Το πραγματικά μεγάλο έργο τέχνης μιλάει πέρα από το φάσμα της λεκτικής απόδοσης νοημάτων, από τη μεσιτεία των συμβάσεων των λέξεων, κατευθείαν στα κέντρα του εγκεφάλου... Γι' αυτόν ακριβώς τον λόγο...
οποιαδήποτε απόπειρα κριτικής ή ερμηνείας είναι κατώτερη του ίδιου του έργου.
Βλέποντας έτσι κάποιος τον πίνακα του Καραβάτζιο «Ο Απιστος Θωμάς» ό,τι και να πει είναι κατώτερο της εικόνας. Κι αυτό γιατί υπάρχει μια μικρή λεπτομέρεια που κάνει τον πίνακα πραγματικά μεγάλο. Ο Αγιος βάζει το δάκτυλό του μέσα στο σκίσιμο της σάρκας στα πλευρά του Ιησού. Στο ίδιο οριζόντιο ύψος, στην ακριβώς απέναντι πλευρά του πίνακα υπάρχει ένα σκίσιμο, σαν πληγή, πάνω στο ρούχο του άπιστου Αγίου.
Ο Καραβάτζιο ως δημιουργός του εικαστικού σύμπαντός του, έπλασε μια νοητική συνάφεια μεταξύ των δύο μορφών της γνωστής σκηνής του δράματος. Ο Θωμάς, ένας άνθρωπος ταλαιπωρημένος, ένας ψαράς, όπως ρεαλιστικά αποτυπώνεται από τον καλλιτέχνη, δείχνει ακόμη δύσπιστος παρ' ότι βάζει το δάχτυλό του στην πληγή. Προσπαθεί να νιώσει με τις αισθήσεις κάτι που ο ίδιος από καιρό βιώνει πάνω του.
Που του έχει γίνει ρούχο... Το τραύμα της αδικίας, της φτώχειας, της ταλαιπωρίας του.
Ο πίνακας αυτός μου ήρθε συνειρμικά στον νου ακούγοντας τις βερμπαλιστικές εξαγγελίες για ένα πιο αποτελεσματικό επιτελικό κράτος. Ολοι μας θα επιθυμούσαμε ένα κράτος που να λειτουργεί αποτελεσματικότερα. Σαν ένας Αγιος Θωμάς ο καθένας από εμάς πραγματικά θέλει να πιστέψει, να βάλει το δάχτυλο και να πιάσει τη σάρκα των υποσχέσεων. Κάτι όμως υπάρχει ήδη πάνω μας. Το βίωμα. Η φθορά των υποσχέσεων που έχουν ξαναδοθεί.
Από την επανίδρυση του κράτους, από την επανάσταση του αυτονόητου, από τη μεταρρύθμιση των θεσμών, από το νέο ξεκίνημα... Εχουμε φορέσει πάνω μας σαν ρούχο την απογοήτευση και τη φθορά της. Νιώθουμε την τρύπα στο πουκάμισο αυτό, το αδειανό από πράξεις, να κάνει το δέρμα μας να ανατριχιάζει στο πρώτο βοριαδάκι των αθετήσεων, κι αυτό έχει επαναληφθεί πολλές φορές.
Υπάρχει μια διαφορά όμως μεταξύ του δράματος του Θωμά και της μεγάλης πλειονότητας των Ελλήνων. Η λαϊκή παράδοση λέει ότι ο Αγιος πίστεψε και λυτρώθηκε αφού έθεσε το δάκτυλο «επί τον τύπον των ήλων». Σήμερα οι περισσότεροι από εμάς, ακόμα κι αν θέλουμε καλοπροαίρετα να πιστέψουμε, ξέρουμε ότι δεν θα έχουμε ποτέ απτές αποδείξεις για ένα σύγχρονο, αξιοκρατικό κράτος που βλέπει τους κατοίκους του ως πολίτες και όχι σαν υπηκόους. Ξέρουμε ότι θα συνεχίσουμε να έχουμε πάνω μας το ρούχο της αναξιοκρατίας, του κομματισμού, της κοινωνικής υποκρισίας σε φτηνό συνθετικό ύφασμα μάλιστα αυτή τη φορά.
Με τις νέες εξαγγελίες για συγκέντρωση των εξουσιών, το κράτος θα γίνει πιο χειραγωγήσιμο, πιο αυταρχικό. Μια αυστηρά οικογενειακή υπόθεση... Το ρούχο θα μεταποιηθεί πρόχειρα πάνω στο φθαρμένο σκίσιμο. Θα γίνει ένα ρούχο στενό, κακοραμμένο, που θα σκιστεί ξανά σε λίγο καιρό πιο εύκολα και σε άλλα σημεία... Και οι περισσότεροι από εμάς, ο καθένας ξεχωριστά, όπως ένας Θωμάς που θέλει να πιστέψει αλλά χωρίς κάποιον Σωτήρα να αγγίξει, θα ψηλαφούμε διαρκώς τις δικές μας πληγές...
efsyn.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου