Αρχηγός από καραμπόλα...

Δημήτρης Ψαρράς

Είχε ποντάρει πολλά η Ν.Δ. και ο αρχηγός της στην καμπάνια των φιλομητσοτακικών μέσων ενημέρωσης που εδώ και πολλούς μήνες επέμεναν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα οδηγηθεί σε εκλογή και του δικού του αρχηγού «από τη βάση», δηλαδή από ένα ακαθόριστο σώμα ψηφοφόρων που απλώς τη μέρα της εκλογής θα δηλώσουν κομματικά μέλη.

Θα...
ήταν πράγματι μια απόδειξη ότι «όλοι ίδιοι είναι», εφόσον από το 2004 όλα τα μεγάλα ελληνικά κόμματα (πλην της Αριστεράς) εφαρμόζουν αυτή τη μέθοδο για την αλλαγή της ηγεσίας τους.

Και τώρα που όλα δείχνουν ότι κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να συμβεί, η Ν.Δ. θεωρεί ότι μπορεί να επιτεθεί στον ΣΥΡΙΖΑ, κατηγορώντας τον ότι «δεν εμπιστεύεται την κρίση των πολλών»! Αφήνω κατά μέρος την πρωτοφανή έλλειψη πολιτικής οξυδέρκειας που μαρτυρά η εκτίμηση ότι ο Αλέξης Τσίπρας αποφεύγει «να εκτεθεί στην κρίση των πολλών».

Αν μη τι άλλο, όλοι οι πολιτικοί αναλυτές, στην Ελλάδα και το εξωτερικό συμφωνούν στην αδιαφιλονίκητη ηγετική παρουσία του τέως πρωθυπουργού και μάλιστα όχι μόνο στο αυστηρό κομματικό πλαίσιο, αλλά στην ευρύτερη «παράταξη» που έχει ήδη σχηματιστεί με κεντρική αναφορά στον ίδιο.



Πρέπει να είναι κανείς πολύ αφελής για να θεωρεί ότι η αδυναμία του ΣΥΡΙΖΑ είναι το πρόσωπο του προέδρου του. Και είναι ασφαλώς επικοινωνιακή γκάφα του πολυπληθούς επιτελείου προβολής του Κυριάκου Μητσοτάκη η επιλογή να χτυπούν τον ΣΥΡΙΖΑ μέσω… Αλέξη Τσίπρα.

Ως προς την ουσία του επιχειρήματος, η «Εφ.Συν.» έχει ήδη αποκαλύψει ότι η έμπνευση να εκλέγεται ο αρχηγός ενός κόμματος από το σύνολο των οπαδών ανήκει σε κάποιον που δεν φημιζόταν για τις δημοκρατικές του ευαισθησίες, στον Αδόλφο Χίτλερ, ο οποίος έγραφε στο «Mein Kampf»: «Μόνον ο αρχηγός του κόμματος εκλέγεται, ανάλογα με τους κανόνες του καταστατικού, από το σύνολο των μελών. Αλλά είναι απόλυτος άρχων. Ολες οι εντολές είναι κάτω από τη δικαιοδοσία του· δεν εξαρτάται από κανέναν» («Ο Αγών μου», Α΄ τόμος, σ. 328, ). Αυτή είναι η «Αρχή του Αρχηγού», το διαβόητο Führerprinzip (βλ. «Το δίλημμα της εκλογής προέδρου στον ΣΥΡΙΖΑ», «Εφ.Συν.», 17.7.2019).

Οσο για το επιχείρημα ότι όλοι οι πολιτικοί ηγέτες εκλέγονται πλέον μ’ αυτό τον τρόπο, είναι κι αυτό ανακριβές και άστοχο. Οπως ορθά σχολίασε ο ΣΥΡΙΖΑ, η Ανγκελα Μέρκελ, την οποία συνάντησε χθες ο πρωθυπουργός, έχει εκλεγεί από το συνέδριο του κόμματός της. Αλλά και εκεί που ακολουθείται το μοντέλο εκλογής αρχηγού απευθείας από ένα διευρυμένο σώμα ψηφοφόρων, αυτή η διαδικασία συνοδεύεται από μια πολιτική αντιπαράθεση προγραμμάτων, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις διασφαλίζεται και από την παράλληλη συνέργεια μαζικών κομματικών και συνδικαλιστικών οργανώσεων.



Απέναντι σ’ αυτά, στην Ελλάδα η εκλογή προέδρου κομμάτων από τη βάση διενεργείται από το 2004 κάτω από συνθήκες που κάθε άλλο παρά τιμούν τον υποτιθέμενο δημοκρατικό χαρακτήρα των πολιτικών αυτών οργανισμών. Πρώτος διδάξας ο Γιώργος Παπανδρέου, ο οποίος «ψηφίστηκε» άνευ αντιπάλου από 1.000.000 πολίτες μετά την υπόδειξή του από τον Κ. Σημίτη ως διαδόχου του.

Ειδικά στην περίπτωση της Ν.Δ., η εφαρμογή της μεθόδου αυτής για την εκλογή αρχηγού έχει οδηγήσει σε μια πραγματική μετάλλαξη του κόμματος από εκφραστή του «μεσαίου χώρου» σε υποδοχέα στελεχών ακραίων κομμάτων και υποστηρικτή ακροδεξιών και εθνικιστικών θέσεων. Αυτή η μετάλλαξη δεν πρόκυψε από μια ανοιχτή πολιτική αντιπαράθεση ιδεών και προγραμμάτων, αλλά από υπόγεια συναλλαγή μηχανισμών οι οποίοι διαπραγματεύτηκαν υπό καθεστώς απόλυτης αδιαφάνειας ως προσωπικοί στρατοί προβεβλημένων στελεχών.

Η διαδοχή Καραμανλή

Πρέπει να θυμηθούμε ότι η πρώτη εφαρμογή της εκλογής «από τη βάση» συντελέστηκε στη Ν.Δ. μετά την ήττα στις εκλογές του 2009 και την παραίτηση του Κώστα Καραμανλή. Τότε «εφευρέθηκε» και για τη Ν.Δ. η μέθοδος αυτή ως μοναδικός τρόπος να αποφύγει το δίδυμο Σαμαρά-Αβραμόπουλου την εκλογή της Ντόρας Μπακογιάννη, που εμφανιζόταν ως φαβορί να διαδεχτεί τον Κώστα Καραμανλή εφόσον διέθετε την πλειοψηφία στην κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματος, ενώ εικαζόταν ότι θα πλειοψηφούσε και σε ενδεχόμενο συνέδριο, δηλαδή στα δύο όργανα τα οποία εξέλεγαν έως τότε τους προέδρους της Ν.Δ.

Τη σχετική πρόταση για εκλογή από τη βάση έκανε ο Δημήτρης Αβραμόπουλος και η Ντόρα Μπακογιάννη υποχρεώθηκε να την αποδεχτεί, εφόσον είχε η ίδια εισηγηθεί κάτι παρόμοιο στο κομματικό συνέδριο του 2000. Ψέλλισε μόνο ότι «στη Ν.Δ. έχουμε καταστατικό και τα καταστατικά των κομμάτων δεν είναι κουρελόχαρτα για να αλλάζουν ανάλογα με τις ανάγκες». Βέβαια το καταστατικό δεν πρόβλεπε την εκλογή από τη βάση, αλλά το πρόβλημα λύθηκε με τη διενέργεια έκτακτου συνεδρίου που τροποποίησε το καταστατικό. Εν τω μεταξύ ο κ. Αβραμόπουλος απέσυρε την υποψηφιότητά του πριμοδοτώντας την εκλογή Σαμαρά.

Ακόμα χειρότερη είναι η διαδικασία που ακολουθήθηκε το 2015 για την εκλογή του Κυριάκου Μητσοτάκη. Εδώ χρειάστηκε η συνέργεια με Τζιτζικώστα και Γεωργιάδη, προκειμένου να ηττηθεί ο Βαγγέλης Μεϊμαράκης. Με κρυφό υποστηρικτή τον παραιτηθέντα Αντώνη Σαμαρά, το απόλυτο αουτσάιντερ της εκλογής κατόρθωσε να επιβληθεί, μόνο που πολύ γρήγορα είδαμε το κόστος αυτής της επιτυχίας.

Ο κ. Μητσοτάκης λειτούργησε εξαρχής ως δοτός αρχηγός της «σαμαρικής» και της «ακροδεξιάς» πτέρυγας του κόμματός του, υιοθετώντας τον εθνικιστικό λαϊκισμό και τον ακραίο νεοφιλελευθερισμό του ΛΑΟΣ ως αντιπολιτευτική ρητορική του κόμματός του. Και τώρα που ήρθε η ώρα να κυβερνήσει, όλοι κατανοούν ότι δεν στηρίζεται στη «λαϊκή βάση» που υποτίθεται ότι τον εξέλεξε, αλλά στις πιο ακραίες και φυσικά διαπλεκόμενες δυνάμεις της Δεξιάς και τους αντιδημοκρατικούς μηχανισμούς του βαθέος κράτους...

efsyn.gr