Πολιτισμός, αλλά...

Γιώργος Σταματόπουλος


Αυτά κι αν είναι μαντάτα: όσα οραματίζεται ο νέος πρωθυπουργός για τον χώρο του πολιτισμού «δεν είναι τίποτα λιγότερο από μια επανάσταση»· έτσι είπε. Τα σχέδιά του είναι τόσο φιλόδοξα ώστε θα αναδείξουν την κλασική ελληνική κληρονομιά με...
έναν διαφορετικό τρόπο· επίσης θα κάνει τέτοια χρήση του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού η κυβέρνησή του, ώστε να προβληθεί ένα νέο πρόσωπο της Ελλάδας στο εξωτερικό.

Αυτά είναι πομπώδη μεν, ανεμώλια έπη δε. Για να προβληθεί κάτι στο εξωτερικό πρέπει να είναι πλεόνασμα του εσωτερικού, πρέπει όλοι μας να είμαστε κάτοχοι αυτού του πολιτισμού. Ο,τι και να κάνει η κορυφή του κράτους θα αποβεί μάταιο αν δεν συνοδεύεται από τη συμφωνία της βάσης.

Ας υποκριθούμε ότι συμμεριζόμαστε τη μεγαλοστομία του πρωθυπουργού και ας φανταστούμε πώς θα είναι εφοδιασμένα τα Ελληνόπουλα που αποφοιτούν από την πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Θα γνωρίζουν φαρσί τη λογοτεχνία πριν από τον Ομηρο, τα έργα του φυσικά, όπως και τον Ησίοδο και τους μεγάλους λυρικούς.

Θα ξεχωρίζουν ποιοι ήσαν οι τύραννοι αλλά και ποιοι οι αισυμνήτες, θα απαγγέλλουν σαν παπαγάλοι τα ρητά των εφτά σοφών. Θα παίζουν στα δάχτυλα τις πρώτες αποικιακές εξορμήσεις στη Σικελία και Ιταλία, στο Βυζάντιο, στην Αφρική, στη Γαλλία. Ισως δυσκολευτούν λίγο στη συνέχεια, αγωνιώντας να κατανοήσουν τον προσωκρατικό λόγο των Ιώνων και Ελεατών φιλοσόφων και ίσως νιώσουν αμήχανοι προσπαθώντας να ερμηνεύσουν τον λόγο των Σοφιστών, την τραγωδία -τη γέννηση του θεάτρου και της Δημοκρατίας. Δεν θα αγνοούν τον Ηρωνα και τον Ιπποκράτη.

Πιθανώς να τα πάνε καλά με τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη και να αντιληφθούν πώς λάτρεψε τον πρώτο ο χριστιανισμός. Ισως καταλάβουν επιτέλους οι Ελληνες παίδες τι πολιτισμό χάσαμε και τι θρησκεία, τι σκοταδισμό μάς επέβαλαν οι καταχτητές.

Από έναν πολιτισμό που υμνούσε το κάλλος του σώματος και την ελευθερία του, τη χαρά της ζωής και της ισονομίας-ισηγορίας καταντήσαμε να πιστεύουμε [έστω με τον βούρδουλα... αλλά στη συνέχεια το συνηθίσαμε και μας άρεσε] σε ξένους [ασιατικούς] προφήτες και θεούς, που μαγάρισαν το σώμα με τις ασκητικές ανοησίες τους και θανάτωναν με βίαιο και φριχτό τρόπο όσους εξακολουθούσαν να πιστεύουν στο αρχαίο θαύμα [γιατί τι άλλο από θαύμα ήταν η ωδή στο σώμα και η ανακάλυψη της δημοκρατίας;].

Ο Ελληνισμός βιώνει μια φρίκη εδώ και κοντά δύο χιλιετίες κουβαλώντας στον σβέρκο του μια αξιοθρήνητη, αξιομίσητη θρησκεία, που, δεν λέω, έπαιξε κάποιο ρόλο στη διάσωση του ελληνικού στοιχείου, κυρίως μέσω της γλώσσας και της μουσικής του, έβαλε όμως τα θεμέλια για την αξιολύπητη πορεία του -και όχι μόνο εδώ αλλά σε όλη τη Δύση. Η τελευταία τον έφερε στα μέτρα της και τον οβέλισε όπως τη συνέφερε, εμείς όμως εξακολουθούμε να φοράμε ράσα και να είμαστε και περήφανοι γι’ αυτό. Με τέτοιους ηγέτες καλά να πάθουμε.

Ας μας πει λοιπόν ο πρωθυπουργός πώς οραματίζεται τη σύνδεση του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού με τον σύγχρονο. Με τους παπάδες ή με τον έρωτα και την αιδώ;...

efsyn.gr