επίδρασης των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.
Ωστόσο, ορισμένοι διεθνείς οργανισμοί, όπως η Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης, επέκριναν τη χρήση του όρου «πρόσφυγας» στην περίπτωση των περιβαλλοντικών μεταναστεύσεων.
Πράγματι, η Σύμβαση της Γενεύης του 1951 προβλέπει την αναγνώριση του καθεστώτος πρόσφυγα για όποιον/α βρίσκεται εκτός της χώρας του/της, λόγω φόβου δίωξης.
Στην περίπτωση των περιβαλλοντικών μεταναστών, είναι συχνά δύσκολο να μιλήσουμε για κίνδυνο δίωξης. Ισως να φταίει το γεγονός ότι οι άνθρωποι που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές διασχίζουν εθελοντικά τα σύνορα της χώρας τους. Για τον λόγο αυτό, αντί του όρου «πρόσφυγας», προτιμάται ο όρος «περιβαλλοντικός μετανάστης».
Το Ινστιτούτο για την Οικονομία και την Ειρήνη, μια αυστραλιανή δεξαμενή σκέψης, εκτίμησε πρόσφατα ότι, μόνο το 2017, 18 εκατομμύρια άνθρωποι -το 61,5% των παγκόσμιων μετατοπίσεων- εξαναγκάστηκαν να μετακινηθούν λόγω φυσικών καταστροφών. Σημειώνεται ότι οι φυσικές καταστροφές δεν προκαλούνται καθολικά από την αλλαγή του κλίματος, αλλά η υπερθέρμανση του πλανήτη προβλέπεται να προκαλέσει πιο συχνές και έντονες καταστροφές.
Προϋποθέσεις ασύλου
Και ενώ οι προβλέψεις ποικίλλουν, οι εκτιμήσεις συμφωνούν ότι οι αριθμοί αυτοί θα εκτοξευτούν. Στην ίδια έκθεση διαπιστώθηκε ότι περίπου ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι ζουν σήμερα σε περιοχές με «πολύ υψηλή» ή «υψηλή» έκθεση στο μεταβαλλόμενο κλίμα, γεγονός που θα μπορούσε να οδηγήσει στην απώλεια της ζωής εκατομμυρίων ανθρώπων από τις κλιματικές αλλαγές στο μέλλον.
Εκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας του 2018 εκτιμά ότι, μέχρι το 2050, θα υπάρξουν 143 εκατομμύρια περιβαλλοντικοί μετανάστες από περιοχές της Λατινικής Αμερικής, της Αφρικής νοτίως της Σαχάρας και της νοτιοανατολικής Ασίας.
Ωστόσο, για τα κράτη του κόσμου, οι περιβαλλοντικοί μετανάστες εξακολουθούν να ορίζονται ως «πρόσφυγες», μια έννοια που έχει συγκεκριμένο νομικό ορισμό, με βασικά κριτήρια που πρέπει να πληρούνται για να μπορέσει κάποιος να ζητήσει άσυλο σε μια νέα χώρα.
Και οι περισσότεροι νομικοί θα έλεγαν ότι οι περισσότεροι άνθρωποι που μετακινούνται ή αναγκάζονται να μετακινηθούν λόγω κλιματικών καταστροφών δεν είναι κυριολεκτικά «πρόσφυγες», επειδή τα περισσότερα από αυτά τα κριτήρια δεν ισχύουν γι’ αυτούς.
Ενδεικτική είναι η περίπτωση του Ionu Teitiota, ενός άνδρα από τα νησιά του Κιριμπάτι στον κεντρικό Ειρηνικό Ωκεανό, που το 2015 ζήτησε άσυλο ως πρόσφυγας στη Νέα Ζηλανδία, υποστηρίζοντας ότι ο ίδιος και η οικογένειά του απειλούνταν από την άνοδο της θάλασσας που καταπίνει το σπίτι τους.
Ο ισχυρισμός απορρίφθηκε από τα δικαστήρια της Νέας Ζηλανδίας, με την αιτιολογία ότι εξακολουθούσε να είναι δυνατή η διαμονή στη νησιωτική χώρα, ανεξάρτητα από το εάν το σπίτι του είχε καταστεί ακατοίκητο.
Βέβαια, υπάρχει και η θεωρία που υποστηρίζει ότι η κλιματική αλλαγή λειτουργεί ως «πολλαπλασιαστής κινδύνου», που σημαίνει ότι οι φυσικές καταστροφές, όπως η ξηρασία ή οι τυφώνες, μπορούν να αποσταθεροποιήσουν την ειρήνη σε ήδη ασταθείς περιοχές, προκαλώντας πολέμους ή άλλες βίαιες συγκρούσεις.
Με αυτή τη λογική, εκείνοι που εκτοπίζονται από συγκρούσεις, το ξέσπασμα των οποίων προήλθε από την κλιματική αλλαγή, θα μπορούσαν να θεωρηθούν νόμιμα «πρόσφυγες».
Ανθρώπινα δικαιώματα
Οπως διαφαίνεται, αυτή τη στιγμή, όσοι εξαναγκάζονται σε επισφαλείς καταστάσεις, εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, δεν εξασφαλίζουν τις τεχνικές προϋποθέσεις για την αναγνώριση του καθεστώτος του πρόσφυγα.
Κάτι που είναι επιεικώς ανόητο, όταν γνωρίζουμε ότι οι κλιματικές καταστροφές και η μετανάστευση συμβαίνουν σήμερα, τώρα. Και ότι η μετανάστευση εξαιτίας του κλίματος συντελείται υπό τις χειρότερες συνθήκες, με τους ανθρώπους να έρχονται αντιμέτωποι με λιμούς, έλλειψη νερού, συγκρούσεις ή με τα σπίτια τους να γίνονται κυριολεκτικά υποβρύχια.
Συν τοις άλλοις, πολλές κοινότητες που επηρεάζονται χειρότερα από την αλλαγή του κλίματος, είχαν τους μικρότερους ρόλους στη δημιουργία του κλιματικού προβλήματος.
Μέχρι να διευκρινιστεί το ποιος μπορεί να τύχει ασύλου, στο επίκεντρο παραμένουν τα ανθρώπινα δικαιώματα με τη διασφάλιση των μέσων διαβίωσης για όσους αναγκάζονται να μετακινηθούν λόγω της αλλαγής του κλίματος και την ανάπτυξη υποδομών για τη διευκόλυνση της ζωής των ατόμων που δεν μπορούν να μετακινηθούν. Αυτά απαιτούν ένα κόστος και το ερώτημα που προκύπτει είναι το ποιος πρέπει να πληρώσει για τη δυσχερή κατάσταση των ευάλωτων στο κλίμα.
Η κλιματική κρίση δεν εμφανίστηκε ξαφνικά, αν και επιταχύνθηκε με εκπληκτική ταχύτητα. Οσοι βρίσκονται σε ισχυρές θέσεις γνωρίζουν από καιρό για τις ανθρώπινες επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης, αλλά δεν έκαναν τίποτα γι’ αυτό όταν θα ήταν πολύ καίριο να ενεργήσουν. Τι πρέπει να γίνει;
Οι πλούσιες βιομηχανικές χώρες παράγουν τη μερίδα του λέοντος των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου που οδήγησαν στην παρούσα κρίση. Τα λιγότερο βιομηχανοποιημένα, φτωχότερα έθνη πληρώνουν τώρα το κόστος με τις επιπτώσεις των μεταβολών του κλίματος και της έλλειψης πόρων.
Αν και είναι καταφανές ότι αυτό είναι πραγματικά άδικο, οι πλούσιες χώρες δεν δείχνουν να θεωρούν ότι έχουν κάποια ιστορική υποχρέωση να βοηθήσουν αυτούς που έχουν βλάψει. Ομως, είτε πρόκειται για «κλιματικούς πρόσφυγες» ή «περιβαλλοντικούς μετανάστες» είτε για «θύματα του κλίματος», αυτοί οι άνθρωποι αξίζουν κάποια δικαιοσύνη...
efsyn.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου