Έλλειψη δυνάμεων, ασυνεννοησία, εντολές που δίνονταν χωρίς κανείς να εποπτεύει, έλλειψη σχεδίου διάσωσης ανθρώπων, ολέθριες εκτροπές οχημάτων, βλάστηση που δεν «καθαρίστηκε» και δεκάδες παραλείψεις των αρμόδιων φορέων διαπιστώνει το 293 σελίδων εισαγγελικό πόρισμα για...
την φονική πυρκαγιά στο Μάτι, που κόστισε τη ζωή 100 ανθρώπων. Στις σελίδες του ογκωδέστατου πορίσματος περιγράφεται το απόλυτο χάος στη διαχείριση της κατάστασης κατά την εκδήλωση της φωτιάς, αλλά και πλήθος παραλείψεων όλων τον φορέων το προηγούμενο διάστημα, που κατέστησαν την τραγική κατάληξη σχεδόν αναπόφευκτη.
Το πόρισμα είναι «καταπέλτης» σχετικά με τις ευθύνες όσων παραπέμπονται σε τακτική ανάκριση: «Προέκυψε ότι από ενέργειες, παραλείψεις ολιγωρίες, πλημμέλειες, αρρυθμίες, και δυσλειτουργίες των αρμοδίων θεσμικά και νομικά οργάνων και υπηρεσιών και φορέων του ισχύοντος μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της χώρας, αιτιακά προκλήθηκε ο θάνατος τουλάχιστον 100 ανθρώπων και 31 τραυματισμών λόγω της συγκεκριμένης δασικής πυρκαγιάς». Οι εισαγγελείς κάνουν λόγο για μηχανισμό πολιτικής προστασίας… «επί χάρτου και όχι στην πράξη», ο οποίος δεν ήταν επαρκώς οργανωμένος να αντιμετωπίσω δύο πυρκαγιές, όπως αυτές που εκδηλώθηκαν σε Κινέτα και Μάτι.
«Ο Μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας της χώρας δεν λειτούργησε κατά τα προβλεπόμενα από τον σχετικό νόμο και σύμφωνα με τις εγκυκλίους, σε όλες τις φάσεις της αντιμετώπισης της ως άνω πυρκαγιάς και γενικά της διαχείρισης του εν λόγω καταστροφικού φαινομένου. (…) Σοβαρά λάθη, ενέργειες αρρυθμίες και δυσλειτουργίες, εντοπίζονται κυρίως: στη γενική γραμματεία πολιτικής προστασίας, στο πυροσβεστικό σώμα, την ΕΛΑΣ, την περιφέρεια και τους δήμους. Τα φαινόμενα δυσλειτουργίας εντοπίζονται κυρίως σε δράσεις συντονισμού, επικοινωνίας και συνεργασίας των εμπλεκομένων δυνάμεων πολιτικής προστασίας, καθώς και σε λάθη ενέργειες και παραλείψεις κατά τις δράσεις ετοιμότητας, κινητοποίησης και αντιμετώπισης και γενικά της διαχείρισης της κατάστασης.» αναφέρεται στο πόρισμα των εισαγγελέων.
Η έναρξη της πυρκαγιάς και ο υπαίτιος
Όπως είναι ήδη γνωστό, η πύρινη λαίλαπα ξεκίνησε από το Νταού Πεντέλης και εξαιτίας ενός κατοίκου -κατονομάζεται στο πόρισμα- ο οποίος δεν έσβησε με την απαιτούμενη ποσότητα νερού τη φωτιά που είχε ανάψει, ενώ «έχει αποκλειστεί εντελώς το ενδεχόμενο να προκλήθηκε η πυρκαγιά από άλλη αιτία και ιδίως από τον τερματικό στύλο του δικτύου παροχής ηλεκτρικού ρεύματος». Ως φαίνεται η καύση έγινε περίπου 5 ώρες πριν την έναρξη της πυρκαγιάς, «η οποία δεν έσβησε αποτελεσματικά, δηλαδή με επάρκεια ποσότητας νερού, καθώς και κάλυψη είμαι ικανή ποσότητα χώματος, με αποτέλεσμα τα υπολείμματα της καύσης, λόγω των επικρατουσών καιρικών συνθηκών, (αυξημένη θερμοκρασία, μειωμένη υγρασία περιβάλλοντος, ενίσχυση των ανέμων), να αναφλεγούν και να πυροδοτήσουν την παρακείμενη καύσιμη ύλη χαμηλού κυρίως ύψους, (κυρίως ξερά χόρτα και μικρό διάσπαρτο αριθμό πεύκων), και με τον τρόπο αυτό αναπτύχθηκε και εξαπλώθηκε η πυρκαγιά στην ευρύτερη περιοχή».
Η ταχύτητα των ανέμων, το ανάγλυφο της ευρύτερης περιοχής, αλλά και η αδυναμία ελέγχου της φωτιάς από τις πυροσβεστικές δυνάμεις στο αρχικό στάδιο προσβολής κυρίως στην περιοχή Νταού Πεντέλης, οδήγησαν την πύρινη φλόγα στο να αποκτήσει ιδιαίτερη δυναμική μεταξύ 17.17 έως 17.30. Μάλιστα , το ενιαίο αρχικά μέτωπο διασπάστηκε σε άλλα δύο και μάλιστα εκτός της κατά μέτωπο ανάπτυξης υπήρχε και πλευρική τους ανάπτυξη. «Έτσι το ένα μέτωπο που ήταν το πλέον επικίνδυνο και καταστροφικό, κατευθύνθηκε ανεξέλεγκτα, καθώς δεν αποκόπηκε με την προσβολή του και δεν ελέγχθηκε στο σημείο αυτό από τις πυροσβεστικές δυνάμεις, βορειοανατολικά προς Νέο Βουτζά- Μάτι- Κόκκινο Λιμανάκι, ενώ το άλλο, το οποίο παρεμποδίστηκε και κατασβέστηκε αποτελεσματικά από τις επιχειρούσες στην ευρύτερη περιοχή πυροσβεστικές δυνάμεις πριν εξαπλωθεί νότιο ανατολικά προς τον οικισμό της Καλλιτεχνούπολης,, περιορίστηκε μόνο στην χαράδρα, που βρίσκεται βόρεια του οικισμού και έτσι δεν υπήρξαν ανθρώπινες απώλειες και εκτεταμένες καταστροφές».
Πως κινήθηκαν τα πυροσβεστικά
Σχετικά με το εάν τα στοιχεία που παρείχε το ΕΣΚΕ για τους χρόνους και τα σημεία που βρίσκονταν τα οχήματα της πυροσβεστικής, το πόρισμα επισημαίνει ότι «τα στοιχεία που εμφανίζονται στον φάκελο δεν είναι αληθή και δεν αποτυπώνουν την πραγματική κατάσταση σχετικά με τα οχήματα και τους χρόνους που αυτά προσήλθαν και επιχείρησαν κατάσβεση». Το μόνο αξιόπιστο σύστημα είναι το GPS και τα στοιχεία που υπάρχουν από την χρήση του.
Η σχετική αναφορά γίνεται στο πόρισμα προκειμένου, να καταδειχθεί η ανακρίβεια των στοιχείων, που παρατέθηκαν από το ΕΣΚΕ στα πλαίσια της διεξαχθείσας πραγματογνωμοσύνης, ενώ φαίνεται πως προκύπτει, ότι ελάχιστα οχήματα επιχείρησαν εισερχόμενα στην καιόμενη περιοχής στον Μάτι- Κόκκινο Λιμανάκι. «Από το συνδυασμό και την ανάλυση των ανωτέρω στοιχείων προκύπτει, ότι υπήρξε καθυστέρηση στην αρχική προβολή των πυροσβεστικών δυνάμεων λόγω απόστασης, περί των 15’ περίπου από την ενημέρωση της πυροσβεστικής και 30’ περίπου από την εκδήλωση της πυρκαγιάς, παρά την άμεση αρχική εκκίνηση των δυνάμεων, λόγω απουσίας των πλησιέστερων περιπολικών, τα οποία φέρεται, ότι αντικαταστάθηκαν από οχήματα εθελοντικών ομάδων, με τις σχετικές παρατηρήσεις, που έγιναν για την ικανότητα και τον αριθμό αυτών. Περαιτέρω προέκυψε, ότι από τα πρώτα συνολικά επτά οχήματα, που κατέφθασε στο σημείο έναρξης από ώρα 16.55 έως 17.06 μόνο τα τρία εξ’ αυτών είχαν κατασβεστική ικανότητα».
Κατά συνέπεια, οι εισαγγελείς συμπεραίνουν «αφενός χρονική καθυστέρηση για την επέμβαση των πυροσβεστικών δυνάμεων, αφετέρου ότι η επέμβαση στο αρχικό στάδιο της πυρκαγιάς με μικρό αριθμό πυροσβεστικών δυνάμεων». Ένα ακόμη κομβικό σημείο -κατά τους εισαγγελείς- είναι ότι ελάχιστες σε σχέση με την δυναμική της πυρκαγιάς δυνάμεις, «επικεντρώθηκαν επιχειρησιακά στην κατάσβεσή της πυρκαγιάς κυρίως στην περιοχή της Καλλιτεχνούπολης, η οποία φυσικά λόγω γειτνίασης απειλήθηκε πρώτα, με αποτέλεσμα η πυρκαγιά στην περιοχή εκτός της Καλλιτεχνούπολης να μην ελεγχθεί επαρκώς και να επεκταθεί ανεξέλεγκτα».
Ανεκτέλεστες εντολές στα εναέρια Μέσα
Το πρόβλημα στην δράση των εναέριων μέσων φαίνεται πως εντοπίστηκε στις εντολές που δόθηκαν, αλλά δεν εκτελέστηκαν! «Προέκυψε, ότι η όλη διαχείριση των μέσων για την αντιμετώπιση της πυρκαγιάς κυριαρχείται από τη μη επιβεβαίωση της πραγματικής εκτέλεσης των ενεργειών ή επιχειρησιακών σχεδίων όχι μόνο από τους αξιωματικούς του πυροσβεστικού σώματος, αλλά από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, υπό την έννοια, ότι σχεδόν όλοι οι υπεύθυνοι και αρμόδιοι αρκούνται στο να δίνεται η εντολή ή να συντάσσεται το έγγραφο, χωρίς όμως κάποιος να ελέγχει αν πράγματι η ενέργεια εκτελέστηκε ή πότε εκτελέστηκε» σχολιάζει το πόρισμα, κάνοντας λόγο για «τυπική και γραφειοκρατική λειτουργία των φορέων».
Χαρακτηριστικό παράδειγμα, αποτέλεσε η εντολή που δόθηκε σε τέσσερα αεροσκάφη προκειμένου να συνδράμουν στην κατάσβεση, «πλην όμως η εντολή αυτή πέραν του ότι δόθηκε αργά, δεν κατέστη δυνατόν να επιχειρήσουν και δεν προσέφεραν στις επιχειρήσεις αεροπυρόσβεσης για διάφορους λόγους, όπως πολύ ισχυροί άνεμοι και τεχνικά προβλήματα». Ειδικότερα, από τα τέσσερα αεροσκάφη που απογειώθηκαν κατά διαφορετικά χρονικά διαστήματα, «τα δύο ματαίωσαν την αποστολή τους και επέστρεψαν στα αεροδρόμια, λόγω βλάβης χωρίς να επιχειρήσουν, ενώ μόνο τα υπόλοιπα δύο μετέβησαν στο Νταού Πεντέλης για να επιχειρήσουν, όπου έφτασαν περί ώρα 18 .10 έως 18.15 περίπου, όταν δηλαδή ήταν πλέον πολύ αργά-ήδη πλησίαζε το μέτωπο τη λεωφόρο Μαραθώνος». Μάλιστα, όπως αναφέρεται στο πόρισμα, και τα δύο αεροσκάφη που έφτασαν στο Νταού Πεντέλης, δεν αποδεικνύεται, αν τελικά κατόρθωσαν να επιχειρήσουν, αφού δεν ήταν δυνατόν να πάρουν νερό από τη θάλασσα, λόγω κυματισμού από τους πολύ ισχυρούς ανέμους. «Συμπερασματικά, μέχρι το κρίσιμο διάστημα 18.20 που το μέτωπο της πυρκαγιάς πέρασε σε κάποιο σημείο την λεωφόρο Μαραθώνος με κατεύθυνση προς το Μάτι -Κόκκινο Λιμανάκι, επιχειρούσε μόνο ένα πτητικό μέσο αεροπυρόσβεσης, ενώ έως την ώρα 19.00μμ που η πυρκαγιά έφτασε στην ακτογραμμή επιχειρούσαν δύο πτητικά μέσα» αναφέρεται σχετικά με τα εναέρια μέσα.
Δεν χρησιμοποιήθηκαν τα πυροσβεστικά πλοία
Από το υλικό της δικογραφίας προέκυψε ότι ηγεσία του πυροσβεστικού σώματος δεν χρησιμοποίησε επιχειρησιακά και τα δύο εκ των τριών πυροσβεστικών πλοίων, που εδρεύουν στο 5ο λιμενικό πυροσβεστικό σταθμό στον Πειραιά, τα οποία θα μπορούσαν να συνδράμουν τη λιμενική αρχή Ραφήνας και να βοηθήσουν μαζί με τα υπόλοιπα πλωτά μέσα στην δια θαλάσσης διάσωση ατόμων από την θαλάσσια περιοχή στο Μάτι και το Κόκκινο Λιμανάκι, όπου είχαν καταφύγει κάτοικοι για να προφυλαχθούν από την πυρκαγιά. «Η συνδρομή των ως άνω πλοίων στην διάσωση ατόμων από τη θάλασσα, με δεδομένα τα ανωτέρω τεχνικά χαρακτηριστικά, αλλά και την μεταφορική ικανότητα τους, θα ήταν πολύ σημαντική και ουσιαστική στη διάσωση ατόμων που κινδύνεψαν και τελικά πνίγηκαν. Επίσης η ηγεσία του πυροσβεστικού σώματος και η διοίκηση του ΕΣΚΕ δεν κινητοποίησαν, ως όφειλαν εκ της αποστολής της την Ειδική μονάδα Αντιμετώπισης καταστροφών (ΕΜΑΚ)» περιγράφεται στο πόρισμα.
«Συμπτωματική λειτουργία της Πυροσβεστικής»
Από το περιεχόμενο των επικοινωνιών επιβεβαιώθηκε -σύμφωνα πάντα με τους εισαγγελείς- η απόλυτη έλλειψη οργάνωσης και συντονισμού των πυροσβεστικών δυνάμεων, οι οποίες φαίνεται να λειτουργούσαν εντελώς συμπωματικά και χωρίς κάποιο έστω στοιχειώδη σχεδιασμό για την αντιμετώπιση της συγκεκριμένης πυρκαγιάς. «Μάλιστα είναι τέτοιας βαρύτητας και βαθμού η έλλειψη οργάνωσης, που ακόμη κι αν δεν υπήρχε η συγκεκριμένη πυρκαγιά με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, και την κατέστησαν στην εξέλιξη της καταστροφική, είναι βέβαιο, ότι ίδια κατάσταση θα επικρατούσε και σε πιο απλά συμβάντα. Από τις απομαγνητοφωνήσεις των ενσύρματων επικοινωνιών του 199- ΣΕΚΥΠΣ , προκύπτει ότι το ΕΣΚΕ και γενικότερα τα επιχειρησιακά στελέχη του πυροσβεστικού σώματος δεν είχαν πραγματική εικόνα για τις συνθήκες της πυρκαγιάς, με συνέπεια να καθίσταται αδύνατη η επίτευξη συντονισμού των δυνάμεων με σκοπό την αποτροπή των τραγικών συνεπειών αυτής, ήτοι την κατάσβεση της και την διάσωση των κινδυνευόντων ανθρώπων, που αποτελεί το σκοπό δράσης του πυροσβεστικού σώματος και της γενικής Γραμματείας πολιτικής προστασίας».
Διαβάστε ολόκληρο το ρεπορτάζ, ΕΔΩ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου