ειπώθηκε εκείνη η πρώτη λέξη.
Τι έμπνευση να είχε ο πρωταρχικός εκείνος άνθρωπος που πρώτος την είπε; Πώς να φάνηκε στους υπόλοιπους; Φαντάζομαι πως αν σε έναν μουγκό, ή έστω μουγκανητό κόσμο, γυρίσει ξάφνου ένας άσχετος μίαν ωραίαν πρωίαν, εκεί που ρίχνεις πάνω σου τις προβιές να πας για κυνήγι, και σου πει «καλημέρα», ή θα τον κάμεις μέγα της φυλής μάγιστρο ή θα δημιουργήσεις ψυχικό άσυλο πριν καν καλά καλά δημιουργήσεις γλώσσα, μόνο και μόνο για να τον κλείσεις μέσα.
Τα 'χουμε ξαναπεί. Ακόμα οι επιστήμονες ερίζουν για το αν η εμφάνιση της γλώσσας ήταν μια ξαφνική (η... πρωίαν που λέγαμε!) ή μία βαθμιαία διεργασία. Αν μιλάμε για γενετική προέλευση της γλώσσας ή για πολιτιστική επιρροή. Οπως και να 'χουν τα πράγματα, ένα είναι το σίγουρο: αν και δεν είμαστε τα μόνα πλάσματα που έχουν γλώσσα, είμαστε τα μόνα που έχουν ανθρώπινη λαλιά.
Αυτό όμως που μας καθιστά εξαιρετικά ιδιαίτερους, είναι πως έχουμε και ευθύνη και συναίσθηση της ευθύνης αυτής της λαλιάς. Τουτέστιν -πάντα σύμφωνα με τους επιστήμονες- όταν μιλάμε, κατά κανόνα δεν λέμε ό,τι μας κατέβει. Ο λόγος αρχικά νοείται και μετά γίνεται γλώσσα. Γι' αυτό και όταν μιλάμε, μιλάμε υπεύθυνα, κατανοώντας και το νόημα των λέξεων που βγαίνει ως αέρας από τη στοματική κοιλότητα, αλλά και την επίδραση που αυτές θα έχουν.
«Το βασικό εργαλείο για τη χειραγώγηση της πραγματικότητας είναι η χειραγώγηση των λέξεων» είπε. «Αν μπορέσεις να ελέγξεις το νόημα των λέξεων, μπορείς να ελέγξεις και τους ανθρώπους που χρησιμοποιούν τις λέξεις». Τάδε έφη Ντικ. Φίλιπ Ντικ. Συγγραφέας σπουδαίος, σπουδαιότατος ήταν ο Φίλιπ Κ. Ντικ, που με τις λέξεις πρόβλημα δεν είχε. Με τους ανθρώπους όμως ναι. Ισως γι' αυτό να είπε και αυτά που είπε. Σίγουρα γι' αυτό έγραψε αυτά που έγραψε. Γνωστότερο έργο του είναι το «Ονειρεύονται τα ανδροειδή ηλεκτρικά πρόβατα;» που μεταφέρθηκε στη μεγάλη οθόνη ως «Blade Runner» - τουτέστιν, ταινιάρα!
Η ταινία ξεκινάει με τον Χάρισον Φορντ να υποβάλλει στο τεστ Τούρινγκ κάποιον που έχει απέναντί του, προκειμένου να διαπιστώσει αν είναι ανδροειδές ή κανονικός άνθρωπος.
Κανονικός άνθρωπος ο Τούρινγκ δεν ήταν. Πολύ ιδιαίτερη προσωπικότητα και απίστευτο μυαλό. Αυτό ήταν. Αγγλος μαθηματικός ήταν, καθηγητής της Λογικής ήταν, κρυπτογράφος και θεωρητικός βιολόγος. Το πρώτο μισό του 20ού αιώνα έζησε και για λίγο. Οπως και ο Ντικ, έτσι κι αυτός, καλή ζωή δεν είχε. Εκείνο το ψυχικό άσυλο που λέγαμε στην αρχή; Ε, εκεί τον έκλεισαν κι ησύχασαν. Και αφού τον πέθαναν καλά καλά, πλέον τον έχουν με δόξες και τιμές. Πριν το μοιραίο, ωστόσο, ο Τούρινγκ πρότεινε, μεταξύ άλλων, και ένα τεστ, σύμφωνα με το οποίο μπορούσες να διακρίνεις αν απέναντί σου έχεις άνθρωπο ή μια ευφυή υπολογιστική μηχανή.
Τι ερώτηση θα του έκανες; Θα του έβαζες, ας πούμε, να κάνει έναν εξαψήφιο πολλαπλασιασμό. Ο άνθρωπος θα έκανε έναν κάποιο χρόνο να το υπολογίσει. Η μηχανή, όχι. Αν όμως ήταν ιδιαίτερα ευφυής, θα καθυστερούσε επίτηδες... Οπότε; Πώς καταλαβαίνεις τότε ότι απέναντί σου έχεις «κάτι» και όχι «κάποιον», ειδικά όταν αυτό το «κάτι» σε έχει καταλάβει πιο καλά και από τον «κάποιον» που σε γέννησε;
Διευθυντικό στέλεχος γνωστής αλυσίδας σούπερ μάρκετ ανήρτησε τις προάλλες έναν κατάλογο νεοφιλελεύθερης «ευτυχίας» προς τους εργαζόμενους: «Πρέπει να χαμογελάτε επειδή έχετε δουλειά, επειδή η εταιρεία επένδυσε χρήματα για να συνεχίζετε να εργάζεστε (!), επειδή πληρώνεστε γι' αυτό» και άλλα παρόμοια. Μαθεύτηκε κι έγινε σάλος. Ενώ, αν είχαν μηχανές; Ενα λογισμικό «χαμόγελου» θα έφτανε για να γίνει η δουλειά. Χωρίς λέξεις. Μόνο δουλειά και χαμόγελο...
Μόνο δουλειά και χαμόγελο;... Και, αν «μόνο χαρά και εργασία», τελικά εσύ είσαι τι;
Κάποιος ή κάτι;
Νόρα Ράλλη
efsyn.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου