Με προφίλ στα social media επτά στα δέκα παιδιά...

...κάτω των 13 ετών...

Χρήση κοινωνικών δικτύων σε μη επιτρεπτή ηλικία, κάτω των 13 ετών, κάνει το 70% των παιδιών. Το 21% των ανηλίκων δηλώνει ότι έχει δεχτεί διαδικτυακή παρενόχληση, ενώ ισάριθμο ποσοστό έχει συναντηθεί με κάποιον που γνώρισε στο Διαδίκτυο και το 41% αποδέχεται αιτήματα φιλίας από αγνώστους. Και...
όχι μόνο: Πολύ προσωπικές φωτογραφίες στο Διαδίκτυο παραδέχεται ότι έχει μοιραστεί το 14% και το 61% ότι έχει συναντήσει βίαιο/ακατάλληλο περιεχόμενο.

Την ίδια ώρα, το 34% των παιδιών νιώθει ότι παραμελεί τις δραστηριότητές του για χάρη του ψηφιακού κόσμου, μόλις το 4% παραδέχεται ότι αντιμετωπίζει πρόβλημα εθισμού στο Διαδίκτυο, ενώ σχεδόν οι μισοί γονείς δε θέτουν όρια στα παιδιά τους στη χρήση του Διαδικτύου.

Αυτά είναι μερικά από τα ενδιαφέροντα, αλλά και ανησυχητικά συμπεράσματα έρευνας που υλοποίησε το Ελληνικό Κέντρο Ασφαλούς Διαδικτύου, υπό την έγκριση του υπουργείου Παιδείας, με τη συμμετοχή 14.000 μαθητών ηλικίας από 10-17 ετών, τον Νοέμβριο και Δεκέμβριο του 2018, σε 400 σχολεία σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Ηράκλειο, Πάτρα και Λάρισα, με τη μορφή ανώνυμου online ερωτηματολογίου.

Πιο αναλυτικά, από τα αποτελέσματα της έρευνας προκύπτουν:

Η πλειοψηφία των παιδιών (41%) ξεκινά να χρησιμοποιεί το Διαδίκτυο στην ηλικία των 7-8 ετών, ενώ ένα 20% δηλώνει ότι ξεκίνησε τη χρήση του Διαδικτύου στην πολύ μικρή ηλικία των 4-6 ετών.

Το κινητό τηλέφωνο είναι το κύριο μέσο πρόσβασης των παιδιών στο Διαδίκτυο με ποσοστό 73%. 

Στην ηλικία των 10-12 ετών το 40% των παιδιών έχει ήδη αποκτήσει δικό του κινητό τηλέφωνο, ενώ ένα 23% το αποκτά στην ηλικία των 8-10 ετών.

Το 83% των παιδιών δηλώνει ότι μπαίνει στο Διαδίκτυο χωρίς την επίβλεψη των γονιών του, ενώ, όπως προκύπτει από τις απαντήσεις των παιδιών, σχεδόν οι μισοί γονείς (43%) δεν θέτουν όρια στα παιδιά τους σχετικά με τη χρήση του Διαδικτύου.

Η πλειοψηφία των παιδιών (58%) δηλώνει ότι έμαθε μόνο του να χρησιμοποιεί το Διαδίκτυο και μόλις ένα 4% δηλώνει ότι έμαθε να το χρησιμοποιεί στο σχολείο από κάποιον εκπαιδευτικό. Παρά το γεγονός ότι δηλώνουν αυτοδίδακτα, θεωρούν ότι γνωρίζουν πως να χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο με ασφάλεια και μόνο το 12% δηλώνει λίγο ή καθόλου ενημερωμένο.

Τα παιδιά χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο κυρίως για να μιλούν με τους φίλους τους (36%), να βλέπουν ταινίες ή να ακούν μουσική (33%) ή να παίζουν παιχνίδια (24%).

Κίνδυνοι του Διαδικτύου

Διαδικτυακή παρενόχληση προκύπτει ότι έχει δεχτεί το 21% των παιδιών, εκ των οποίων η πλειοψηφία (66%) αντέδρασε αποκλείοντας αυτόν/αυτήν που τα παρενόχλησε και μόνο το 21% ενημέρωσε για το θέμα κάποιον που εμπιστεύεται.

Το ανησυχητικό ποσοστό του 41% των παιδιών αποδέχεται αιτήματα φιλίας από αγνώστους, εκ των οποίων το 29% θέτει ως προϋπόθεση να έχει κάποιον κοινό φίλο με το πρόσωπο που του έκανε αίτημα φιλίας.

Το 21% των παιδιών δηλώνει ότι έχει συναντηθεί με κάποιον που γνώρισε διαδικτυακά και το 29% δε θεωρεί ότι με το να μιλήσει με κάποιον άγνωστο στο Διαδίκτυο μπορεί να θέσει τον εαυτό του σε κίνδυνο.

Το 61% έχει συναντήσει ακατάλληλο/βίαιο περιεχόμενο στο Διαδίκτυο. Από αυτό το ποσοστό παιδιών, το 65% το είδε τυχαία, το 21% το έψαξε για να το βρει και στο 13% το έστειλε κάποιος φίλος.

Το 14% των παιδιών παραδέχεται ότι έχει μοιραστεί πολύ προσωπικές φωτογραφίες στο Διαδίκτυο. 

Μόλις το 5% δηλώνει ότι έχει πέσει θύμα διαδικτυακού εκφοβισμού και το 17% ότι έχει γίνει μάρτυρας διαδικτυακού εκφοβισμού. Από τα παιδιά που δηλώνουν ότι αντιλήφθηκαν ότι κάποιος φίλος τους έχει πέσει θύμα cyberbullying το 21% αδιαφόρησε, το 35% προσπάθησε να στηρίξει το θύμα χωρίς όμως να μιλήσει και το 44% αντέδρασε αποκαλύπτοντας το περιστατικό σε κάποιον ενήλικα που εμπιστεύεται.

Τα παιδιά και οι νέοι ενημερώνονται κυρίως από δημοσιεύσεις σε κοινωνικά δίκτυα (36%) και από αναρτήσεις φίλων τους (15%). Περισσότεροι από τους μισούς (58%) δηλώνουν ότι μπορούν να ξεχωρίσουν μια αληθινή είδηση από μια ψευδή.

Στην ερώτηση «σε ποιον θα απευθυνθείς στην περίπτωση που σου συμβεί κάτι διαδικτυακά» το 69% απάντησε στους γονείς μου, το 16% σε κάποιον φίλο, μόλις το 3% σε κάποιον εκπαιδευτικό, ενώ υπάρχει και ένα 12% που δηλώνει «πουθενά. Θα τα βγάλω πέρα μόνος μου».

Χρονικά όρια χρήσης του Διαδικτύου

Το 69% των παιδιών δηλώνει ότι χρησιμοποιεί το Διαδίκτυο σε καθημερινή βάση.

Το 34% νιώθει ότι παραμελεί τις δραστηριότητές του για χάρη του Διαδικτύου. Μόλις ένα 4% παραδέχεται ότι αντιμετωπίζει πρόβλημα εθισμού στο Διαδίκτυο, ενώ ένα 20% απαντά ότι δεν ξέρει αν αντιμετωπίζει πρόβλημα εθισμού στο διαδίκτυο.

Το 71% των παιδιών παρακολουθεί video στο YouTube μέχρι 2 ώρες την ημέρα, 3-4 ώρες την ημέρα το 14% και περισσότερες από 4 ώρες την ημέρα το 10%.

Με τα κοινωνικά δίκτυα μέχρι 2 ώρες την ημέρα ασχολείται το 63% των παιδιών. Από 3-4 ώρες το 13% και περισσότερες από 4 ώρες το 9%. Το ποσοστό των παιδιών που ασχολούνται περισσότερες από 4 ώρες με τα κοινωνικά δίκτυα κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου φτάνει στο 15%.

Με τα διαδικτυακά παιχνίδια μέχρι 2 ώρες σε καθημερινή βάση ασχολείται το 57%. Από 3-4 ώρες την ημέρα το 9% και περισσότερες από 4 ώρες το 7%. Το ποσοστό των παιδιών που παίζουν περισσότερες από 4 ώρες  κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου διπλασιάζεται και φτάνει το 15%.

Χρήση κοινωνικών δικτύων

Η συντριπτική πλειοψηφία των παιδιών (83%) διαθέτει προφίλ σε κοινωνικό δίκτυο, εκ των οποίων το 70%  προκύπτει ότι ξεκινά την ενασχόληση πριν από την επιτρεπόμενη ηλικία των 13 ετών. Το 36% μάλιστα των παιδιών που διαθέτουν προφίλ σε κοινωνικά δίκτυα το άνοιξαν μόνα τους, χωρίς τη συγκατάθεση των γονιών τους.

Το 18% των παιδιών που χρησιμοποιεί κοινωνικά δίκτυα δεν έχει το προφίλ του ιδιωτικό κι ένα 16% δε γνωρίζει πως να αναφέρει κάποιον ή κάτι που το ενόχλησε στο διαδίκτυο.

Το κοινωνικό δίκτυο που χρησιμοποιούν περισσότερο τα παιδιά είναι το INSTAGRAM με ποσοστό 51%, ενώ το Facebook χρησιμοποιείται μόλις από το 11% των παιδιών. Ακολουθεί το ΥouTube με 40%, to Messenger με 19%, το Viber με 17%, το Skype και το Snapchat με 11%.

Το Ελληνικό Κέντρο Ασφαλούς Διαδικτύου είναι επίσημος εκπρόσωπος στην Ελλάδα των Πανευρωπαϊκών Οργανισμών INSAFE/INHOPE που χαράσσουν την ευρωπαϊκή στρατηγική για ένα ασφαλές και ποιοτικό Διαδίκτυο και παρέχει ενημέρωση, βοήθεια και υποστήριξη στους μικρούς και μεγάλους χρήστες του Διαδικτύου με την ανάπτυξη τριών διακριτών δράσεων:

Μέσω της ιστοσελίδας SaferInternet4Kids.gr μπορεί κανείς να ενημερωθεί και να αντλήσει υλικό σχετικό με την ασφαλή χρήση του Ίντερνετ και τη χρήση των κοινωνικών δικτύων, με το οποίο μπορεί με τη σειρά του να ενημερώσει διαδραστικά παιδιά και νέους κάθε ηλικίας. Το ενημερωτικό αυτό portal απευθύνεται τόσο σε γονείς και εκπαιδευτικούς, όσο και σε εφήβους και παιδιά και περιλαμβάνει κατάλληλο πολυμεσικό υλικό.

Μέσω της συμβουλευτικής γραμμής Βοήθειας Ηelp-line (διαθέσιμη τηλεφωνικά στο 210-6007686 και μέσω του ιστοχώρου www.help-line.gr), εξειδικευμένοι ψυχολόγοι παρέχουν υποστήριξη και συμβουλές για εξειδικευμένα θέματα που σχετίζονται με τη υπερβολική ενασχόληση στο Διαδίκτυο, τον διαδικτυακό εκφοβισμό, την έκθεση σε ακατάλληλο περιεχόμενο και άλλους προβληματισμούς σχετικά με τη χρήση του Διαδικτύου, του κινητού τηλεφώνου και των διαδικτυακών παιχνιδιών.
Και μέσω της Ανοιχτής Γραμμής Καταγγελιών για το παράνομο περιεχόμενο του διαδικτύου SafeLine (http://www.safeline.gr), δέχεται καταγγελίες για παιδική κακοποίηση και παράνομη χρήση του διαδικτύου και συνεργάζεται τόσο με την Ελληνική Αστυνομία, όσο και με την INTERPOL, μέσω του Ευρωπαϊκού οργανισμού INHOPE. H SafeLine είναι δηλαδή ένα κομμάτι ενός μεγάλου παζλ, μιας και η καταπολέμηση του παράνομου περιεχομένου του Ίντερνετ είναι υπόθεση παγκόσμιας κλίμακας και δεν περιορίζεται από εθνικά σύνορα.