Η ζωή του Φραντς Σούμπερτ υπήρξε ένα άλυτο αίνιγμα. Μολονότι πέθανε νεαρός, μόλις σε ηλικία 31 ετών, αντίθετα από τους συγκαιρινούς του Ρομαντικούς, δεν ξόδευε τον καιρό του σε...
έκλυτες διασκεδάσεις, ή ηρωικά ανδραγαθήματα, αλλά περιοριζόταν στα μοναχικά καφενεία και την πλήρη αφοσίωση στη δημιουργία. «Το κράτος θα πρέπει να με νοιασθεί», συνήθιζε να τονίζει, προκειμένου να υποδηλώσει την εργατικότητά του.
Έπρεπε όμως να περάσουν πολλοί αιώνες, έως ότου κάποιος νοιασθεί για το έργο του, όπως η εταιρεία κινητής τηλεφωνίας Huawei, η οποία ανέλαβε να σχεδιάσει έναν αλγόριθμο, προκειμένου να ολοκληρώσει μέσω της τεχνητής νοημοσύνης τη Συμφωνία αρ. 8 σε Σι ελάσσονα του Σούμπερτ, που έχει μείνει στην ιστορία ως «Ημιτελής Συμφωνία».
Πολλά έχουν γραφεί για τους λόγους που ανάγκασαν τον Σούμπερτ να αφήσει ημιτελή την όγδοη από τις εννέα συμφωνίες που πρόλαβε να γράψει στη λιγόζωη ύπαρξή του. Πολλοί θεωρούν πως το έργο, παραγγελία της Μουσικής Εταιρείας του Γκρατς ολοκληρώθηκε και απλώς κάποιος φίλος του συνθέτη έχασε την παρτιτούρα με το τελευταίο μέρος της. Το γεγονός όμως παραμένει πως η Συμφωνία παραμένει ημιτελής κι έχει μετατραπεί στην περισσότερο εκτελεσμένη και μυστηριώδη δημιουργία του Σούμπερτ.
Παρά τις διαφορετικές αντιδράσεις που έχει ξεσηκώσει η ανακοίνωση της ολοκλήρωσης του έργου μέσω ενός αλγορίθμου, η Huawei παρουσίασε χθες Δευτέρα, σε μία ιδιωτική εκδήλωση στο Κάντογκαν Χολ του Λονδίνου, τη δική της εκδοχή για το πιθανολογούμενο τελευταίο μέρος της, σε εκτέλεση της ορχήστρας English Session, υπό τη διεύθυνση του Τζούλιαν Γκάλαντ.
Σε σημείωμά της, η κινεζική εταιρεία υπογραμμίζει πως η εκδοχή αυτή δημιουργήθηκε με τη χρήση ενός μοντέλου τεχνητής νοημοσύνης που χρησιμοποιεί την ίδια νευρωνική τεχνολογία που εφαρμόζει στα κινητά της. Από το ηχόχρωμα, τον τόνο και την κίνηση της πρώτης και δεύτερης αποθηκευμένης κίνησης, το μοντέλο δημιουργεί μία μελωδία για την τρίτη και τέταρτη προβλεπόμενη κίνηση. Μετά την περαίωσή της εκδοχής, η Huawei συνεργάσθηκε με τον συνθέτη Λούκας Καντόρ για να αποτυπώσει σε μουσική παρτιτούρα τη μελωδία που σύμφωνα με την υπόθεση εργασίας της θα ήθελε να αποτυπώσει ο Σούμπερτ.
Ο Ισπανός συνθέτης Χοσέ Μαρία Σάντσεθ-Βερδού δήλωσε σχετικά στην εφημερίδα El Pais πως «από τα χρόνια του '60 έχουν ξεκινήσει τέτοιου είδους εργασίες. Ήδη στις ΗΠΑ, από την εποχή των πρώτων υπολογιστών. Η προσπάθεια της αντικατάστασης του μυαλού και της δημιουργίας ενός συνθέτη με τη χρήση αλγοριθμικών ακολουθιών που επινοεί μία μηχανή είναι μία παλιά ιστορία».
Κατά τον ίδιον, «όλα εντάσσονται στο πλαίσιο της διαφήμισης, στην παρουσίαση τεχνολογικών ειδήσεων χρησιμοποιώντας τρανταχτά ονόματα και έργα της ευρωπαϊκής κουλτούρας, εν προκειμένω του Σούμπερτ». Όπως προσθέτει ο ίδιος, πάμπολλες είναι και οι προσπάθειες που έχουν καταβάλει οι κινεζικές τεχνολογικές εταιρείες. «Υπάρχουν και πολλές εκδοχές από συνθέτες κατά την τελευταία 20ετία. Προσωπικά, εγώ δεν βλέπω κανένα κίνητρο κι ενδιαφέρον γι' αυτές τις προτάσεις», τονίζει ο Σάντσεθ-Βερδού.
Για τον Ισπανό συνθέτη, το μυαλό κι η φαντασία του ανθρώπου παίζουν με πολλά περισσότερα στοιχεία, απ' όσα μπορεί να αναπτύξει ένα πληροφοριακό πρόγραμμα: «σε στατιστικούς όρους, αλγορίθμους και πιθανότητες, είναι δυνατόν να δημιουργηθούν συνθέσεις και μάλιστα με ορθό τρόπο. Όμως, τα αισθητικά, κοινωνικά, προσωπικά και άλλα στοιχεία, όπως η αυθεντικότητα, το αναπάντεχο, η τόλμη, το ατελές, το ψυχολογικό και το ψυχιατρικό ακόμη, η ίδια η έννοια του λάθους ως εργαλείο…όλες αυτές οι πτυχές είναι σύμφυτες με το μυαλό του δημιουργού, όχι με τη μηχανή».
Αλλά και για τον Φαμπιάν Πανισέλο, συνθέτη και υπεύθυνου της ομάδος Plural Ensemble, το πείραμα τούτο δεν του φαίνεται πετυχημένο: «όχι από ηθικής πλευράς, αλλά γιατί μόνον ο δημιουργός είναι ικανός για ένα ποιοτικό άλμα σε οποιαδήποτε στιγμή. Αυτό είναι κάτι απρόβλεπτο για κάθε τύπο τεχνητής νοημοσύνης. Η αντίληψη του συνθέτη κυριαρχεί πάνω σε βασικά δεδομένα και μεταδεδομένα απέναντι στις αναγκαιότητες της δουλειάς του.Όλα τα υπόλοιπα είναι θέμα φόρμας και εμφάνισης».
Για τη διευθύντρια ορχήστρας Λουθία Μαρίν αυτό το εγχείρημα «αποτελεί μία καλή σύνδεση της τεχνολογίας με την τέχνη. Είναι ένα ενδιαφέρον πείραμα. Το ότι μία τεχνολογική εταιρεία επινοεί κι εκτελεί μία ακροβατική άσκηση με τέτοια χαρακτηριστικά, μου φαίνεται ένα ηρωικό και διανοητικό τόλμημα που μας υποδεικνύει προς τα πού οδεύουμε. Όμως να μη λησμονούμε πως του λείπει το βασικό στοιχείο: η ψυχή. Η μουσική στη βαθύτερη ουσία της, φιλοδοξεί να μας μεταρσιώσει προς την κατεύθυνση όλων εκείνων των απειροστών ιδεών του άπιαστου, που όπως έλεγε κι ο Μικρός Πρίγκιπας, είναι αθέατες στα μάτια μας».
Για την ίδια «κάθε είδους τέχνης πηγάζει από την καρδιά και στοχεύει την καρδιά. Τεχνητό σημαίνει πως δεν έχει συλληφθεί από το ανθρώπινο όν και δεν ανήκει στη φύση, και για τον λόγο τούτο στερείται ζωής».
Για τον, επίσης, διευθυντή ορχήστρας της Φιλαρμονικής του Λουξεμβούργου Γουστάβο Χιμένο, το εγχείρημα της Huawei μοιάζει αδιάφορο και ανώφελο: «για ποιον λόγο; Η Συμφωνία μου ηχεί υπέροχη έτσι ακριβώς όπως είναι, όπως και η 9η Συμφωνία του Μπρούκνερ που επίσης έμεινε ημιτελής για άλλους λόγους. Ο Σούμπερτ έζησε αρκετά για να την έχει τελειώσει, όμως δεν το έπραξε. Ποιοι είμαστε εμείς για να ολοκληρώσουμε ένα έργο ενός από τους πιο ευαίσθητους, εκλεπτυσμένους και πρωτότυπους συνθέτες στην Ιστορία;», αναρωτιέται ο ίδιος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου