Ειδικότερα, με...
αφορμή τον τελευταίο ισχυρό σεισμό στη Ζάκυνθο οι επιστήμονες είχαν μηνύματα για τη συγκεκριμένη δόνηση εδώ και μήνες χάρη σε έναν ειδικό αλγόριθμο.
Μιλώντας στο nooz.gr και την Ελλη Κομνηνού ο Γεράσιμος Παπαδόπουλος, Δ/ντής Ερευνών στο Γεωδυναμικό Ινστιτούτο του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών και πρόεδρος του «Συστήματος Τσουνάμι» της Unesco, αν και ξεκαθαρίζει ότι ακόμη δεν έχει βρεθεί η μία μέθοδος που θα προβλέπει πάντα όλους τους σεισμούς, υποστηρίζει ότι χάρη στον συγκεκριμένο αλγόριθμο οι επιστήμονες μπορούν να ξεχωρίζουν και να μελετούν τους προσεισμούς σε σχέση με τις κύριες δονήσεις.
Ο κ. Παπαδόπουλος εξαίρει την αξία της πρόγνωσης των σεισμών για την προστασία ζωών, αλλά προσθέτει ότι στη συνεργασία των επιστημόνων με το κράτος δεν υπάρχει συγκεκριμένο σχέδιο δράσης και όλα γίνονται κατά περίπτωση, ενώ επισημαίνει τη μηδενική οικονομική επένδυση εκ μέρους του κράτους στο επιστημονικό έργο της πρόγνωσης σεισμών.
Τέλος, αναφέρεται και στο θέμα των τσουνάμι που δημιουργούνται μετά από σεισμούς επισημαίνοντας τους μεγάλους κινδύνους που υπάρχουν ειδικά στις παράκτιες περιοχές. Κρούει δε τον κώδωνα του κινδύνου στη ΓΓ Πολιτικής Προστασίας προειδοποιώντας ότι θα έρθει η στιγμή που θα βρεθούμε αντιμέτωποι με ένα μεγάλο τσουνάμι.
Αναλυτικά η συνέντευξη:
Ερ.: Με αφορμή τον σεισμό της Ζακύνθου, υπάρχει πράγματι δυνατότητα πρόγνωσης σεισμών και σε τί βαθμό; Τί προσφέρει ο αλγόριθμος FORMA; Ποια είναι η διαδικασία ενημέρωσης των κρατικών αρχών από τους επιστημονικούς φορείς και πώς προστατεύονται θεσμικά οι επιστήμονες σε αυτό;
Απ: H πρόγνωση των σεισμών είναι διεθνώς ένα δυσεπίλυτο επιστημονικό πρόβλημα. Προσπάθειες έγιναν πολλές, αλλά ακόμη δεν έχει βρεθεί η μία και μοναδική μέθοδος που θα προβλέπει πάντα όλους τους σεισμούς. Από τη δεκαετία του 1960 ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκάλεσαν οι προσεισμοί, ένα πολλά υποσχόμενο πρόδρομο φαινόμενο. Ένα από τα μεγάλα προβλήματα, όμως, ήταν ότι οι σεισμολόγοι δε μπορούσαν να ξεχωρίσουν τους προσεισμούς από τους συνηθισμένους σεισμούς και να εντοπίσουν πότε ξεκινά η προσεισμική ακολουθία. Αυτό γινόταν μόνο εκ των υστέρων, όχι σε πραγματικό χρόνο. Το πρόβλημα αυτό το λύσαμε με τον ειδικό αλγόριθμο FORMA που βασίζεται στις ιδιαίτερες ιδιότητες των προσεισμών που τους κάνει να διαφέρουν από τους άλλους σεισμούς. Μελετήσαμε σεισμούς στην Ελλάδα, Ιαπωνία, Ιταλία και Χιλή και δημοσιεύουμε τα αποτελέσματά μας σε έγκυρα γεωφυσικά περιοδικά. Πιστεύω ότι είμαστε σε πολύ καλό δρόμο.
Θα πρέπει να ξεχωρίσουμε την έρευνα για την πρόγνωση από την επιχειρησιακή εφαρμογή. Στην έρευνα προσπαθούμε να καταλάβουμε τα φαινόμενα και πόσο καλά δουλεύουν οι μεθοδολογίες μας. Αυτό κάναμε και με τον πρόσφατο σεισμό της Ζακύνθου.
Στην εφαρμογή, αν πιστεύουμε ότι τα προγνωστικά αποτελέσματά μας έχουν υψηλό βαθμό βεβαιότητας τα δίνουμε σε αρμόδια όργανα του κράτους. Στην Ελλάδα έχουμε την Επιτροπή Εκτίμησης Σεισμικού Κινδύνου της οποίας είμαι μέλος και στο παρελθόν ήμουν Πρόεδρος. Εκεί γίνεται αξιολόγηση και αν κριθεί ότι πράγματι τα αποτελέσματα είναι βάσιμα εξετάζεται η λήψη μέτρων προστασίας. Στην πραγματικότητα, όμως, δεν υπάρχει συγκεκριμένο σχέδιο δράσης, όλα κρίνονται κατά περίπτωση. Ο επιστήμονας δεν είναι πάντα προστατευμένος σε μια τέτοια διαδικασία γιατί τα αποτελέσματά του μπορεί να διαρρεύσουν και να εκτεθεί χωρίς να ευθύνεται.
Ερ.: Πώς μπορεί το κράτος να ωφεληθεί από την υπάρχουσα τεχνογνωσία;
Απ.: Όταν φθάσουμε στο σημείο να αξιοποιούμε επιχειρησιακά την πρόγνωση τότε ασφαλώς θα υπάρχει όφελος. Σήμερα ο βασικός άξονας της αντισεισμικής προστασίας είναι η δόμηση αντισεισμικών κατασκευών. Αλλά και πάλι τα κτίρια παθαίνουν σημαντικές βλάβες. Εξάλλου, στην Ελλάδα τα περισσότερα σπίτια εξακολουθούν να είναι παλιά, χωρίς αντισεισμικό κανονισμό. Το ίδιο συμβαίνει με τα αυθαίρετα. Συνεπώς δεν υπάρχει πλήρης προστασία εάν βασιστούμε μόνο στη δόμηση αντισεισμικών κατασκευών. Ο απώτερος στόχος της πρόγνωσης είναι να προστατεύσει τη ζωή, δηλαδή να προσφέρει πολύτιμη κοινωνική υπηρεσία.
Ερ.: Υπάρχει στήριξη στους επιστήμονες να εξελίξουν το επιστημονικό τους έργο στο κομμάτι αυτό ή λόγω της κρίσης έχει ατονήσει κάθε κρατική μέριμνα;
Απ.: Η επιστημονική έρευνα στην Ελλάδα ποτέ δεν πήρε ικανοποιητική χρηματοδότηση, πολύ περισσότερο στην περίοδο της κρίσης. Αυτό ισχύει και για τη σεισμολογία. Ειδικά στον τομέα της πρόγνωσης των σεισμών η επένδυση είναι διαχρονικά σχεδόν μηδενική με μία εξαίρεση. Πρόκειται για τη γενναία χρηματοδότηση που δόθηκε μόνο στην ομάδα ΒΑΝ περίπου στη δεκαετία 1985-1995 και μάλιστα με περίεργες διαδικασίες, όχι αξιοκρατικές.
Ερ.: Από παλιότερα, εποχή Βαρώτσου και VAN, υπήρχαν διαφωνίες και μεταξύ των επιστημόνων για το θέμα της προγνωστικής δυνατότητας που ως έναν βαθμό είναι λογικές και θεμιτές. Ωστόσο, αυτό δίνει μόνο τροφή σχολιασμού στα ΜΜΕ αλλά κυρίως μειώνουν το κύρος της επιστημονικής κοινότητας αποπροσανατολίζοντας την κοινή γνώμη από την ουσία που είναι η ενημέρωση...
Απ.:Πράγματι, επειδή η πρόγνωση των σεισμών εντυπωσιάζει ο κόσμος ενδιαφέρεται έντονα και τα ΜΜΕ σπεύδουν να καλύψουν το θέμα. Αν και ασχολούμαι με την έρευνα για την πρόγνωση και είμαι οπαδός της, αναγνωρίζω ότι ακόμη δεν έχει βρεθεί «η μέθοδος». Με το ΒΑΝ για αρκετά χρόνια δόθηκε η εντύπωση της απόλυτης μεθόδου, οδηγώντας μοιραία σε αποπροσανατολισμό ακυρώνοντας την αξία της ενημέρωσης, της προετοιμασίας, της πρόληψης.
Ερ.: Στον τελευταίο σεισμό ενημερωθήκαμε ότι δημιουργήθηκε ένα μικρό "τσουνάμι" 20 εκατοστών... Τί μεγέθη και κυρίως τι προβλήματα μπορεί να προκληθούν στην περιοχή μας από τσουνάμι μετά από έναν ισχυρό σεισμό;
Απ.: Επρόκειτο για καμπανάκι, όπως και το 2017 με το σεισμό της Κω που το τσουνάμι ήταν 1,5 μέτρο. Η φύση προειδοποίησε ότι κάποια στιγμή θα κάνει μεγάλο τσουνάμι, όπως το έκανε και στο παρελθόν, π.χ. στις 9.7.1956 μετά από σεισμό μεγέθους 7,5 μεταξύ Αμοργού και Αστυπάλαιας το τσουνάμι πήρε ύψος περίπου 15 μέτρων. Θα έρθει η στιγμή που θα βρεθούμε αντιμέτωποι με ένα παρόμοιο μεγάλο τσουνάμι. Οι κίνδυνοι είναι πολλοί και μεγάλοι στις παράκτιες ζώνες και ιδιαίτερα τους θερινούς μήνες. Χρειάζεται ενημέρωση και προετοιμασία.
Παράλληλα έχουμε οργανώσει το Εθνικό Κέντρο Προειδοποίησης για Τσουνάμι που ιδρύθηκε με νόμο το 2010, έγινε επιχειρησιακό το 2012 και πιστοποιήθηκε διεθνώς στα πλαίσια της UNESCO το 2016. Εμείς στέλνουμε τις προειδοποιήσεις στη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας έγκαιρα μετά από ισχυρούς υποθαλάσσιους σεισμούς. Πρέπει όμως να γίνει ακόμη πολλή δουλειά ώστε τα προειδοποιητικά μηνύματα να φθάνουν πραγματικά στην παραλία. Και αυτό αποτελεί καθήκον και ευθύνη της ΓΓ Πολιτικής Προστασίας...
nooz.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου