Ελληνικό Μουσείο Μελβούρνης φιλοξενεί έναν Πρίγκιπα. Όχι με την ιδιότητα του Πρίγκιπα, ασφαλώς -ως γνωστόν, οι τίτλοι ευγενείας στην Ελλάδα δεν ισχύουν, δεν αναγνωρίζονται από το Σύνταγμα- αλλά με την ιδιότητα του φωτογράφου. Η έκθεση ‘Φως’ που εγκαινιάζεται το Σάββατο παρουσιάζει φωτογραφίες που πήρε ο γιος του έκπτωτου βασιλιά των Ελλήνων, απαθανατίζοντας ονειρικά τοπία της Ελλάδας. Μια πρώτη γεύση από τις φωτογραφίες δικαιώνει τους υπευθύνους του εξαιρετικού Μουσείου, που επέλεξαν να προγραμματίσουν την έκθεση, παράλληλα με τις άλλες μόνιμες και περιοδικές εκθέσεις: την συλλογή του Μουσείου Μπενάκη, τους “Ονείρους” του σπουδαίου φωτογράφου Bill Henson, τα έργα του Αλέκου Φασιανού.
Αυτό το “Πρίγκιπας Νικόλαος”, όμως, δεν καταπίνεται εύκολα. Ναι, ζούμε στην μετανεωτερική εποχή, όπου ο καθένας μπορεί πια να υιοθετεί την ταυτότητα που του αρέσει, δημιουργώντας την πολλές φορές από το μηδέν, χτίζοντας το προσωπικό του αφήγημα, την δική του, υποκειμενική αλήθεια και υπό αυτό το πρίσμα ο φωτογράφος που συστήνεται ως Πρίγκιπας Νικόλαος δεν διαφέρει και πολύ από οποιονδήποτε άλλο καλλιτέχνη επιλέγει να συστηθεί στο κοινό με κάποιο ιδιαίτερο όνομα – από τον αείμνηστο Βασίλη Τριανταφυλλίδη/ Χάρρυ Κλυνν, μέχρι την Στέφανι Τζερμανότα/ Lady Gaga.
Όμως εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με μία εκκεντρική επιλογή ενός μετανεωτερικού καλλιτέχνη. Όχι, ο Νικόλαος γεννήθηκε με την λέξη ‘Πρίγκιπας’ κολλημένη μπροστά από το όνομά του – είναι ένας μετανεωτερικός άνθρωπος που κουβαλά στο όνομά του ένα λείψανο της προνεωτερικής εποχής.
Ούτε στον εχθρό σου τέτοια τύχη, δηλαδή. Φαντάσου το όνομά σου να είναι μία συνεχής υπόμνηση της έκπτωσής σου από ένα αξίωμα, όπως συμβαίνει με τον πατέρα του φωτογράφου.
Επισήμως, το όνομα του έκπτωτου μονάρχη είναι “Κωνσταντίνος τέως βασιλεύς Παύλου”. Με αυτό το όνομα κατάφερε να πάρει αριθμό κοινωνικής ασφάλισης, προκειμένου να μπορέσει να φορολογηθεί για την ιδιοκτησία του. Κι αυτό, γιατί παρά το ότι το ελληνικό κράτος απαιτεί οι πολίτες να έχουν ονοματεπώνυμο, ο Κωνσταντίνος επιμένει να αρνείται να υιοθετήσει οποιοδήποτε επώνυμο, γιατί “ουδείς των (…) Βασιλέων των Ελλήνων δεν (…) είχε επώνυμο, παρά μόνο το χριστιανικό του όνομα”. Τελικά, ο Κωνσταντίνος δικαιώθηκε, κατά κάποιον τρόπο, από το Συμβούλιο της Επικρατείας, το οποίο όρισε ότι “ο αιτών, τέως βασιλιάς των Ελλήνων, έκπτωτος ήδη, σύμφωνα με το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος της 8ης Δεκεμβρίου 1974, στερείται επωνύμου λόγω των ιστορικών περιστάσεων και ειδικότερα γιατί οι βασιλιάδες των Ελλήνων δεν είχαν επώνυμο”.
Ως εκ τούτου, εδώ και σχεδόν 25 χρόνια, η προσφώνηση του έκπτωτου είναι “Κωνσταντίνος, πρώην βασιλιάς των Ελλήνων” – ενώ το ΣτΕ δηλώνει ξεκάθαρα ότι η ονομασία “πρώην βασιλιάς” αναφέρεται ως προσδιορισμός ταυτότητας, δεδομένου ότι ο Κωνσταντίνος δεν έχει επώνυμο και σε καμία περίπτωση ως τίτλος ευγενείας, δεδομένου ότι το Σύνταγμα της Ελλάδας απαγορεύει τους τίτλους Ευγενείας.
Ο ίδιος, βέβαια, προτιμά την εξής προσφώνηση: “Βασιλεύς Κωνσταντίνος, πρώην Βασιλεύς των Ελλήνων”, τονίζοντας δε – στην επίσημη ιστοσελίδα της πρώην βασιλικής οικογένειας – ότι το ίδιο ισχύει ούτω καθεξής για τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειάς του. Ως εκ τούτου, ο φωτογράφος τα έργα του οποίου θα δούμε στην Μελβούρνη λέγεται επισήμως “Πρίγκιπας Νικόλαος”, αλλά βέβαια δεν είναι πρώην πρίγκιπας των Ελλήνων, διότι δεν υπήρξε ποτέ τέτοιος. Όσο και να θέλουν οι πρώην βασιλείς – και οι παρατρεχάμενοί τους – να πιστεύουν ότι ο τίτλος διατηρείται παρά την κατάργηση του αξιώματος, η αλήθεια είναι ότι ο τίτλος πάει πακέτο με το βασίλειο και τους υπηκόους. Βασιλιάς χωρίς βασίλειο είναι κενό γράμμα, το ίδιο δε ισχύει και για τον “Πρίγκιπα”.
Το πράγμα θα είχε ενδεχομένως την πλάκα του, αλλά το δημοψήφισμα για την κατάργηση της Μοναρχίας δεν ήταν αστείο. Ήρθε την στιγμή που η δημοκρατία αποκαταστάθηκε, μετά την πτώση της Χούντας. Απορρίπτοντας την μοναρχία, ο ελληνικός λαός τιμωρούσε τον Κωνσταντίνο για τον ρόλο του στην δημιουργία των συνθηκών εκείνων που επέτρεψαν την εκτροπή του πολιτεύματος και κυρίως για την συνταγματική εκτροπή του 1965, όταν έδειξε ασυγχώρητη περιφρόνηση στον εκλεγμένο πρωθυπουργό. Είναι γνωστό επίσης ότι ο ίδιος συνωμοτούσε με την στρατιωτική ηγεσία, σχεδιάζοντας μία ακόμη εκτροπή του πολιτεύματος, όταν οι αψίκοροι συνταγματάρχες τον έπιασαν στον ύπνο. Η κατάργηση της μοναρχίας στην Ελλάδα είναι μία πολύ σοβαρή υπόθεση, για να την αντιμετωπίζουμε με τους όρους των κοσμικών στηλών και των εκπομπών που παρακολουθούν τον βίο και την πολιτεία των διασήμων. Από αυτήν την άποψη, το να αναγνωρίζει το Ελληνικό Μουσείο κάποιον ως Πρίγκιπα, αποτελεί προσβολή προς τους Έλληνες δημοκράτες – αν όχι προς την ίδια την Ελληνική Δημοκρατία.
Αλλά το μουσείο κάνει ένα ακόμα φάουλ: στην παρουσίαση του καλλιτέχνη, τον προσφωνεί “η Αυτού Υψηλότης ο Πρίγκιπας Νικόλαος” (HRH Prince Nikolaos). Αν ήθελε να δείξει τέτοια προσκόλληση στο πρωτόκολλο, το Μουσείο θα μπορούσε να ενημερωθεί και να ακολουθήσει το πρωτόκολλο της -καταργημένης, επαναλαμβάνουμε- ελληνικής μοναρχίας, που χρησιμοποιούσε τον όρο “Βασιλόπαιδες” και όχι “πρίγκιπες”. Αλλά αυτά είναι ψιλά γράμματα.
Το σημαντικό είναι ότι όσοι έχουν φαντασιώσεις μεγαλείου, θα μπορέσουν να φωτογραφηθούν ξελιγωμένοι δίπλα στον -κατά τ’ άλλα ευγενέστατο, ευθυτενή και προσηνή- Νικόλαο. Ο οποίος ναι, μπορεί να είναι εξαιρετικός φωτογράφος ο άνθρωπος. Αλλά δεν είναι Πρίγκιπας – και σε καμία περίπτωση των Ελλήνων.
Νίκος Φωτάκης
koutipandoras.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου