οδηγού της, για να απαιτήσουν «δικαιοσύνη».
Στην πόλη η αγανάκτηση δεν μοιάζει να καταλαγιάζει. Δεν έχουν γίνει συλλήψεις για τη διπλή δολοφονία, αλλά οι αστυνομικοί πιστεύουν ότι εμπλέκονται πολιτοφυλακές.
«Δεν ξέρουμε εάν πρόκειται για έγκλημα του κράτους, δεν αποκλείεται να πρόκειται για ένα έγκλημα της αστυνομίας, για να σιγήσει μια φωνή που υπερασπιζόταν τα ανθρώπινα δικαιώματα», είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Χαφαέλ Καβάλι, δικηγόρος 36 ετών.
Η 38χρονη Μαριέλε Φράνκο, που καταγόταν από τη φαβέλα Μαρέ, μια από τις φτωχοσυνοικίες στο βόρειο τμήμα της βραζιλιάνικης μεγαλούπολης όπου το πρόβλημα του βίαιου εγκλήματος είναι εντονότερο, είχε γίνει σύμβολο του αγώνα στη Βραζιλία εναντίον του ρατσισμού και της αστυνομικής βίας, είχε βοηθήσει στην έρευνα για το ρόλο των πολιτοφυλακών η οποία είχε οδηγήσει σε εκατοντάδες συλλήψεις, συμπεριλαμβανομένων δημοτικών συμβούλων, αστυνομικών, σωφρονιστικών υπαλλήλων και αστυνομικών.
Το αυτοκίνητο που μετέφερε τη δημοτική σύμβουλο έγινε κόσκινο από σφαίρες τον περασμένο Μάρτιο. «Ποιοι σκότωσαν την Μαριέλε και τον Άντερσον;», έγραφε αυτοκόλλητο που μοίρασαν οι διαδηλωτές κατά τη διάρκεια της πορείας.
Η πολεμική γύρω από τη δολοφονία της δημοτικής συμβούλου έχει στο επίκεντρό της τα πυρομαχικά που χρησιμοποιήθηκαν για να διαπραχθεί το έγκλημα: το τηλεοπτικό δίκτυο Globo μετέδωσε ότι ανήκαν σε μια παρτίδα που αγοράστηκε από τη βραζιλιάνικη αστυνομία το 2006. Η κυβέρνηση αντίθετα διαβεβαίωσε πως οι σφαίρες που βλήθηκαν είχαν κλαπεί πριν από χρόνια από την αστυνομία.
Νωρίτερα, τον Ιανουάριο ένοπλοι άνοιξαν πυρ εναντίον των θαμώνων σε μια δημοφιλή αίθουσα χορού στη Φορταλέζα (βορειοανατολική Βραζιλία) με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 14 άνθρωποι, ανακοίνωσαν οι Αρχές, ενώ βραζιλιάνικα ΜΜΕ έκαναν λόγο για ένα ξεκαθάρισμα λογαριασμών μεταξύ συμμοριών του οργανωμένου εγκλήματος.
Ο πόλεμος μεταξύ των συμμοριών γίνεται ολοένα πιο άγριος. Το 2017 στην συγκεκριμένη μόνο Πολιτεία καταγράφηκαν 5.114 ανθρωποκτονίες, 50% περισσότερες από το 2016, αριθμός που αποτελεί ιστορικό ρεκόρ.
Σε εθνικό επίπεδο, στη Βραζιλία καταγράφηκε το 2016 ένας αριθμός ανθρωποκτονιών χωρίς ιστορικό προηγούμενο: συνολικά 61.619 ή επτά φόνοι την ώρα, κατά μέσον όρο.
Σύμφωνα και με το ρεπορτάζ του Guardian, οι παραστρατιωτικές ομάδες που εμπλέκονται και στη δολοφονία της δημοτικής συμβούλου του Ρίο Μαριέλε Φράνκο έχουν πάρει τον έλεγχο των περιοχών με την επιβολή «βίας, θανάτου και συνοπτικής εκτέλεσης».
Οι ένοπλοι φορούν μαύρα στρατιωτικά ρούχα και μάσκες ninja. Γνωστές ως «πολιτοφυλακές» (militias), οι παραστρατιωτικές ομάδες αποτελούνται κυρίως από συνταξιούχους ή εκτός υπηρεσίας αστυνομικούς που δρουν σε ορισμένες από τις φτωχότερες περιοχές του Ρίο.
Φτάνουν συνήθως σε μια γειτονιά ισχυριζόμενοι ότι θα καταπολεμήσουν τους εγκληματίες και τους εμπόρους ναρκωτικών- αλλά σύντομα ξεκινούν τους δικούς τους εκβιασμούς και το εμπόριο προστασίας.
Οι πολίτες πληρώνουν κάτι σαν φόρο στις ομάδες αυτές, ώστε να διατηρούν την ασφάλεια της γειτονιάς. Πρόκειται ουσιαστικά για μια νέα δομή εξουσίας, που βασίζεται στη βία, στο θάνατο, στη συνοπτική εκτέλεση.
Όταν οι ομάδες αυτές άρχισαν να εμφανίζονται στις γειτονιές του δυτικού Ρίο πριν από περίπου 20 χρόνια, πολλοί κάτοικοι αρχικά καλωσόρισαν τις παραστρατιωτικές συμμορίες που χαρακτηρίστηκαν ως ομάδες αυτοάμυνας της κοινότητας και υποσχέθηκαν να μειώσουν την εγκληματικότητα και την εμπορία ναρκωτικών.
Πολλοί συντηρητικοί Βραζιλιάνοι αισθάνθηκαν ευτυχείς ενώ οι πολιτικοί αρνήθηκαν αρχικά να καταδικάσουν τις πολιτοφυλακές.
Το 2006, ο δήμαρχος του Ρίο Cesar Maia δήλωσε ότι ήταν «πολύ μικρότερο» πρόβλημα από το εμπόριο ναρκωτικών. Ο Eduardo Paes, ο οποίος αργότερα διετέλεσε δήμαρχος κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων του Ρίο, δήλωσε ότι «έφεραν την ηρεμία» στις γειτονιές του Ρίο.
«Έτσι διευρύνθηκαν. Είχαν αυτή την ψευδο-ηθική ατζέντα, ότι διατηρούν την τάξη σε αυτές τις κοινότητες, διαπράττοντας βέβαια ανθρωποκτονίες που σχετίζονται με το θέμα των χρηστών ναρκωτικών και των μικρο-εγκληματιών», δήλωσε ο Fabio Corrêa, από την Αρχή καταπολέμησης του οργανωμένου εγκλήματος.
Σήμερα, περίπου 2 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν σε περιοχές ελεγχόμενες από τις πολιτοφυλακές, σύμφωνα με έρευνα του ιστοτόπου ειδήσεων G1.
Οι συνδέσεις των ομάδων πολιτοφυλακής με αστυνομικούς και εκλεγμένους πολιτικούς είναι αποδεδειγμένες, καθώς ισχυρίζονται ότι βρίσκονται στην ίδια πλευρά.
Τι φταίει στην «Πόλη του Θεού»;
Αντιμέτωπο με τη διαφθορά, την πτώση της οικονομίας και την έξαρση της εγκληματικότητας, το Ρίο ντε Τζανέιρο έχει γίνει το πιο ισχυρό σύμβολο όλων όσα πάνε άσχημα στη μεγαλύτερη χώρα της Λατ. Αμερικής.
Η Βραζιλία, άλλοτε ταχέως αναπτυσσόμενη αναδυόμενη οικονομία, δοκιμάζεται από τη χειρότερη ύφεση στην ιστορία της. Στο σκάνδαλο της Petrobas, της κρατικής εταιρείας πετρελαίου, εμπλέκεται το μεγαλύτερο μέρος της πολιτικής ελίτ.
Η οικονομική κρίση έχει ρημάξει τους δημόσιους προϋπολογισμούς. Το Ρίο έχει πληγεί περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη πολιτεία. Η τοπική κυβέρνηση αναγκάστηκε πέρυσι να κηρύξει κατάσταση έκτακτης ανάγκης στα οικονομικά της, ενώ αντιμετωπίζει δραματικά ελλείμματα στα νοσοκομεία και στα σχολεία της.
Τα σκάνδαλα διαφθοράς προκάλεσαν πολιτική παράλυση, η οποία δημιούργησε ένα κενό που σπεύδουν να καλύψουν οι εγκληματικές συμμορίες της Βραζιλίας. Η βία σκληραίνει την αντίληψη του κόσμου για τον νόμο και την τάξη, λένε αναλυτές, και ανοίγει τον δρόμο για τους λαϊκιστές, ακροδεξιούς υποψήφιους που βρίσκουν ήδη κάποια απήχηση στο Ρίο, εν όψει των εκλογών.
«Γίνονται περισσότερα ένοπλα περιστατικά γιατί δεν υπάρχει έλεγχος, το κράτος είναι διαλυμένο» λέει ο Χοσέ Περέιρα ντε Ολιβέιρα Τζούνιορ, ιδρυτής της Afroreggae, μιας πολιτιστικής ομάδας που δουλεύει στις φαβέλες για την αναμόρφωση των μελών των συμμοριών. «Σε ποια χώρα του κόσμου σκοτώνεται ένας αστυνομικός κάθε δύο ημέρες; Σε ποια πόλη; Μόνο στο Ρίο».
Σύμφωνα με μελέτη της στρατιωτικής αστυνομίας, όπως αποκαλούν εδώ τους κανονικούς αστυνομικούς, έχει μεγαλύτερες πιθανότητες να σκοτωθεί στο καθήκον ένας αστυνομικός στο Ρίο, από ό,τι είχε ένας Αμερικανός στρατιώτης στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ή στο Βιετνάμ.
Η εικόνα ήταν εντελώς διαφορετική πριν από οχτώ χρόνια, όταν το Ρίο ανέλαβε τη διεξαγωγή των Ολυμπιακών του 2016. «Ο κόσμος αναγνώρισε πως ήλθε η ώρα της Βραζιλίας» είχε πει με δάκρυα στα μάτια ο τότε πρόεδρος Λουίζ Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα, ο συνδικαλιστής που κυβέρνησε τη χώρα από το 2003 ώς το 2010. Κυβερνήτης στην πολιτεία του Ρίο ντε Τζανέιρο ήταν ο τότε δημοφιλής κεντρώος πολιτικός Καμπράλ, ο οποίος συμμάχησε με τον Λούλα ντα Σίλβα.
Μια από τις πιο γνωστές πρωτοβουλίες του ήταν το πρόγραμμα UPP, που αφορούσε την ειρήνευση σε ορισμένες φαβέλες. Για ένα διάστημα η αύξηση της αστυνομικής παρουσίας φάνηκε να περιορίζει τις ένοπλες συγκρούσεις. Αλλά οι υποσχέσεις για μεγαλύτερες δημόσιες επενδύσεις στις φαβέλες δεν υλοποιήθηκαν. Κοινωνικοί ακτιβιστές υποστήριξαν ότι στόχος του προγράμματος UPP ήταν να «κλειδωθούν» οι φαβέλες στη διάρκεια του Παγκοσμίου Κυπέλου και των Ολυμπιακών Αγώνων και να διευκολυνθεί η επανεκλογή του Καμπράλ.
Στο Ρίο, η ζάλη άρχισε αμέσως μετά το μεθύσι των Ολυμπιακών, όταν σταμάτησε το τεράστιο πρόγραμμα για την ασφάλεια των αγώνων. Τα περιστατικά πυροβολισμών αυξήθηκαν, ο Καμπράλ και ο Λούλα κατηγορήθηκαν για διαφθορά και φυλακίστηκαν, το κράτος ουσιαστικά χρεοκόπησε, χωρίς να διαθέτει χρήματα για την Υγεία, την Παιδεία, την ασφάλεια.
«Αντιμετωπίζουμε μια δημοσιονομική κρίση χωρίς προηγούμενο σε αυτή την πολιτεία» λέει ο Ροντρίγκο Άλβες, αναπληρωτής γραμματέας για θέματα ασφαλείας στο Ρίο.
Στην «Πόλη του Θεού» δεν γίνονται θαύματα…
tvxs.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου