να προχωρήσει ο ψηφιακός μετασχηματισμός των ευρωπαϊκών οικονομιών και κοινωνιών. Η οδηγία GDPR (Γενικός Κανονισμός Προστασίας Δεδομένων) 2016/679, η οποία ρυθμίζει την παραγωγή και καλή χρήση προσωπικών και μη δεδομένων στο περιβάλλον που διαμορφώνει η ψηφιακή τεχνολογία, μπαίνει σε εφαρμογή με στόχο να θωρακίσει εκείνα τα δικαιώματα των Ευρωπαίων πολιτών που έρχονται σήμερα στο προσκήνιο υπό την ονομασία «ψηφιακά δικαιώματα». Σε ένα κόσμο που καθημερινά αλλάζει από τους αυτοματισμούς του λογισμικού, την ανάδυση της τεχνητής νοημοσύνης, τις «έξυπνες μηχανές», αλλά και τις τεχνολογίες κατανεμημένης εγγραφής (blockchain), δικαιώματα όπως η προστασία της ιδιωτικής ζωής πρέπει να επαναπροσδιοριστούν. Η συνεχής επιτάχυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού μέσω της εισαγωγής τεχνολογικών καινοτομιών καθιστά τη συζήτηση αυτή ιδιαίτερα δύσκολη. Μερικά παραδείγματα:
Τι εγγυήσεις πρέπει να απολαμβάνουμε όταν εκχωρούμε δικαιώματά μας σε παρόχους υπερεθνικών υπηρεσιών, όπως είναι οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης; Πώς θα εμποδίσουμε ενδεχόμενη κακή χρήση των προσωπικών δεδομένων που τους παραχωρούμε και πώς θα διασφαλίσουμε το δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή; Έχουν δικαίωμα οι γονείς να επιβλέπουν τις συζητήσεις των παιδιών τους στο Διαδίκτυο και, αν ναι, τι σημαίνει αυτό; Υπάρχει συγγραφικό δικαίωμα στον κόσμο των ψηφιακών δεδομένων; Πώς θα προστατεύσουμε την εργασία σε πλατφόρμες οι οποίες στηρίζονται στην πιο ελαστική και επισφαλή μορφή της και τι θα κάνουμε με τα επαγγέλματα που χάνονται σήμερα από την εισαγωγή αυτοματισμών, όπως χαρακτηριστικά συμβαίνει στα ΜΜΕ και την πολιτιστική βιομηχανία; Πώς θα αντιμετωπίσουμε την αλλοίωση του δικαιώματος στην αντικειμενική πληροφόρηση στην εποχή των fake news;
Η μετατροπή των άλλοτε start ups σε οικονομικούς γίγαντες της βιομηχανίας εκμετάλλευσης δεδομένων θέτει νέα καθήκοντα αλλά και νέες προκλήσεις στα κράτη. Ο μετασχηματισμός έχει ήδη προκαλέσει ρήξη των προηγούμενων εγγυήσεων, έχει επιφέρει βαθιές αλλαγές στην ίδια τη φύση τους επανατοποθετώντας τις στο πεδίο της αγοράς.
Ο φόβος ότι το δικαίωμα στην απασχόληση απειλείται από την αυτοματοποίηση και την επισφάλεια, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης έχουν καταστεί αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας της συντριπτικής πλειονότητας των πολιτών, συνιστούν σημαντικά ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπίσουμε.
Η οικονομική κρίση επιβράδυνε σημαντικά τη σχετική συζήτηση στη χώρα μας. Όμως, ήδη από το 2015, η κυβέρνηση έχει αναγνωρίσει ότι ο ψηφιακός μετασχηματισμός αποτελεί κομβικής σημασίας μεταρρύθμιση στην οποία η χώρα μας οφείλει να συμμετάσχει, αναλαμβάνοντας -γιατί όχι;- ακόμη και ρόλο πρωταγωνιστικό. Επί δεκαετίες, το σύστημα εξουσίας υπήγαγε τις σχετικές πρωτοβουλίες της Ε.Ε. σε ένα σύστημα πελατειακών σχέσεων κράτους - εταιρειών πληροφορικής, αναπαράγοντας μια αντικρατική ιδεοληψία που καταδίκαζε τη χώρα στην υπανάπτυξη. Ακόμη και όταν ρητορικά πρέσβευε το αντίθετο, ουσιαστικά κανείς δεν εκπροσωπούσε τη χώρα στις επίκαιρες συζητήσεις περί φορολογίας των πλατφορμών, αξιοποίησης των δεδομένων, net neutrality, τηλεπικοινωνιών κ.λπ. Σήμερα, για πρώτη φορά, η χώρα διαθέτει εθνική στρατηγική και παίρνει τον μετασχηματισμό αυτόν στα σοβαρά.
Εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ δαπανήθηκαν σε δίκτυα και εξοπλισμό χωρίς σχεδιασμό και εθνική στρατηγική, μέσω μιας πληροφοριοκεντρικής αντίληψης που οδηγούσε στην κατασκευή δαπανηρών, απομονωμένων και μη λειτουργικών συστημάτων της διοίκησης, δήθεν στην υπηρεσία των πολιτών. Είναι χαρακτηριστικό πως -σύμφωνα με σχετικούς υπολογισμούς- την τελευταία 30ετία το Ελληνικό Δημόσιο έχει αγοράσει δέκα φορές περισσότερα έργα πληροφορικής από αυτά που χρειαζόταν, αλλά αξιοποιεί μόλις το 10% της υπολογιστικής ισχύος των συστημάτων που διαθέτει. Οι επενδύσεις που έγιναν τα τελευταία 15 χρόνια δεν ήταν σε ανοιχτές και οικονομικές τεχνολογίες αιχμής, αλλά σε αποκομμένες κάθετες τεχνολογίες χωρίς εθνικό σχέδιο και όραμα.
Τα έργα αυτά, δε, κόστισαν πολλές φορές πάνω από την τιμή τους στην αγορά, όπως ήταν άλλωστε κοινό μυστικό. Ένα διεφθαρμένο σύστημα εξουσίας κράτησε τη χώρα πίσω όταν αλλού έμπαιναν τα θεμέλια αυτού του μετασχηματισμού, με συνέπεια σήμερα να απαιτείται άλμα προκειμένου να προλάβουμε το τρένο στο οποίο έχει ανέβει όλη η Ευρώπη. Σε αυτό ακριβώς το άλμα στοχεύει η κυβέρνηση με τη δημιουργία του υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής.
Το παλιό σύστημα, όχι μόνο δεν έβαλε τις βάσεις για να μετασχηματιστεί η χώρα σωστά και με δίκαιο τρόπο, μα θεμελίωσε ένα θεσμικό πλαίσιο αρχών οι οποίες αδυνατούν πλέον να ανταποκριθούν στις προκλήσεις της εποχής. Καθώς ολοένα και μεγαλύτερο μέρος της οικονομικής, κοινωνικής και προσωπικής μας δραστηριότητας, καθώς και η διεκπεραίωση μεγάλου πλήθους συναλλαγών με οικονομικούς και διοικητικούς θεσμούς, διεκπεραιώνεται μέσω των εφαρμογών της ψηφιακής τεχνολογίας, ζητήματα όπως η ουδετερότητα των δικτύων, οι ανοικτές τεχνολογίες και τα πνευματικά δικαιώματα σε λογισμικό και περιεχόμενο, αναδύονται ως ιδιαιτέρως σημαντικά. Στόχος δεν μπορεί να είναι άλλος από το να εξασφαλίσουμε την ισότιμη και καθολική πρόσβαση όχι μόνο στην κατανάλωση υπηρεσιών ψυχαγωγίας, αλλά και γνώσης, καθώς και στην παραγωγή ψηφιακών υπηρεσιών, κάτι που θα ενδυναμώσει κοινωνικές ομάδες με λιγότερα προνόμια.
Τα δημόσια δεδομένα είναι ο νέος εθνικός μας πλούτος, η ραχοκοκαλιά μας στην καινούργια βιομηχανική επανάσταση που βρίσκεται στο κατώφλι μας και δύναμη ενός μετασχηματισμού που θέλουμε να είναι καθολικός. Το δικαίωμα συμμετοχής στην ψηφιακή Ελλάδα είναι για όλους χωρίς εξαιρέσεις. Δεν θα πάψουμε να το επαναλαμβάνουμε: Φέρνουμε το αύριο, σήμερα, για όλους...
Νίκος Παππάς, υπουργός Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης, avgi.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου