Αύριο καταφτάνει ο πρόεδρος Ερντογάν της γείτονος «φίλης και συμμάχου» χώρας, της Τουρκίας. Για τους αναλυτές η επίσκεψη αυτή είναι...
ένα μυστήριο. Ποιος τον προσκάλεσε; Μήπως αυτοπροσκλήθηκε; Ποια είναι η ατζέντα των συνομιλιών των δύο μερών;
Ας αρχίσω από τη σημερινή κατάσταση όχι της Τουρκίας αλλά του ιδίου του Ερντογάν ως πολιτικού. Η εικόνα και η θέση του στο διεθνές πολιτικό γίγνεσθαι είναι όχι απλώς μειωμένες αλλά τόσο θαμπές ώστε μπορεί κανείς να μιλάει για το πολιτικό «τέλος» του.
Το 2013 ξέσπασε σκάνδαλο οικονομικής διαφθοράς με συμμετέχοντες τέσσερις υπουργούς της τότε κυβέρνησης του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΚΔΑ). Συμμέτοχοι σε αυτό φέρονταν συγγενείς του τότε πρωθυπουργού Ερντογάν. Ξεκίνησαν τότε διώξεις κατά ανώτατων δικαστικών λειτουργών και η υπόθεση μπήκε στο αρχείο, μια και στη Βουλή την πλειοψηφία είχε το ΚΔΑ.
Στο μεταξύ βρίσκονταν σε ισχύ οι οικονομικές κυρώσεις των ΗΠΑ κατά του Ιράν. Η Τουρκία, απ’ ό,τι φαίνεται, καταστρατήγησε τις κυρώσεις αυτές χρησιμοποιώντας τον ιρανο-τουρκικής καταγωγής έμπορο χρυσού Ρεζά Ζαράμπ. Ο άνθρωπος αυτός συνελήφθη πριν από μήνες στο Μαϊάμι των ΗΠΑ και λίγο αργότερα συνελήφθη στη Ν. Υόρκη ο Τούρκος Χακάν Αττίλα, ανώτατο στέλεχος της Halk Bank, κρατικής τράπεζας η οποία φαίνεται να εμπλέκεται στο σκάνδαλο της παραβίασης των κυρώσεων προς το Ιράν. Απ' ό,τι λέγεται, η τράπεζα αυτή αγόραζε χρυσό ο οποίος περνούσε λαθραία στο Ντουμπάι και μετά επωλείτο για μετρητά.
Ο Ζαράμπ από κατηγορούμενος έγινε μάρτυρας για την κατηγορούσα αρχή και φέρεται να αποκάλυψε τις δωροδοκίες προς Τούρκους πολιτικούς, μεταξύ των οποίων φέρεται να εμπλέκονται μέλη της οικογένειας Ερντογάν. Ταυτόχρονα το κεμαλικό κόμμα έχει προσκομίσει έγγραφα τα οποία λέγεται πως δείχνουν καταθέσεις από το 2011 και το 2012 σε εξωχώριους λογαριασμούς πάλι της οικογένειας Ερντογάν. Καμιά από αυτές τις κατηγορίες δεν έχει φτάσει σε οριστικό αποτέλεσμα. Για τον ίδιο τον Ερντογάν και για τους οπαδούς του, όλες αυτές οι κατηγορίες είναι προπαγάνδα εναντίον του από τις ΗΠΑ, γιατί ο Ερντογάν κάνει μια «υπερήφανη» εξωτερική πολιτική υπερασπιζόμενος τα συμφέροντα της Τουρκίας έναντι αυτών της Δύσης.
Οι δυτικοί αναλυτές από την εποχή της σύγκρουσης στην πλατεία Ταξίμ θεωρούν πως ο πρόεδρος της Τουρκίας παίρνει συνεχώς αποστάσεις από τις πολιτικές αρχές της Δύσης. Η λογοκρισία, το κλείσιμο εφημερίδων και οι φυλακίσεις μετά την απόπειρα πραξικοπήματος του 2016 αρχίζουν πλέον να κατατάσσουν την Τουρκία στον χώρο των απολυταρχικών κρατών.
Στον τομέα των διεθνών σχέσεων ο Ερντογάν έστρεψε τη χώρα του προς τη Ρωσία, ίσως για να εκβιάσει τη Δύση ή πιθανόν γιατί η πολιτική γραμμή του ισλαμισμού της Τουρκίας δεν είναι πλέον συμβατή με τη Δύση ή και για τους δύο λόγους. Παρήγγειλε S-400 από τη Ρωσία και υπέγραψε συμφωνία για την κατασκευή πυρηνικού εργοστασίου με αυτήν. Και σαν να μην έφταναν αυτά, βρίσκεται σε καλή σχέση με το Ιράν συμμετέχοντας σε τριμερείς διαπραγματεύσεις με αυτό και τη Ρωσία για την ειρήνευση της Συρίας, χωρίς να ξεχνάμε πως στη διένεξη Σαουδικής Αραβίας-Κατάρ έχει ταχθεί με το μέρος του Κατάρ.
Ο Ερντογάν έρχεται στην Ελλάδα σε μια στιγμή κατά την οποία παλεύει για την πολιτική του επιβίωση και ίσως και για την αποφυγή μιας καταδίκης για διαφθορά.
Η Γερμανία κρατά επαμφοτερίζουσα στάση απέναντι στην Τουρκία, για λόγους καθαρά οικονομικούς και ψηφοθηρικούς (τέσσερα εκατομμύρια Γερμανοί ψηφοφόροι τουρκικής καταγωγής), όπως και για το ζωτικό θέμα των προσφύγων/οικονομικών μεταναστών. Στην πραγματικότητα η άνοδος του AfD δεν επιτρέπει πολλές υποχωρήσεις έναντι της Τουρκίας.
Οι σχέσεις της με την Ε.Ε. και τις ΗΠΑ είναι επίσης στο χειρότερο σημείο των τελευταίων πενήντα ετών. Σε τι θα μπορούσε να παρέμβει η ελληνική διπλωματία, από θέση αδυναμίας, για να προσφέρει τις καλές της υπηρεσίες; Μάλλον σε τίποτα.
Οι επιπτώσεις από μια πιθανή καταδίκη της Τουρκίας για παραβίαση των οικονομικών κυρώσεων κατά του Ιράν μπορεί να είναι βαρύτατες για την τουρκική οικονομία, η οποία βλέπει την ισοτιμία λίρας-δολαρίου σε επίπεδα χαμηλών ρεκόρ. Οι κυρώσεις σε τουρκικές τράπεζες μπορούν να αποσταθεροποιήσουν την οικονομία της γείτονος. Θα μπορέσουν οι Ερντογάν και Τσίπρας να κλείσουν μη θνησιγενείς εμπορικές συμφωνίες;
Η παρουσία όμως του Τούρκου προέδρου στη Θράκη δεν θυμίζει τίποτα άλλο παρά μια καθαρά ιδεολογικο-πολιτική εμφάνιση του «προστάτη του Ισλάμ» στα Βαλκάνια. Δηλώνει και την έμφαση που δίνει η Τουρκία στους απανταχού εμφανιζόμενους ως Τούρκους. Στην Ευρώπη, η Γερμανία και η Ολλανδία έχουν απαγορεύσει στον Ερντογάν να μιλήσει σε ανοικτές συγκεντρώσεις. Τι θα κάνει η ελληνική κυβέρνηση;
Η επίσκεψη Ερντογάν είναι ατυχής ως προς τον χρόνο και τις συγκυρίες. Ο μόνος ωφελημένος από αυτή την κίνηση είναι ο ίδιος, ο οποίος προφανώς θα θελήσει να εκμεταλλευτεί αυτό το γεγονός υπέρ των εθνικιστικών νεο-οθωμανικών επιδιώξεών του. Αλλωστε το ΚΔΑ συνεργάζεται επισήμως με το Εθνικιστικό Κόμμα του Μπαχτσελί σχεδιάζοντας τον νέο εκλογικό νόμο για τις προσεχείς εκλογές, που δεν θα αργήσουν να γίνουν.
Νικόλαος Α. Μπινιάρης
συγγραφέας
efsyn.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου