Ο Γιώργος Κιμούλης μιλά για την ερωτική επιθυμία, τους πολιτικούς «κόμικ» και την έπαρση της εξουσίας...
Ο Γιώργος Κιμούλης διερευνά τα όρια της ερωτικής επιθυμίας με το...
«Μαυροπούλι» που επέλεξε να σκηνοθετήσει και να πρωταγωνιστήσει φέτος στο θέατρο «Άλμα», μιλά για την πολιτική που διεθνώς τείνει να πάρει χαρακτηριστικά «κόμικ», απομακρύνοντας τους πολίτες που διακρίνουν πλέον σε αυτήν χαρακτηριστικά φαιδρότητας, αλλά και για την «έπαρση της εξουσίας», εξαπολύοντας σφοδρή επίθεση στον καλλιτεχνικό διευθυντή του Φεστιβάλ Αθηνών Βαγγέλη Θεοδωρόπουλο.
Τι σας τράβηξε στο «Μαυροπούλι», ένα έργο που διαπραγματεύεται ένα πολύ σκοτεινό θέμα, όπως η παιδοφιλία;
Είχα δει το έργο στο Λονδίνο πριν από 10 χρόνια εντελώς τυχαία και με εντυπωσίασε καταρχάς η γραφή του συγγραφέα και μετά ο τρόπος που χειρίζεται το θέμα. Σε πρώτο επίπεδο είναι η ιστορία και τα θλιβερά αποτελέσματα μίας παιδοφιλικής σχέσης. Σε δεύτερο επίπεδο όμως, ο συγγραφέας δεν στέκεται σε αυτήν καθ’ αυτήν την παιδοφιλία – για την οποία άλλωστε ο κόσμος έχει ξεκάθαρα αρνητική τοποθέτηση – αλλά σε κάτι πολύ πιο σκοτεινό, λόγω της φύσης του, την ερωτική επιθυμία. Το κέντρο του έργου είναι η ερωτική επιθυμία.
Η ερωτική επιθυμία ενός 42χρονου για μία 12χρονη;
Όχι. Το έργο μιλά για την ερωτική επιθυμία γενικά και ανεξάρτητα από ηλικίες. Μέσα από την ακραία επιθυμία του 42χρονου προς τη 12χρονη, ο συγγραφέας αποδεικνύει ότι η ερωτική επιθυμία – ως επιθυμία και όχι ως πράξη - δεν έχει χρόνο. Η ερωτική επιθυμία είναι ένα σκοτεινό τοπίο, σχεδόν ερεβώδες, για το οποίο ούτε οι νευροεπιστήμες κατάφεραν να δώσουν πολλές απαντήσεις. Πολλές φορές ο άνθρωπος που έρχεται αντιμέτωπος με κάποια «σκοτεινή» ερωτική του επιθυμία, προτιμά να μην την αναλύει, να μη διερευνά τη γένεσή της. Όσο όμως κι αν την καταπιέζει, αυτή επανέρχεται κάθε τόσο ως φάντασμα. Ο συγγραφέας του έργου προτείνει λοιπόν να δημιουργήσουμε μία όσο το δυνατόν απενοχοποιημένη αντιμετώπιση αυτού που λέγεται «ερωτική επιθυμία» και να βάλουμε το θέμα πάνω στο τραπέζι.
Δεν υπάρχει όμως ο κίνδυνος αυτή η διαπραγμάτευση να οδηγήσει στην υπεράσπιση της παιδοφιλίας;
Εδώ ακριβώς βρίσκεται η δεύτερη αρετή του έργου. Ο συγγραφέας διαχειρίζεται με εξαιρετικά ευφυή τρόπο το θέμα του. Δεν έχει υπάρξει ούτε ένας θεατής που να νομίσει ότι αυτή η παράσταση «αθωώνει» ή «απενοχοποιεί» την παιδοφιλία. Στο έργο παρακολουθούμε τα πρόσωπα μετά από 15 χρόνια. Οι θεατές δηλαδή δεν έρχονται αντιμέτωποι με τη «χυδαία» εικόνα ενός 42χρονου και μίας 12χρονης αλλά παίρνουν την απόσταση των 15 χρόνων και βλέπουν μπροστά τους έναν 60άρη με μία 26αρα, οι οποίοι θα μπορούσαν να έχουν μία «νομιμοποιημένη» από την κοινωνία σχέση. Γιατί, ας μην κοροϊδευόμαστε, δυστυχώς η εποχή μας έχει ακόμα φύλο και αυτό είναι το αρσενικό. Όλες οι νόρμες και οι δομές είναι αρσενικές και άρα αιτιολογείται μία σχέση ενός 60άρη με μία 26χρονη – το ανάποδο βέβαια δεν ξέρω εάν θα ήταν αποδεκτό.
Η διεθνής επικαιρότητα κατακλύζεται από καταγγελίες και αποκαλύψεις σεξουαλικών επιθέσεων στον χώρο του θεάματος. Πιστεύετε ότι θα μπορούσαν κι αυτές να μπουν στο τραπέζι των «ερωτικών επιθυμιών» που χρήζουν διερεύνησης;
Ναι, χρειάζεται παραπάνω διερεύνηση ιδίως σε αυτές τις εποχές που υπάρχει ακραία στροφή προς τον νεοσυντηρητισμό, μία στροφή που ήταν νομοτελειακή λόγω των κοινωνικοπολιτικών συνθηκών. Η ιστορία κάνει κύκλους. Μπορεί να μην κάνει ίδιους κύκλους αλλά κάνει όμοιους. Κι αυτό είναι κάτι που μου δίνει την ελπίδα ότι κάποια στιγμή, μία άλλη γενιά θα συγκρουστεί με τον σημερινό νεοσυντηρητισμό. Μπορεί να μην προλάβω εγώ να ζήσω αυτή τη σύγκρουση αλλά… ελπίζω.
Η ερωτική επιθυμία δεν είναι διαχρονική και έμφυτη φυσική ορμή; Πώς μεταβάλλεται ανάλογα με τις κοινωνικοπολιτικές συνθήκες;
Ας μην ξεχνάμε ότι ο άνθρωπος έχει πλήρως «αποφυσικοποιηθεί». Στις μέρες μας έχει ξεχάσει ότι και ο ίδιος είναι προϊόν της φύσης. Κατασκεύασε την πόλη του κατ΄ εικόνα και καθ΄ομοίωση του σύμπαντος και, επηρμένος, βαδίζει όσο πιο μακριά γίνεται από την πραγματικότητα που δεν είναι άλλη από το γεγονός ότι ο άνθρωπος είναι φυσικό προϊόν. Ο άνθρωπος έχει την αλαζονεία να πιστεύει ότι μπορεί να βγει έξω από το σύμπαν και να εξηγήσει το σύμπαν.
Τα social media επιδεινώνουν αυτή την έπαρση; Θέλω να πω ότι ένας άνθρωπος που κατασκευάζει την εικόνα του στο διαδίκτυο, αναζητά likes, followers, shares και πανηγυρίζει που έφτασε τους 3.000 διαδικτυακούς «φίλους», πόσο δυσλειτουργικός μπορεί να γίνει όταν πρέπει να αντιμετωπίσει πραγματικούς ανθρώπους και αληθινές καταστάσεις;
Ακραία δυσλειτουργικός. Ο άνθρωπος παλεύει με νύχια και με δόντια να αφομοιωθεί από ένα κοινωνικό σύστημα που του βάζει συνεχώς εμπόδια και δυσκολίες. Αντί όμως να συνειδητοποιεί ότι πρέπει να πολεμήσει αυτά τα εμπόδια, να υπερνικήσει τις δυσκολίες και να διεκδικήσει τη θέση του μέσα σ’ αυτό διατηρώντας την «ανομοίωσή» του, επιλέγει την «προσομοίωση» του με το σύστημα. Κλείνεται δηλαδή στο σπίτι του μπροστά από ένα μόνιτορ και κατασκευάζει μία φαντασιακή πραγματικότητα.
Ο αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας είπε πρόσφατα μία φράση που συζητήθηκε πολύ, ότι δεν τρέφει «αυταπάτες για μια κοινωνία χωρίς ανισότητες», καθώς κάτι τέτοιο «είναι αντίθετο στην ανθρώπινη φύση».
Ο νεοσυντηρητισμός, που ανέφερα πριν, συμβαδίζει απόλυτα με τον νεοφιλελευθερισμό. Ενθρονίζει το «εγώ» του ανθρώπου στην κορυφή της πυραμίδας. Είναι ο κλασικός κανόνας του νεοφιλελευθερισμού και η βασική του αντίφαση, καθώς από τη μία λέει ότι δεν είναι όλοι οι άνθρωποι ίδιοι και από την άλλη λέει ότι όλα τα άτομα έχουν τη δυνατότητα να αναπτυχθούν από τη στιγμή που το θελήσουν.
Την έχουν;
Ούτε για αστείο! Ο άνθρωπος βρίσκεται μέσα σε ένα κοινωνικό σύστημα το οποίο του παρέχει ή όχι τη δυνατότητα να αναπτυχθεί. Είναι ψέμα να λες ότι ένα άτομο μπορεί να αναπτυχθεί μόνο του από τη στιγμή που δεν έχει στα χέρια του τα μέσα παραγωγής. Δεν υπάρχουν οι ίδιες ευκαιρίες. Οι άνθρωποι αναπτύσσονται μόνο όσο τους επιτρέπουν αυτοί που έχουν τα μέσα παραγωγής.
Στο παγκόσμιο πολιτικό σκηνικό έχουν κάνει πλέον την εμφάνιση τους πολιτικοί και σχηματισμοί απρόβλεπτοι για τα μέχρι πριν από λίγα χρόνια δεδομένα. Έχουμε τον Τραμπ στην Αμερική, το AFD στη Γερμανία, τους ακραίους σε Τσεχία και Πολωνία… Χρησιμοποιούν πομπώδη ρητορική με στοιχεία εθνικισμού («America first»), λαϊκισμού, fake news, πολιτική μέσω twitter… Σας ανησυχούν αυτά τα φαινόμενα;
Με ανησυχούν τα χαρακτηριστικά των «κόμικ» στην πολιτική. Είναι φυσιογνωμίες κόμικ όλες αυτές. Είναι δημιουργήματα αυτού του τραγικού εργαλείου της δημοσιογραφίας που λέγεται «συνοπτικός λόγος» και πλέον έχει γίνει κοινός τρόπος επικοινωνίας λόγω twitter. Υπάρχουν πράγματα που δεν μπορείς να πεις σε 140 χαρακτήρες, αλλά πιέζεσαι να το κάνεις κι έτσι μαθαίνεις να καλύπτεις αυτά που δεν λες με αποτέλεσμα σιγά σιγά να τα ξεχνάς. Είναι ακριβώς σαν τις μορφές των κόμικ: αδρές γραμμές χωρίς λεπτομέρειες. Αυτοί οι κόμικ χαρακτήρες προσδίδουν συνειρμικά μία σχέση της πολιτικής με την γελοιότητα. Έτσι ο,τιδήποτε πολιτικό φέρει μαζί του κι ένα στοιχείο ανεκδοτολογικό. Σπρώχνεται δηλαδή ο πολίτης όλο και πιο μακριά από την έννοια της πολιτικής, αφού η πολιτική σκέψη είναι αστεία.
Στην Ελλάδα πως βλέπετε την πολιτική κατάσταση; Δίνει διεξόδους;
Το βασικότερο πρόβλημα στην Ελλάδα είναι η κατάρρευση κάθε ελπίδας. Όλο αυτό που έχει συμβεί βυθίζει τον πολίτη σε μία πλήρη απάθεια. Πλήρη απάθεια και πλήρη ατονία. Πιστεύει ότι αυτό που λέγεται «πολιτική» δεν πρόκειται ποτέ να ενδιαφερθεί για εκείνον. Αυτό συνέβη με τον ΣΥΡΙΖΑ: ο πολίτης στην τελευταία προσπάθειά του να βγάλει το κεφάλι του έξω από τη θάλασσα των προβλημάτων του και να πάρει μία ανάσα – γι’ αυτό επένδυσε τόσο πολλά στον ΣΥΡΙΖΑ – συνειδητοποίησε πως ήταν μάταιο. Κι αυτό είναι το μεγαλύτερο έγκλημα. Αυτή είναι η γνώμη μου.
Το λέτε εσείς που έχετε υποστηρίξει τον ΣΥΡΙΖΑ…
Δεν διαφέρω με όλους όσους πίστεψαν στον ΣΥΡΙΖΑ. Γι’ αυτό και θεωρώ ανόητη την αντιπολιτευτική γραμμή της ύβρεως που περικλείεται στη φράση «είστε ψεύτες». Είναι ό,τι πιο ανόητο, παιδικό - άλλο ένα «κόμικ» - μπορεί να αρθρώσει μία αντιπολίτευση. Τι λένε δηλαδή; «Είστε ψεύτες που είπατε ότι θα είστε διαφορετικοί από εμάς και δεν είστε». Άρα παραδέχονται ότι ήταν κακοί και τώρα δεν τους χρειάζεται κανείς. Τέτοια αυτοαναίρεση είναι παγκόσμια πρώτη στα πολιτικά χρονικά! Δεν υπάρχει μεγαλύτερη ηλιθιότητα από αυτή τη γραμμή. Στην πραγματικότητα μ’ αυτόν τον τρόπο η αντιπολίτευση «συμπολιτεύεται» την κυβέρνηση. Έτσι η έννοια της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας καταρρέει. Ουδείς αντιπροσωπεύει κάποιον, πολύ δε περισσότερο τους πολίτες που ζουν πλέον σε ένα ακραία θολό τοπίο.
Το «turning point» για την εμπιστοσύνη σας στον ΣΥΡΙΖΑ ήταν το δημοψήφισμα;
Δυστυχώς όχι. Στο δημοψήφισμα κατάλαβε ο καθένας ότι τα πράγματα είναι πιο σκληρά από όσο πίστευε. Κι έτσι πολλοί έδωσαν μία ακόμα ευκαιρία στον ΣΥΡΙΖΑ – και μεταξύ κι αυτών κι εγώ - στις δεύτερες εκλογές κι ας ήταν ηττημένος, ας είχε δηλαδή μετατρέψει το «όχι» σε «ναι». Πολλοί συνέχισαν να «επενδύουν» σε αυτόν. Από τότε μέχρι σήμερα όμως έχουν αλλάξει πολλά.
Γιατί πιστεύετε ότι ο κόσμος που απογοητεύτηκε από τον ΣΥΡΙΖΑ πήγε σπίτι του και δεν ακολούθησε σχηματισμούς που πρόβαλαν ως «πιστοί» στις αρχικές θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ;
Ο ΣΥΡΙΖΑ, όπως και κάθε κόμμα, δεν έχει δικό του λόγο. Έχει πάντα τον λόγο του αρχηγού. Μην ξεχνάμε πως σ’ αυτή τη χώρα γεννήθηκε το οιδιπόδειο σύμπλεγμα. Όσο κι αν θέλουμε να απαλλαγούμε από αυτό, στην πραγματικότητα καθορίζει τον τρόπο σκέψης μας. Ο λόγος του «πατέρα» είναι ο σημαντικός. Οι άνθρωποι απλά πίστεψαν στον Τσίπρα.
Χρειαζόμαστε δηλαδή πάντα κάποιον «χαρισματικό»; Είτε λέγεται Καραμανλής, Παπανδρέου ή Τσίπρας;
Αυτό ζούμε πάντα. Αν και τώρα πιστεύω ότι θ’ αρχίσουμε να ζούμε κάτι χειρότερο. Ο άνθρωπος μόλις - και αν - αρχίσει να ξεπερνά κάπως το «οιδιπόδειο σύμπλεγμα», θα το μετατρέψει σε «σύμπλεγμα του Τηλέμαχου», δηλαδή θα περιμένει και θα εύχεται να γυρίσει ο πατέρας…
Ολοκληρη η συνέντευξη Kιμουλη στο tospirto.net, ΕΔΩ...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου