Ο ομότιμος καθηγητής ΑΠΘ, βουλευτής Ν. Παρασκευόπουλος γράφει στο News 24/7 για τη μετανάστευση των Ελλήνων πτυχιούχων στο εξωτερικό για σπουδές...Η μετανάστευση των Ελλήνων πτυχιούχων στο εξωτερικό για σπουδές, άλλοτε ως ορθολογική επιλογή και άλλοτε εξαναγκασμένη, αποτελεί...
φαινόμενο γνωστό από παλιά. Στα χρόνια της κρίσης όμως το καινούριο είναι ότι επιπλέον αποτελεί πολιτικό επιχείρημα. Οι χρονικές φάσεις μάλιστα της επιχειρηματολογίας ήταν δύο και σαφώς χωριστές.
Από το έτος 2011, χρονιά της μεταρρύθμισης της πανεπιστημιακής νομοθεσίας, το επιχείρημα ακουγόταν από τους υποστηρικτές του λεγόμενου «νόμου Διαμαντοπούλου»: οι νέοι φεύγουν στο εξωτερικό επειδή τα πανεπιστήμιά μας δεν είναι εκσυγχρονισμένα, ούτε κατορθώνουν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της αγοράς για πτυχιούχους με συγκεκριμένες ειδικότητες.Η άλλη πλευρά απαντούσε με εύλογα οικονομικά επιχειρήματα: Η ανεργία οφείλεται σε οικονομικούς και όχι σε πανεπιστημιακούς λόγους. Οι πτυχιούχοι όχι μόνο δεν εμφανίζουν ανεπάρκεια προσόντων, αλλά ίσα-ίσα σε ορισμένες περιπτώσεις έχουν υπερεπαρκή και τα κρύβουν, για να έχουν πιθανότητες να προσληφθούν ως ανειδίκευτοι με χαμηλές αποδοχές.
Η ακαδημαϊκή αντ-επιχειρηματολογία ήταν ακόμη πιο τεκμηριωμένη: Αν το επίπεδο της ανώτατης εκπαίδευσης στη χώρα μας, ειπώθηκε, είναι χαμηλό, πώς συμβαίνει ακόμη και πτυχιούχοι με μέτριους βαθμούς να συνεχίζουν στο εξωτερικό μεταπτυχιακές σπουδές και σταδιοδρομίες με άριστες επιδόσεις; Σαφές είναι επίσης ότι οι πτυχιούχοι μας διακρίνονται με υποτροφίες δημόσιων φορέων του εξωτερικού, καθώς και με ανταγωνιστικές συμμετοχές σε διεθνείς οργανισμούς για επιστημονικά προγράμματα. Η ποσοστιαία συμμετοχή τους στις επιτυχίες είναι υψηλή.
Στη δεύτερη φάση των συζητήσεων εισήλθαμε με ξεφτισμένα τα προφανώς αβάσιμα επιχειρήματα, με εμπειρίες και με ασφαλή δεδομένα. Όλοι τώρα λίγο πολύ καταλαβαίνουν ότι η διαρροή των πτυχιούχων κατά βάση οφείλεται στην αδυναμία της αγοράς να τους απορροφήσει. Δηλαδή στην ανεργία. Εκεί έχει μετατεθεί και το πεδίο της διαμάχης: Ποιος είναι υπεύθυνος για «την κρίση που διώχνει τους πτυχιούχους στο εξωτερικό».
Κατά τη γνώμη μου, η απάντηση είναι απλή, αφού είναι γνωστό ποια χρονιά ξεκίνησαν η κρίση και η φυγή των πτυχιούχων. Στα αυτονόητα επίσης: Ευεργετική θα είναι η επιτυχία της πολιτικής για καταπολέμηση της ανεργίας, για ανάσχεση του ρεύματος φυγής αλλά και για επιστροφή πτυχιούχων στη χώρα. Αλλού λοιπόν βρίσκονται τώρα οι διαφωνίες, αλλού χρειάζεται η προσοχή για να αποφευχθούν οι απολίτικες και απλουστευτικές ιδέες. Εξηγούμαι παρακάτω.Οι συνήθεις τιμητές της αριστεράς θεωρούν πως έχουν ανακαλύψει ακόμη ένα πεδίο αμαύρωσης των αντιπάλων, που έχουν δήθεν πρόβλημα με το άκουσμα των λέξεων «αριστεία» ή «άριστος». Κάνουν λόγο για «φυγή των αρίστων» ή έστω «των καλύτερων μυαλών μας». Αλήθεια, όμως, μόνο ή όλοι οι άριστοι φεύγουν για μεταπτυχιακά ή διδακτορικά έξω, ή μήπως κριτήριο είναι και ποιοι έχουν την οικονομική δυνατότητα ή στήριξη συγγενών στο εξωτερικό; Ο απλοϊκός διαχωρισμός «οι άριστοι φεύγουν, οι μέτριοι μένουν» δεν είναι μόνο προσβλητικός για όσους επέλεξαν ή αναγκάστηκαν λόγω δυσπραγίας να παραμείνουν εντός: είναι επίσης άστοχος και αποτελεί και γλιστερή βάση για μελλοντικά εγχειρήματα παρέμβασης στο φαινόμενο. Ο πρώτος λόγος είναι αυτός που ήδη σημειώθηκε: Ελάχιστοι φτωχοί νέοι, άνεργοι ή μη, έχουν δυνατότητα να αποδημήσουν για σπουδές: Μόνο όσοι θα κερδίσουν π.χ. μια άνετη υποτροφία. Η ανάλυση που θα δεχόταν την αριστεία ως κριτήριο διάκρισης των νέων που σπουδάζουν έξω θα στηριζόταν σε μια ανάλγητη παραγνώριση των οικονομικών ανισοτήτων.Δεδομένο είναι επίσης ότι κάποτε η ιδιότητα του αρίστου και εκείνη του οικονομικά δυνάμενου ταυτίζονται. Προσοχή όμως χρειάζεται και το εξής: Μη φθάσει ο Έλληνας νέος να πιστεύει, ότι είναι αδύνατο να σταδιοδρομήσει εδώ χωρίς πρώτα να καταξιωθεί έξω. Ένα διαβατικό πέρασμα του σπουδαστή από ένα ξένο πανεπιστήμιο μπορεί να είναι ωφέλιμο και για τον ίδιο και για τη χώρα. Δεν πρέπει όμως η επιτυχία εκτός να αποτελεί τίτλο ή όρο για καριέρα εδώ.
Σε κάθε περίπτωση, η πυξίδα της παιδείας δείχνει την ισότητα: Αν αυτή εξασφαλίζεται, τότε η κοινωνική ειρήνη και η οικονομική ανάπτυξη επακολουθούν. Άλλο όμως πού δείχνει η πυξίδα, κι άλλο πού θέλει να πάει το καθένα καράβι...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου