Καλλιτέχνες-κόμματα/όπως εκκλησία-κράτος;...
«Αν κάποιος από εμάς δεν έχει την απαιτούμενη κάλυψη μιας πολιτικής ή κομματικής ομπρέλας, αργά ή γρήγορα έρχεται αντιμέτωπος με...
παράδοξα ενδεχόμενα.»– Σωκράτης Μάλαμας.
Σε μια γενικά μετριοπαθή συνέντευξη, πριν τρία χρόνια, στο κλίμα κοσμιότητας που απαιτούν οι αθλιότητες που ζούμε, προκειμένου να ισορροπήσουν οι αγορές και να κατακάτσει η αδρανοποιημένη αδρεναλίνη των πασχόντων, ο Μάλαμας άφησε έναν σοβαρό υπαινιγμό για ένα ζέον ζήτημα. Την κομματοκρατούμενη δικτύωση των καλλιτεχνών, που όμως συμπεριλαμβάνεται στην κομματοκρατούμενη δικτύωση σχεδόν των πάντων.
Το γνωρίζουν αυτό καλά στο πετσί τους άνεργοι και περιθωριοποιημένοι, που δεν είναι απολιτικοί αλλά, παρά την δυσπραγία τους, αρνούνται να ενταχθούν στην αλυσίδα παραγωγής που εποπτεύουν και συντηρούν τα κόμματα.
Το πελατειακό κράτος δεν είναι μόνο της δεξιάς, και δεν ήταν μόνο της δεξιάς σε όλη τη διάρκεια της μεταπολίτευσης από την έλευση του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία και μετά.
Όπως και για τον καθένα, έτσι και για τον καλλιτέχνη, μπαίνει σε διαρκή βάση το δίλημμα, αν θα επιλέξει να συνυπάρχει σε αυτή τη δικτύωση, που πρακτικά και κοινωνικά έχει προσφέρει πολύ λιγότερα, από την αναπαραγωγή της οπαδοποιημένης σκέψης και δράσης, τις λογικές του μη χείρον βέλτιστον και τις ιδεολογικές φενάκες που μουσειακά συντηρεί.
Όλοι υμνούν τώρα την απεξαρτημένη στάση του Χατζιδάκι (στην πραγματικότητα τον τρόπο που διαχειρίστηκε κάποιες ελευθερίες έκφρασης κυρίως, όντας απόλυτα ενταγμένος στις ελίτ της πεφωτισμένης δεξιάς), αλλά αυτό επειδή φυσικά ο Χατζιδάκις δεν είναι παρών για να σκανδαλίζει, και εκ των υστέρων ο καθένας παίρνει από την πλούσια σε αντιφάσεις δημόσια του έκφραση ότι θέλει και ερμηνεύει όπως θέλει, μια και το κατ΄εξοχήν ιδίωμα του Χατζιδάκι, να είναι ευφυώς αντίλογος, δεν είναι πια σε δράση.
Στάθηκα και γω σε ότι «συζητήθηκε» αυτές τις μέρες, με αφορμή την επικείμενη εμφάνιση στο φεστιβάλ της ΚΝΕ του Γιώργου Νταλάρα – που εμένα προσωπικά, μου έχει φερθεί γενναιόδωρα και με πολύ ζεστασιά, αλλά πέρα από αυτό τον θεωρώ αυτό που είναι, ένα μεγάλο, απολύτως σημαντικό κεφάλαιο για το ελληνικό τραγούδι και όχι μόνο σαν τραγουδιστής- για τις συμμετοχές καλλιτεχνών στα φεστιβάλ των πολιτικών νεολαιών.
Να απαριθμήσουμε τα ηχηρά αλλά και τα λιγότερο ηχηρά ονόματα του χώρου μας που έχουν «συνεισφέρει»; Μα και ο ίδιος ο Χατζιδάκις, όταν δεν συμμετείχε στα πολιτισμικά πάρεργα της Δεξιάς, έκανε την τιμή στην «Αυγή» και στον Συνασπισμό να συντρέξει στις ανάλογες διοργανώσεις τους. Ιδιαίτερα διορατικός ο Χατζιδάκις θα μου πείτε, είχε σωστά διαισθανθεί ότι από τον συγκεκριμένο πολιτικό χώρο θα προέκυπτε μια ανανέωση της δεξιάς πολιτικής, πιθανόν.
Από την άλλη, πόσα από αυτά τα ηχηρά και μη ηχηρά ονόματα, εγκρίνουν πράγματι τις επιλογές των κομμάτων που αντιπροσωπεύονται σε αυτά τα φεστιβάλ, και αν όχι με ποια αιτιολογία, πέραν αυτής της καθεστηκυίας και θεσμοθετημένης πια καλλιτεχνικής ενίσχυσης των νεολαιίστικων φεστιβάλ, παρευρίσκονται δεκαετίες πια, με το αζημίωτο, όχι της αμοιβής τους φυσικά, αλλά της επικοινωνιακής τους εικόνας. Το οποίο όμως αζημίωτο ζημιώνει και τον δημόσιο λόγο τους και την παρουσία τους, διαιωνίζοντας αυτή την πελατειακή σχέση που λέγαμε.
Θα εξαιρέσω λογικά μόνο όσους έτσι κι αλλιώς πολιτεύονται και δραστηριοποιούνται μέσα σε κομματικούς μηχανισμούς, δηλώνοντας ευθαρσώς συγκεκριμένη κομματική ταυτότητα, αφήνοντας ανοιχτό το πεδίο της κριτικής τόσο για το κοινωνικό όσο και για το καλλιτεχνικό τους έργο.
Αλλιώς, ο καλλιτέχνης σε ρόλο κράχτη συμπεριλαμβάνεται στα συμπτώματα μιας ατελείωτης νύχτας που ζούμε που, μηντιακά, επικοινωνιακά και ψηφοθηρικά, διαιωνίζει έναν στρεβλό λόγο για την αλλαγή, την πρόοδο, και άλλες ποιητικές και λογοτεχνικές έννοιες.
Ο θίασος του 2017 Ο Σωκράτης Μάλαμας εδώ μιλάει με δικά μας λόγια για την φάρσα που παίζεται.
Και ο θίασος του 1944 (απόσπασμα από την ταινία του Θόδωρου Αγγελόπουλου «Θίασος»). Παρά τις διαφορές που κάθε εποχή αποκαλύπτει, πρόκειται για το ίδιο έργο, ή ακριβέστερα για την συνέχεια στο ίδιο story
Ισάακ Σούσης
"Ημεροδρόμος"
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου