Κλοπιμαία ρητορική...

Στα κλισέ δεν υπάρχει κοπιράιτ. Το «δεν ξέρω τι μου γίνεται» το λέμε όλοι, άρα δεν είναι κανενός· και το «εν οίδα, ότι ουδέν οίδα» το λέμε όλοι, ή πολλοί, ξέρουμε όμως...
ήδη κάτι όταν το χρησιμοποιούμε: ότι αποδίδεται στον Σωκράτη, είτε το είπε έτσι ακριβώς είτε όχι, άρα λοιπόν είναι μεν ορφανό αλλά φέρει πάντα τη σφραγίδα του πατέρα του. Ούτε στις συμβατικές, κοινότοπες φράσεις υπάρχει κοπιράιτ. Ουδείς, εκτός κι αν ορέγεται να γίνει καταγέλαστος, μπορεί να διεκδικήσει στα σοβαρά την πατρότητα της πρότασης «η θάλασσα είναι αρμυρή» ή «η Γαλλία έχει στα σύνορά της τα Πυρηναία και τις Αλπεις». Το πράμα όμως αλλάζει αν πεις ότι «τα Πυρηναία συνδέουν τη Γαλλία με το απέραντο σύνολο που συνιστούν ο ισπανικός και ο λατινικός κόσμος, οι δε Αλπεις μάς οδηγούν στην αδελφή Ιταλία». Εντάξει, δεν είναι τίποτε φοβερό, δεν θα έπαιρνε άριστα στο μάθημα της έκθεσης. Ομως είναι ήδη κάτι άλλο από το κοινότοπο.

Ο Φρανσουά Φιγιόν, ο αποτυχών δεξιός υποψήφιος, μίλησε για τα Πυρηναία και τις Αλπεις, σε προεκλογική συγκέντρωσή του, στις 15 Απριλίου. Και δυο βδομάδες αργότερα παπαγάλισε τη φράση του αυτή, καθώς και αρκετές άλλες, η Μαρίν Λεπέν. Το παιχνίδι των γαλλικών διαύλων, που έβαλαν στη μισή οθόνη τον Φιγιόν και στην άλλη μισή τη Λεπέν, να λένε τα ίδια, λέξη προς λέξη, ήταν διασκεδαστικό. Το είχαν κάνει άλλωστε προ μηνών και οι Αμερικανοί, μοιράζοντας την οθόνη στη Μισέλ Ομπάμα και στην αντιγραφέα-λογοκλόπο Μελάνια Τραμπ. Τόση φτώχεια; Τόση οκνηρία; ΄Η μήπως παγερή αδιαφορία για το ενδεχόμενο να σε τσακώσουν κλέπτοντα λεκτικές οπώρες, αφού είσαι σίγουρος πρώτον ότι παραμίκρυνε η μνήμη των ανθρώπων, δεύτερον ότι η κρίση τους είναι σε λήθαργο και τρίτον ότι θα ξεφύγεις ευφυολογώντας;

Το θέμα θα ήταν ασήμαντο, μια λογοκλοπή μέσα στις τόσες, αν δεν επιβεβαίωνε το πάθος της Λεπέν να σφετερίζεται αδίστακτα οτιδήποτε θα μπορούσε να διευκολύνει την επέλασή της. Το αν σφετερίστηκε το κόμμα του πατέρα της είναι δικός τους λογαριασμός, οικογενειακός. Σφετερίστηκε όμως τη «Μασσαλιώτιδα», για να παραστήσει την τελευταία των πατριωτισσών. Σφετερίστηκε συνθήματα και πολιτικές των αντιπάλων της, ποντάροντας στη σύγχυση και στη θολούρα. Σφετερίστηκε ώς και τον θρύλο της Ζαν ντ’ Αρκ. Σίγουρα, η λογοκλοπή της εις βάρος του Φιγιόν είναι παρανυχίδα. Κι ωστόσο το «εξ όνυχος τον λέοντα» συνεχίζει να ισχύει, ακόμα κι όταν είναι προφανές ότι δεν έχουμε να κάνουμε με λιοντάρι...

Παντελής Μπουκάλας (Η Καθημερινή)