Η κούρσα για την ένταξη στην ΕΕ...

Μπορεί το Ηνωμένο Βασίλειο να προσπαθεί να αποχωρήσει από την ΕΕ, αλλά τουλάχιστον 10 χώρες προσπαθούν να εισχωρήσουν.

Εκτός της...
Τουρκίας, που έχει κάνει αίτηση από το 1987, το σύνολο, σχεδόν, των χωρών της πρώην Γιουγκοσλαβίας έχει επίσης κάνει αίτηση μέσα στο διάστημα 2004-2016 με πιο πρόσφατη την αίτηση της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, φέτος.

Παράλληλα εκκρεμεί η υποψηφιότητα της Αλβανίας, της Μολδαβίας, της Γεωργίας και της Ουκρανίας, ενώ ανοιχτό είναι το ενδεχόμενο η Ισλανδία να υποβάλει εκ νέου υποψηφιότητα, όπως και η ημι-αυτόνομη Σκωτία, που παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις στο ΗΒ.

Το 2003, ευρωπαϊκή συνδιάσκεψη στη Θεσσαλονίκη είχε θέσει την ενσωμάτωση των Δυτικών Βαλκανίων προτεραιότητα για την επέκταση της ΕΕ και το 2008 ο Σουηδός υπ. Εξωτερικών διεμήνυε ότι η ένταξη της Τουρκίας θα αναβαθμίσει τον ρόλο της ΕΕ στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα…»  Οκτώ χρόνια μετά η ένταξη της Τουρκίας μοιάζει πιο μακρινή από ποτέ και οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων παραμένουν εκτός ΕΕ.

Η στάση της Τουρκίας στο προσφυγικό έχει δημιουργήσει ένα αρνητικό κλίμα στην Ευρώπη, που βλέπει με τρόμο χιλιάδες μετανάστες έτοιμους να μεταβούν στη γηραιά ήπειρο, μια ανθρώπινη ωρολογιακή βόμβα που η Τουρκία χρησιμοποιεί σαν διαπραγματευτικό χαρτί. Παράλληλα, τα πρόσφατα γεγονότα με το πραξικόπημα στη γείτονα και οι εκκαθαρίσεις που ακολούθησαν – και συνεχίζονται αμείωτες –  δημιουργούν πολλά ερωτήματα σχετικά με το κατά πόσο η Τουρκία έχει πραγματικά προχωρήσει στον υποτιθέμενο εκδημοκρατισμό. Τέλος, δεν είναι μόνο το Κυπριακό και η πάγια επιθετικότητα της Τουρκίας, αλλά και ο αμφιλεγόμενος ρόλος της στον πόλεμο στη Συρία και οι φερόμενες σχέσεις της με το Ισλαμικό Κράτος, όπως και το πρόσφατο φλερτ με τη Ρωσία που εγείρουν παλιούς φόβους και κακές μνήμες. Ως συνέπεια όλων αυτών υπάρχει το ενδεχόμενο ακόμα και της πλήρους απόσυρσης της τουρκικής υποψηφιότητας, όπως πρότεινε πρόσφατα το αυστριακό κοινοβούλιο.

Αλλά και για τους υπόλοιπους συμμετέχοντες η εποχή της μεγάλης Ευρώπης έχει παρέλθει, ίσως ανεπιστρεπτί. Καμία υποψηφιότητα δεν αναμένεται να καρποφορήσει πριν το 2025, ενώ η ΕΕ έχει εξαγγείλει ότι η ατζέντα παραμένει κλειστεί μέχρι την άνοιξη του 2018. Οι εθνικές κυβερνήσεις εν μέσω της κρίσης του ευρώ και του προσφυγικού έχουν τα δικά τους προβλήματα να επιλύσουν. Η σταθερότητα, πολιτική και οικονομική είναι η πρώτη τους προτεραιότητα. Ο πονοκέφαλος του επερχόμενου Brexit  και ο σχεδιασμός και η υλοποίηση ενός νέου προϋπολογισμού για το 2020-2026 είναι από μόνος του μεγάλος βραχνάς στον λαιμό των Ευρωπαίων ηγετών.

Πολλώ μάλλον όταν οι πρόσφατες εκλογές στις ΗΠΑ ανέδειξαν ένα επιτελείο στην εξωτερική πολιτική της υπερδύναμης που επιτείνει το κλίμα ανασφάλειας αναφορικά με την γραμμή που θα ακολουθήσει το ΝΑΤΟ και τις σχέσεις με τη Ρωσία, που βρίσκονται ξανά σε ένταση με νέες κυρώσεις για την ανθρωπιστική κρίση στη Συρία.

Η ΕΕ πετάει το μπαλάκι των ενταξιακών διαπραγματεύσεων στις υποψήφιες χώρες. Ο Ευρωπαίος Επίτροπος για την Επέκταση της ΕΕ Γιοχάνες Χαν, επιμένει ότι «κάθε υποψήφιος καθορίζει ο ίδιος τον ρυθμό την ταχύτητα της ένταξης.» Από την άλλη ανέφερε σε συνδιάσκεψη για τα Δυτικά Βαλκάνια στις αρχές Δεκεμβρίου ότι η πλειοψηφία των χωρών-μελών είναι κατά της επέκτασης.

Αυτή η κυκλοθυμική συμπεριφορά δημιουργεί εντάσεις στις υποψήφιες χώρες. Πριν την πολιτική των κλειστών θυρών της επιτροπής Γιούνκερ, πολλοί ηγέτες υποψήφιων χωρών είχαν υποσχεθεί στους ψηφοφόρους τους ένταξη με πολλές φορές οδυνηρά ανταλλάγματα. Τώρα, αυτοί οι ψηφοφόροι βλέπουν τις υποσχέσεις να μετατίθενται σε ένα άγνωστο μέλλον, ακόμα και αν οι χώρες τους πληρούν όλες τις ενταξιακές προϋποθέσεις.

Η Γεωργιανή πρέσβης στην ΕΕ σχολίασε ότι «Η επέκταση δεν βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα της ΕΕ και το γνωρίζουμε.» Η επικεφαλής των διαπραγματεύσεων για τη Σερβία Τάνια Μίστσεβιτς ανέφερε ότι «Το σύστημα του Σέγκεν δεν μπορεί να λειτουργήσει και η ενεργειακή ένωση δεν μπορεί να υλοποιηθεί χωρίς τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων.» Ο Ντιμίτρι Μπουσάτι, υπ. Εξωτερικών της Αλβανίας είπε ότι θα ήταν επικίνδυνο να αφεθεί η Ρωσία να πληρώσει το κενό στην περιοχή. Φόβοι για ένα νέου τύπου Σύμφωνο της Βαρσοβίας;

Ας σημειωθεί δε, ότι η Αλβανία είναι ήδη μέλος του ΝΑΤΟ και με εξαίρεση ζητήματα διαφθοράς και οργανωμένου εγκλήματος – τα μείζονα προβλήματα όλων των δυτικοβαλκανικών χωρών – έχει αφήσει πίσω της τα περισσότερα προβλήματα που δημιούργησε η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και οι πόλεμοι που ακολούθησαν.

Οι υπόλοιπες χώρες ούτως ή άλλως αντιμετωπίζουν πολλαπλά ζητήματα, με καίρια τη διαφθορά και τη χαμηλή ανάπτυξη. Στην ΠΓΔΜ το επιπλέον  ζήτημα της ονομασίας αποτελεί μόνιμο ανασταλτικό παράγοντα. Η ένταξη του Μαυροβουνίου και του Κοσόβου, χωρίς την ένταξη της Σερβίας θα μπορούσε να αποσταθεροποιήσει την περιοχή. Η δε πολυεθνική Βοσνία-Ερζεγοβίνη αντιμετωπίζει ζητήματα ταυτότητας και συνέχειας. Αν η ΕΕ ζητήσει την ένταξη των δυτικών Βαλκανίων ως σύνολο, η χώρα αυτή θα μπορούσε να αποτελέσει ανασταλτικό παράγοντα.

Ούτως ή άλλως όμως, καμία αίτηση δεν έχει διεκπεραιωθεί σε λιγότερο από πέντε χρόνια, ενώ η διαδικασία σε χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ έχει διαρκέσει μέχρι και δέκα πέντε. Ωστόσο, σε κάποιες περιπτώσεις, όπως της Ισλανδίας – εάν ξανακάνει αίτηση για ένταξη – και της Σκωτίας – εάν ανεξαρτητοποιηθεί – ο χρόνος (επαν)ένταξης προβλέπεται να είναι σημαντικά μειωμένος.  Η Ευρώπη θα ήταν ιδιαίτερα ευτυχής να έχει τη Σκωτία μέλος της εάν αποχωρήσει το ΗΒ. Από την άλλη κανένα καθεστώς πλην αυτό της πλήρους ανεξαρτησίας δεν θα μπορούσε να το καταστήσει αυτό εφικτό, καθώς σε άλλη περίπτωση, χώρες όπως η Ισπανία, που αντιμετωπίζει αυτονομιστικά προβλήματα, (Καταλονία, Χώρα των Βάσκων) θα μπορούσαν να παγώσουν τις διαπραγματεύσεις.

Από την άλλη, η πορεία αναμένεται μακρά, εάν όχι ασαφής για τις χώρες των ανατολικών Βαλκανίων, όπως η Ουκρανία. Μετά τη απόρριψη του Συμφώνου Συνεργασίας από την Ολλανδική Βουλή η διαδικασία παγώνει επ’ αόριστον. Ούτως ή άλλως, όμως, με τα σχετικά πρόσφατα γεγονότα στην Κριμαία και την παρούσα ρωσική εξωτερική πολιτική το τοπίο είναι εξαιρετικά θολό. Ανάλογης αντιμετώπισης είναι και η υποψηφιότητες της Γεωργίας και της Μολδαβίας. Οι χώρες της περιοχής φέρουν το βάρος του παρελθόντος τους και των σχέσεων με τη Ρωσία, με αποτέλεσμα να υπάρχει αρκετή καχυποψία από μεριά των δυτικοευρωπαϊκών χωρών.

Η πορεία για την ένταξη στην ΕΕ των υποψηφίων χωρών αναμένεται μακρά. Αγώνας όχι ταχύτητας, αλλά αντοχής, σε μια περίοδο που το ευρωπαϊκό οικοδόμημα τρίζει, βαλλόμενο όχι μόνο από εξωτερικούς παράγοντες, αλλά και από εσωτερικούς που απειλούν τη συνοχή και την διάρκειά του. Το ευρωπαϊκό όραμα καθαυτό βρίσκεται υπό συζήτηση...

newpost.gr