Σπαρμένος με νάρκες είναι για την κυβέρνηση ο δρόμος που βγάζει στην ενεργοποίηση παρεμβάσεων για την ελάφρυνση του χρέους και την ένταξη των ελληνικών ομολόγων στο...πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, καθώς, πέραν της ολοκλήρωσης της δεύτερης αξιολόγησης με τη βεντάλια καυτών κοινωνικά και πολιτικά μέτρων, υπάρχουν διαφορετικά στρατόπεδα και αντίρροπες δυνάμεις εντός και εκτός Ευρώπης για τον χρόνο και την έκταση της αναδιάρθρωσης.
1 Ο πρώτος και σημαντικότερος κάβος που πρέπει να περάσει η κυβέρνηση είναι η έγκαιρη και πάντως μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου συμφωνία για την υλοποίηση των προαπαιτούμενων της δεύτερης αξιολόγησης που έχει ψηλά στην ατζέντα τα εργασιακά, για τα οποία το πολιτικό στοίχημα είναι να μπει φρένο στην απορρύθμιση της αγοράς εργασίας και να επανέλθει, έστω και με αυστηρές προϋποθέσεις, ο θεσμός των ελεύθερων συλλογικών διαπραγματεύσεων.
2 Το άλλο μεγάλο «αγκάθι» είναι το σφράγισμα από τους δανειστές των προβλέψεων στο δημοσιονομικό πεδίο για επίτευξη του στόχου για τα πρωτογενή πλεονάσματα φέτος και το 2017 χωρίς νέα μέτρα και η συμφωνία για το μεσοπρόθεσμο που είτε θα κατεβάζει τον πήχη για το πλεόνασμα μετά το 2018 στο 2%-2,5% του ΑΕΠ είτε θα αφήνει ανέγγιχτο τον στόχο για 3,5% αλλά με αστερίσκο για τυχόν διόρθωσή του σε μεταγενέστερο χρόνο.
Σύμφωνα με πηγές του οικονομικού επιτελείου τα υπόλοιπα προαπαιτούμενα είναι διαχειρίσιμα με την έννοια ότι μπορεί να βρεθεί η χρυσή τομή με τους δανειστές χωρίς να υπάρξουν πολιτικές και κοινωνικές παρενέργειες, όπως για παράδειγμα στο θέμα του ακατάσχετου λογαριασμού, της οικειοθελούς αποκάλυψης κρυφών εισοδημάτων και του μηχανισμού λειτουργίας του εξωδικαστικού συμβιβασμού για κόκκινες οφειλές σε τράπεζες και Δημόσιο.
Ωστόσο, το εύρος και η δυναμική των μέτρων για την αναδιάρθρωση του χρέους θα εξαρτηθεί από δύο παράγοντες:
3 Την ανάλυση βιωσιμότητάς του, που αποτελεί όμως σταυρόλεξο καθώς για πρώτη φορά εκτός από την παραδοσιακή και καταστατική έκθεση του ΔΝΤ για το θέμα, στο παιχνίδι μπαίνει δυναμικά και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η οποία, με βάση τα δικά της δεδομένα και τις δικές της υποθέσεις, θα συντάξει μια ανεξάρτητη έκθεση για το ελληνικό χρέος, όπως είπε ο Μάριο Ντράγκι, δείχνοντας προς την πλευρά του Ταμείου και στη βάση των συμπερασμάτων θα αποφανθεί για τη βιωσιμότητά του και συνεπώς για τον δείκτη ασφαλείας των ομολόγων για να τα εντάξει στο πρόγραμμα αγορών της κεντρικής τράπεζας.
4 Ο δεύτερος βασικός παράγοντας είναι καθαρά πολιτικός και συνδέετσι με την αντίδραση των σκληροπυρηνικών Γερμανών με επικεφαλής τον Β. Σόιμπλε, ο οποίος αποκρούει κάθε εγχείρημα ουσιαστικής διευθέτησης του χρέους πριν από τις γερμανικές εκλογές το φθινόπωρο του 2017. Κι όλα αυτά ενώ στο παζλ των βασικών παιχτών βρίσκεται και ο ESM που θεσμικά ως χρηματοδότης της Ελλάδας έχει κυρίαρχο ρόλο στον σχεδιασμό για τη ρύθμιση του χρέους.
Τα ερωτήματα που ανακύπτουν με βάση τα παραπάνω είναι πολλά και προς το παρόν τουλάχιστον αναπάντητα. Για παράδειγμα, τι θα γίνει αν ο Σόιμπλε με τους συμμάχους του στο Eurogroup περάσει τη θέση ότι το ελληνικό χρέος είναι με τα σημερινά δεδομένα βιώσιμο αλλά η ΕΚΤ με βάση τη δική της έκθεση αποφανθεί ότι χρειάζονται παρεμβάσεις;
Και ακόμα, αν το ΔΝΤ, όπως είναι το πιθανότερο, επιμείνει σε δραστική ελάφρυνση του χρέους ως απαραίτητη προϋπόθεση για τη συμμετοχή του στο πρόγραμμα, πράγμα που ζητά επιμόνως και η Γερμανία. Σύμφωνα με εκτιμήσεις Ευρωπαίων αξιωματούχων ο γόρδιος δεσμός μπορεί να λυθεί με πολιτική συμφωνία και αμοιβαίες χωρίς κόστος υποχωρήσεις απο όλες τις πλευρές. Μάλιστα επισημαίνουν ότι εν όψει των δύσκολων συζητήσεων για το χρέος πιθανόν τον Δεκέμβριο ρόλο διαμεσολαβητή να αναλάβει η Κομισιόν και κυρίως η ΕΚΤ.
Το «κλειδί» είναι να κλείσει γρήγορα η δεύτερη αξιολόγηση, έλεγε υψηλόβαθμος τραπεζικός παράγοντας και ανέφερε ότι υπάρχει πυρετός διαβουλεύσεων στο ευρωπαϊκό στρατόπεδο, με πρωτοβουλία κυρίως της ΕΚΤ, προκειμένου να βρεθεί μία αποδεκτή λύση στο θέμα του χρέους.
Κάτι το οποίο σημαίνει ότι θα πρέπει να βρεθεί ένα πακέτο μέτρων που θα καλύπτει τις απαιτήσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και δεν θα δημιουργεί πρόβλημα στο Βερολίνο για τη συμμετοχή του Ταμείου στο ελληνικό πρόγραμμα.
Είναι προφανές ότι στην παρούσα φάση, όπως διαφάνηκε από τον πρώτο γύρο συζητήσεων με τους δανειστές για τη δεύτερη αξιολόγηση, οι πιέσεις προς την κυβέρνηση είναι σταθερές και έντονες και εξελίσσονται σε δύο επίπεδα.
Το πρώτο είναι να «τρέξει» γρήγορα η αξιολόγηση, αφού εάν χαθούν τα ορόσημα του Δεκεμβρίου τα χρονικά περιθώρια στενεύουν, με δεδομένο ότι από τον Φεβρουάριο πρακτικά θα «παγώσουν» τα πάντα στην Ευρωζώνη εν όψει εκλογών σε Γαλλία και Γερμανία. Και το δεύτερο είναι να κλείσει η αξιολόγηση χωρίς εκκρεμότητες και αστερίσκους, ειδικά στο θέμα των δημοσιονομικών, των εργασιακών και των κόκκινων δανείων, έτσι ώστε όταν όλες οι πλευρές προσέλθουν στις δύσκολες διαπραγματεύσεις για το χρέος να μην υπάρχουν γκρίζες ζώνες. Το πρώτο Eurogroup αναμένεται στις 5 Δεκεμβρίου και εάν έως τότε δεν έχει κλείσει η δεύτερη αξιολόγηση, τότε θα μπορούσε να υπάρξει και δεύτερο, έκτακτο με θέμα την Ελλάδα μέσα στον ίδιο μήνα, πριν από τα Χριστούγεννα. Εάν όμως η δεύτερη αξιολόγηση περάσει χρονικά μέσα στον Ιανουάριο, τα περιθώρια στενεύουν και υπάρχει διπλός σοβαρός κίνδυνος.
Από τη μια η ισχύς ακόμα και των βραχυπρόθεσμων μέτρων για την αναδιάρθρωση του χρέους να ατονήσει και ο οδικός χάρτης για τις επόμενες κινήσεις να παραμείνει ομιχλώδης και από την άλλη να καθυστερήσει η ένταξη των ομολόγων στην ποσοτική χαλάρωση του Ντράγκι φέρνοντας πίσω τα χρονοδιάγράμματα και υπονομεύοντας τη διαδικασία και τις προϋποθέσεις εξόδου της χώρας στις αγορές για δανεισμό που εν τέλει είναι και ο στρατηγικός στόχος της κυβέρνησης.
Σενάρια
Πάρα τα ανοιχτά μέτωπα και τις εκκρεμότητες που συνθέτουν το σκηνικό της δεύτερης αξιολόγησης, οι παρασκηνιακές συζητήσεις και κινήσεις για το θέμα συνεχίζονται και σύμφωνα με πληροφορίες οι συζητήσεις για το πρώτο πακέτο των βραχυπρόθεσμων μέτρων για το χρέος σε επίπεδο ESM έχουν προχωρήσει σε μεγάλο βαθμό. Στο μπουκέτο των σεναρίων που επεξεργάζονται οι τεχνοκράτες του ESM προστέθηκε τελευταία και το κλείδωμα κρατικού χρέους πάνω από 40 δισ. ευρώ κυμαινόμενου επιτοκίου σε χρέος σταθερού επιτοκίου για τις επόμενες δεκαετίες.
Το σενάριο προβλέπει ότι η μετατροπή του κυμαινόμενου σε σταθερό επιτόκιο που θα κυμαίνεται στο 1%-1,5% θα γίνει μέσω της έκδοσης ομολόγου πολυετούς διάρκειας ίσως έως και 30 έτη, από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης (ESM), με το οποίο θα προχωρήσει η ανταλλαγή. Στη «δεξαμενή» των περίπου 40 δισ. ευρώ εντάσσονται, σύμφωνα με πληροφορίες, και περίπου 25 δισ. ευρώ που αντιστοιχούν σε ομόλογα του EFSF που έχουν στην κατοχή τους οι ελληνικές τράπεζες. Για το θέμα βρίσκονται σε επαφή οι αρμόδιες υπηρεσίες του ESM, ο ελληνικός Οργανισμός Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους και το επιτελείο του EuroWorkingGroup, που προετοιμάζει τεχνικά όλα τα πιθανά σενάρια.
Σε τρία επίπεδα
Στο τραπέζι βρίσκονται, σύμφωνα με πληροφορίες, αρκετές εναλλακτικές, τόσο ως προς το ύψος του χρέους επί του οποίου θα γίνει ο περιορισμός του επιτοκιακού κινδύνου, το εύρος των επιτοκίων στα οποία θα «κλειδώσει» το χρέος, αλλά και το πώς αυτό θα ενεργοποιηθεί, το πιθανότερο στις αρχές του 2017, εφόσον πάντα ολοκληρωθεί η δεύτερη αξιολόγηση και υπάρξει πολιτική συμφωνία για ρύθμιση.
Στη φαρέτρα του ESM βρίσκεται πλήθος χρηματοοικονομικών εργαλείων, διαθέσιμων στην αγορά, που θα μπορούσαν να βοηθήσουν το πολύπλοκο εγχείρημα της αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους, χωρίς να προκύπτει απευθείας ρίσκο για τα κράτη-μέλη. Επισημαίνεται ότι σύμφωνα με δηλώσεις στελεχών του ESM τα βραχυπρόθεσμα μέτρα θα κινούνται σε τρία επίπεδα:
• Εξομάλυνση του προφίλ των αποπληρωμών. Η μέση διάρκεια αποπληρωμής είναι σήμερα 28 χρόνια. Μπορεί να αυξηθεί στα 32,5 χρόνια για να προσαρμοστούν οι αποπληρωμές και να αποφευχθούν κάποια μεγάλα «σκαμπανεβάσματα» στο προφίλ αποπληρωμής.
• Μέτρα για να μειωθεί ο κίνδυνος από τα επιτόκια.
• Αρση μίας μεγάλης αύξησης των επιτοκίων το 2017 για ένα μικρό μέρος του ελληνικού χρέους. Πρόκειται για το επιτοκιακό περιθώριο στο δάνειο που είχε δοθεί το 2012, για την επαναγορά των ελληνικών ομολόγων...
Κώστας Αντωνάκος, ethnos.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου