Συρία. Καλοκαίρι 2016...

Γιώργος Μαργαρίτης

Το καλοκαίρι στη Συρία δεν είναι μια πρόσφορη για πόλεμο εποχή.

Οι ανεμοθύελλες του Μαΐου-Ιουνίου που ανακατεύουν την άμμο της ερήμου και τη σκόνη των ξεραμένων εδαφών δίνουν τη...
θέση τους σε μια ασφυκτικά ζεστή και ξερή ατμόσφαιρα όπου συχνά, θερμοκρασίες πάνω από 45 βαθμούς κάνουν την ανθρώπινη κίνηση και δραστηριότητα ανυπόφορη, όσο συνηθισμένος και να είναι κανείς σε αυτή.

Οι μόνες ζώνες που θα μπορούσαν να συγκριθούν με το δικό μας μεσογειακό κλίμα είναι εκείνες της παραλίας, στη Λατάκια και την Ταρσό, όπου οι μέσες θερμοκρασίες της καλοκαιρινής ημέρας κυμαίνονται ανάμεσα στους 27 και τους 30 βαθμούς.

Στην αποκλεισμένη από τα όρη του Λιβάνου ενδοχώρα της Δαμασκού οι ίδιες μέσες θερμοκρασίες ανεβαίνουν στους 34 με 38 βαθμούς, ενώ στο επίσης αποκλεισμένο από τη Μεσόγειο, πίσω από τις αλαουίτικες οροσειρές, Χαλέπι οι αιχμές του καλοκαιριού αγγίζουν ενίοτε τους 45 βαθμούς ή και περισσότερο.

Στην έρημο –σχεδόν στα τρία τέταρτα της χώρας– οι ώρες του μεσημεριού είναι αφόρητες, ενώ τη νύχτα οι θερμοκρασιακές διαφορές προκαλούν πλήθος φαινομένων.

Οπωσδήποτε δεν είναι το πλέον κατάλληλο μέρος για να πολεμήσει –και να πεθάνει– κανείς.

Και όμως, ετούτο το καλοκαίρι του 2016, όπως και στα προηγούμενα, ο πόλεμος μαίνεται στη Συρία.

Τον Ιούλιο τα θερμά μέτωπα μεταφέρθηκαν γύρω από τις μεγάλες πόλεις – διακύβευμα πολιτικό και διπλωματικό ο έλεγχός τους από τη μία ή την άλλη πλευρά.

Οι Κούρδοι του YPG περιέσφιξαν τον κλοιό γύρω από το Μανζίμπ – όπου πλέον διακρίνεται καθαρά, στα βίντεο που προέρχονται από εκεί, η έκταση της αμερικανικής παρέμβασης.

Οι κυβερνητικοί, των ταξιαρχιών της Προεδρικής Φρουράς, προχώρησαν στα περίχωρα της Δαμασκού, στην Νταράϊα, ενώ την ίδια στιγμή αντικαθεστωτικοί, Κούρδοι, κυβερνητικοί και «Ισλαμικό κράτος» έχουν εμπλακεί σε σκληρές μάχες κτίριο με κτίριο, δρόμο με δρόμο, συνοικία με συνοικία στο Χαλέπι.

Σε ετούτη την τρίτη, πάλαι ποτέ, σε πληθυσμό πόλη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (μετά την Κωνσταντινούπολη και το Κάιρο), οι εικόνες των ατελείωτων μαχών, τα βίντεο που περισσεύουν στις οθόνες των υπολογιστών μας μας επιτρέπουν να σχολιάσουμε πολιτικά –κοινωνικά αν προτιμάτε– τα καθέκαστα.

Την ουσιαστική πορεία και την πολιτική προοπτική του πολέμου – μαζί και το μέλλον αυτής της πολύπαθης χώρας.

Οι συγκρούσεις γίνονται κυρίως στις περιφερειακές συνοικίες και στα περίχωρα της πόλης, οι αντίπαλοι αποφεύγουν να εμπλακούν στο πυκνοχτισμένο κέντρο, γύρω από το Σουκ, την εμπορική συνοικία, όπου το πολύμορφο περιβάλλον πολλαπλασιάζει τις απώλειες.

Στις συνοικίες αυτές διακρίνονται τα ίχνη τού χθες, του κοινωνικού χθες για να είμαστε πιο ακριβείς.

Τα περισσότερα από τα σπίτια, μονώροφα, διώροφα ή τριώροφα, έχουν στην ταράτσα τους «υποδοχές», ημιτελείς κολόνες και εξέχουσες σιδερόβεργες, αποτύπωση του σταθερού ονείρου των ανερχόμενων κοινωνικά στρωμάτων για επέκταση του σπιτιού τους, των «τετραγωνικών» τους και, ως εκ τούτου, της ευμάρειας και της κοινωνικής θέσης τους.

Συνήθως υπάρχει εκεί δίπλα και μια δορυφορική κεραία.

Στους δρόμους, μπροστά από τα σπίτια, αυτοκίνητα, κατεστραμμένα ή απλά ξεχασμένα, ανήκουν σε μοντέλα πρόσφατα, μέσης αξίας.

Ενίοτε, οι ανάγκες του πολέμου οδηγούν τους μαχητές –και την εικόνα του πολέμου– μέσα σε κουζίνες και σε σαλόνια αυτών των σπιτιών.

Οι λευκές συσκευές είναι επώνυμες «δυτικές», τα έπιπλα και ο εξοπλισμός επίσης.

Το σαλόνι είναι εμφανώς ο μεγάλος χώρος του σπιτιού.

Ολα αυτά είναι ασφαλή δείγματα μιας ανερχόμενης αστικής μεσαίας τάξης, προϊόν της ανάπτυξης του κρατικού μηχανισμού (ασφάλεια, υγεία, εκπαίδευση, διοίκηση) και των γύρω από αυτόν δραστηριοτήτων.

Το καθεστώς στηριζόταν σε κράτος και το κράτος, διά της αναδιανομής, έφτιαχνε εξαρτημένες από αυτό κοινωνικές ομάδες, στο ευρύ πλαίσιο ενός συνυφασμένου με τον κρατικό μηχανισμό καπιταλισμού.

Αυτόν που θέλησαν και θέλουν να καταστρέψουν τα κινήματα τύπου «αραβική άνοιξη» έτσι ώστε να ανοίξει ο δρόμος στην, ανεμπόδιστη από τοπικά συμφέροντα, επέλαση του μεγάλου «δυτικού» κεφαλαίου.

Σήμερα, όλα αυτά μόνο ως μουσείο ταξικών προσδοκιών μπορούν να εξεταστούν.

Μαζί με τον κρατικό μηχανισμό καταστράφηκαν τα μεσοστρώματα και, στο ορατό μέλλον, τίποτε δεν προδικάζει την ανάστασή τους.

Στους γύρω δρόμους εξάλλου, στα ερείπια των σπιτιών, προβάλλουν οι νέοι «ανερχόμενοι». Το νέο πολιτικό υποκείμενο της χώρας.

Πρόκειται για όλους αυτούς τους νέους –ή λιγότερο νέους– οπλοφόρους που συγκροτούν τις αντίπαλες παρατάξεις στις ατελείωτες συγκρούσεις.

Αναρίθμητες πολιτοφυλακές, μικρές συνήθως ομάδες με κάποιον πιο έμπειρο οπλαρχηγό επικεφαλής, συνασπισμοί ενίοτε οπλαρχηγών κάτω από τον σχετικό έλεγχο οργανώσεων, θρησκευτικών κοινοτήτων ή της κυβέρνησης.

Ενα πολυδιασπασμένο, μισθοφορικό θα λέγαμε –άσχετα εάν ο μισθός είναι σε χρήμα ή σε προσδοκίες– σώμα διά του οποίου γίνεται ο πόλεμος.

Στον εξαιρετικά προσεκτικό τρόπο με τον οποίο τους βλέπουμε να πολεμούν, διακρίνουμε ήδη τις μεταπολεμικές τους προσδοκίες.

Οπως συμβαίνει και με τους κλασικούς μισθοφόρους, όλοι αυτοί δεν επιθυμούν να σκοτωθούν, δεν επιθυμούν να γίνουν ήρωες ή μάρτυρες μιας όποιας ιδέας.

Επιθυμούν απλά να κερδίσουν για να εξασφαλίσουν μια καλή κοινωνική θέση στο μεταπολεμικό σκηνικό.

Μια θέση στο πολιτικό γίγνεσθαι που θα γεννηθεί μέσα από τις στάχτες του πολέμου.

Τα έχουμε ξαναδεί όλα αυτά στην Ιστορία. Για τη σημερινή Συρία δεν αποτελούν ευχάριστες προοπτικές.

Το ποτήρι του πολέμου και της δυστυχίας πρέπει να αδειάσει μέχρι τον πάτο, οι νέοι συσχετισμοί πρέπει να μορφοποιηθούν, η πολυδιάσπαση και ο πόλεμος όλων εναντίον όλων είναι ο τρόπος με τον οποίο θα ξεκαθαρίσουν οι εκκρεμείς υποθέσεις μιας πολιτικής «μαύρης τρύπας».

Οι δε ιμπεριαλιστικές δυνάμεις εκστασιάζονται με τους νεκρούς, τα ερείπια, τους πρόσφυγες.

Δεν παύουν όμως να τροφοδοτούν τη φωτιά προσδοκώντας στο δικό τους κομμάτι της πίτας...

efsyn.gr