vΣτο δημοψήφισμα της 23ης Ιουνίου οι Βρετανοί θα ψηφίσουν για την παραμονή ή έξοδο του κράτους τους από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Οι αξιωματούχοι της ΕΕ και η...
πλειοψηφία των ΜΜΕ της Ευρώπης προειδοποιούν αδιάκοπα ότι οι συνέπειες της εξόδου της Βρετανίας από την ΕΕ θα είναι επιβλαβείς για την βρετανική και την ευρωπαϊκή οικονομία. Όμως κανείς δεν έχει απαντήσει μέχρι στιγμής στο ερώτημα εάν η έξοδος ενέχει ουσιαστικές αλλαγές για τους πολίτες της Βρετανίας ή της ΕΕ.
Το οπορτουνιστικό στοίχημα του Κάμερον που γύρισε μπούμερανγκ
Δύο χρόνια πριν από τις Βρετανικές εκλογές του 2015, ο Βρετανός πρωθυπουργός Κάμερον βρέθηκε αντιμέτωπος με την άνοδο του Κόμματος Ανεξαρτησίας του Ηνωμένου Βασιλείου (UKIP) στις δημοσκοπήσεις. Η πλειοψηφία των υποστηρικτών του UKIP ήταν πρώην ψηφοφόροι των Συντηρητικών. Ο φόβος της ήττας στις επερχόμενες εκλογές εξώθησε τον Κάμερον να υποσχεθεί το 2013, παρόλο που υποστήριζε την παραμονή της Βρετανίας στην ΕΕ, ότι εάν επανεκλεγόταν, θα οργάνωνε μέχρι το 2017 δημοψήφισμα για την έξοδο της Βρετανίας από την ΕΕ.
Η τακτική του Κάμερον αποδείχτηκε δίκοπο μαχαίρι. Οι Συντηρητικοί κέρδισαν τις εκλογές του 2015, αλλά σήμερα οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι σχεδόν οι μισοί ψηφοφόροι είναι υπέρ της εξόδου από την ΕΕ. Αυτή η εξέλιξη δεν ήταν αναμενόμενη και η οικονομική ολιγαρχία της χώρας και της ΕΕ ανησυχεί, γιατί η πιθανότητα του Brexit επιδεινώνει μια κατάσταση που ήταν ήδη επισφαλής λόγω της κρίσης.
Χρονοδιάγραμμα της (μη) εφαρμογής ενός ανεπιθύμητου αποτελέσματος
Το βασικό ερώτημα είναι τι μέλει γενέσθαι εάν οι Βρετανοί ψηφίσουν για έξοδο από την ΕΕ.
Πρώτον, τα αποτελέσματα δημοψηφισμάτων δεν είναι δεσμευτικά για την βρετανική κυβέρνηση: το Βρετανικό Κοινοβούλιο έχει την εξουσία να αποφασίζει για κάθε ζήτημα. Όμως, το Κοινοβούλιο δύσκολα θα μπορέσει να αγνοήσει το αποτέλεσμα, εκτός και αν η διαφορά των ψήφων υπέρ και κατά της παραμονής στην ΕΕ είναι μικρή, ή η αποχή είναι μεγάλη.
Δεύτερον, ένα επαναληπτικό δημοψήφισμα σε μερικά χρόνια δεν μπορεί να αποκλειστεί, παρά τις διαβεβαιώσεις για το αντίθετο. Κάτι παρόμοιο συνέβη στην Ιρλανδία, όταν οι ψηφοφόροι απέρριψαν τη συνθήκη της Λισαβόνας στο πρώτο δημοψήφισμα του 2008 και την ενέκριναν στο δεύτερο του 2009. Το δημοψήφισμα Brexit διαφέρει βέβαια από αυτό της Ιρλανδίας. Αλλά ακόμα και ένας από τους κύριους υποστηρικτές της εξόδου από την ΕΕ, ο Μπόρις Τζόνσον, δήμαρχος του Λονδίνου και υπουργός χωρίς χαρτοφυλάκιο στην κυβέρνηση Κάμερον, δεν έχει αποκλείσει την πιθανότητα ενός δεύτερου δημοψηφίσματος.
Τρίτον, θα πρέπει να αρχίσουν διαπραγματεύσεις για την μεθόδευση της εξόδου της Βρετανίας από την ΕΕ, οι οποίες, σύμφωνα με τις προβλεπόμενες διαδικασίες, θα διαρκέσουν περίπου 2 χρόνια. Όμως η διαδικασία εξόδου αντιστοιχεί σε πλεύση σε «αχαρτογράφητα ύδατα» με πιθανές αλλαγές στις συνθήκες, επικυρώσεις από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κοινοβούλια των κρατών-μελών. Η έξοδος της Βρετανίας ίσως να μην ολοκληρωθεί πριν το 2025-2027.
Στην πολιτική μια βδομάδα είναι πολύς καιρός, είχε πει ο Γουίλσον, ένας Βρετανός πρωθυπουργός. Κατ’ επέκταση τα 9-11 χρόνια από σήμερα μέχρι το 2025-2027 αντιστοιχούν σε πολιτική αιωνιότητα. Η φράση «ζήσε Μάη μου να φας τριφύλλι» μάλλον αρμόζει στην περίπτωση. Εφόσον η μπάλα της εξόδου από την ΕΕ πεταχτεί στην εξέδρα των διαπραγματεύσεων και επικυρώσεων, θα υπάρχει άπλετος χρόνος για να χειραγωγηθούν κατάλληλα οι συνέπειες του δημοψηφίσματος. Μερικές μικρές παραχωρήσεις από την ΕΕ (όπως έγινε με την Ιρλανδία το 2009) ίσως αρκέσουν για να δικαιολογηθεί η παραμονή της Βρετανίας στην Ένωση.
Τι διαφορά θα έχει για τους Ευρωπαίους πολίτες η έξοδος της Βρετανίας από την ΕΕ;
Ένα δεύτερο ερώτημα είναι εάν η έξοδος της Βρετανίας από την ΕΕ θα είναι επωφελής ή όχι για την ίδια και για τα άλλα κράτη της Ευρώπης. Οι απαντήσεις στο ερώτημα αυτό απασχολούν πολλές στήλες καθημερινά στον βρετανικό και διεθνή τύπο, αλλά αφορούν κυρίως τις επιπτώσεις για τις τράπεζες, το εμπόριο και τη βιομηχανία.
Όμως θα υπάρχουν ουσιαστικές διαφορές για τους πολίτες της ΕΕ και της Βρετανίας σε περίπτωση Brexit; Ή θα εξακολουθήσουν η ΕΕ και η Βρετανία να ακολουθούν παρόμοιες οικονομικές, εμπορικές, κοινωνικές και εξωτερικές πολιτικές;
Η οικονομική πολιτική που ασπάζονται εξίσου η Βρετανία και η ΕΕ στην ουσία βασίζεται σε μια απάτη που ονομάζεται λιτότητα, η οποία απαιτεί να επωμίζονται οι φορολογούμενοι τις οικονομικές ατασθαλίες και την απληστία της οικονομικής ελίτ. Οι πολίτες οφείλουν «να ζουν μέσα στις δυνατότητες τους», ενώ η οικονομική ολιγαρχία δεν έχει κανένα ενδοιασμό να ζει πέρα από τις δικές της δυνατότητες, και επαφίεται σε κρατικά κονδύλια για την κάλυψη του αχαλίνωτου τζόγου των αγορών. Δηλαδή σε κονδύλια που, αντί να χρησιμοποιούνται για την ανάπτυξη της παραγωγικής οικονομίας, συντηρούν την πλασματική οικονομία. Μέχρι στιγμής, δεν έχει γίνει καμία νύξη για αλλαγή αυτής της πολιτικής σε περίπτωση εξόδου της Βρετανίας από την ΕΕ.
Οι εμπορικές σχέσεις της Βρετανίας με την ΕΕ θα υποστούν αλλαγές, αλλά συμφωνίες όπως η TTIP και η TISA θα εξακολουθήσουν να προωθούνται, αλλά σε δύο ταμπλό. Ο νομπελίστας οικονομολόγος Στίγκλιτζ επιχειρηματολογεί ότι η εφαρμογή της TTIP θα «έδενε τα χέρια» της βρετανικής κυβέρνησης, εννοώντας ότι η έξοδος της χώρας από την ΕΕ θα απομάκρυνε τον κίνδυνο της TTIP. Όμως η πιθανότητα να μη συνάψει η Βρετανία παρόμοιες διακρατικές συμφωνίες με τις «αδελφικές» της ΗΠΑ αν βρεθεί εκτός ΕΕ, είναι μάλλον μηδαμινή. Νέες συμφωνίες με την ΕΕ και τις ΗΠΑ θα αντικαταστήσουν τις υπάρχουσες και ο νεοφιλελεύθερος χαρακτήρας τους δεν πρόκειται να αλλάξει.
Σε θέματα κοινωνικής πολιτικής, οι κυβερνήσεις τόσο της Βρετανίας, όσο και των περισσοτέρων κρατών της ΕΕ, επιδεικνύουν θεσμικό ρατσισμό και ξενοφοβία. Όχι μόνο προς τους πρόσφυγες και μετανάστες, αλλά και προς τις μειονότητες που ζουν μέσα στα σύνορα τους. Εάν το Brexit περιορίσει την μετανάστευση, η βρετανική ξενοφοβία δεν θα εξαλειφθεί, αλλά θα στραφεί κατά των εγχώριων μειονοτήτων. Η μείωση της κοινωνικής πρόνοιας και η περιθωριοποίηση των ευάλωτων κοινωνικών στρωμάτων θα συνεχιστεί ακάθεκτη εκτός ή εντός της ΕΕ.
Σχετικά με την εξωτερική πολιτική, ένα επιχείρημα που χρησιμοποιείται για την παραμονή της Βρετανίας στην ΕΕ είναι η ειρήνη και ασφάλεια που παρέχει η ένταξη της χώρας στην Ευρώπη, καθότι δεν έχει γίνει πόλεμος στην Ευρώπη για 60 χρόνια. Βέβαια παραβλέπεται το γεγονός ότι η ΕΕ δεν αποτελεί στρατιωτικό συνασπισμό σαν το ΝΑΤΟ. Παραβλέπεται επίσης η συμμετοχή της ΕΕ στη στρατηγική του «διηνεκούς πόλεμου», του οποίου ηγούνται οι ΗΠΑ. Δηλαδή μιας σειράς πολέμων που διεξάγονται κυρίως μέσω πληρεξουσίων, από το Αφγανιστάν μέχρι τη Μέση Ανατολή. Το Brexit δεν θα επηρεάσει την «ειρήνη» μέσα στην Ευρώπη, αλλά ταυτόχρονα δεν θα σταματήσει τους πολέμους που η Ευρώπη διεξάγει εκτός των συνόρων της.
Η πραγματική επιλογή
Ο λόγος που γίνεται το δημοψήφισμα της 23ης Ιουνίου αντανακλά την πραγματική επιλογή που έχουν οι Βρετανοί πολίτες: μια επιλογή ανάμεσα σε δύο απατηλές απόψεις, από τη μια του πρωθυπουργού Κάμερον και από την άλλη του αρχηγού του UKIP Νάιτζελ Φάρατζ. Δύο νεοφιλελεύθερων πολιτικών που χρησιμοποιούν τα επιχειρήματα της «ανεξαρτησίας» της Βρετανίας από την ΕΕ και του περιορισμού της μετανάστευσης για καθαρά πολιτικούς σκοπούς. Επιχειρήματα που υποδεικνύουν ότι το δημοψήφισμα αποτελεί περισπασμό του βρετανικού και ευρωπαϊκού κοινού από τα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ευρώπη.
Ένα Brexit θα έχει επιπτώσεις στις σχέσεις της Βρετανίας με τις άλλες χώρες της ΕΕ, αλλά οι αλλαγές που θα προκύψουν δεν θα επηρεάσουν ουσιαστικά την καθημερινότητα των Ευρωπαίων πολιτών. Νέες, παρόμοιες, συμφωνίες και πολιτικές θα αντικαταστήσουν τις υπάρχουσες. Η Βρετανία δεν θα ρισκάρει τα τουριστικά έσοδα της απαιτώντας από τους Ευρωπαίους επισκέπτες να βγάζουν βίζα πριν ταξιδέψουν. Παρά τις εθνικιστικές κορώνες του τύπου «British jobs for British workers», η βρετανική κυβέρνηση γνωρίζει καλά ότι δεν υπάρχουν αρκετοί επαρκώς εκπαιδευμένοι Βρετανοί να αντικαταστήσουν τα σχεδόν δύο εκατομμύρια πολίτες της ΕΕ που δουλεύουν εκεί σήμερα και τους οποίους έχει ανάγκη η οικονομία της χώρας.
Για τους Ευρωπαίους πολίτες, η ουσία του δημοψηφίσματος μπορεί να συνοψιστεί στον τίτλο του θεατρικού έργου του Σαίξπηρ: «Πολύ Κακό Για Το Τίποτα». Ή ίσως πολύ κακό για την επιβίωση του Κάμερον στην εξουσία.
tvxs.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου