Στους χώρους των κοινωνικών επιστημών και των ανθρωπιστικών οργανώσεων χρησιμοποιείται συχνά αντί του όρου "προσφυγική κρίση” ο όρος "κρίση υποδοχής” προκειμένου να τονισθεί η...
ανεπάρκεια και η ευθύνη της ευρωπαϊκής πλευράς ως ο καταλυτικός παράγοντας στην επιδείνωση του προβλήματος. Τα όσα εκτυλίχθηκαν στην έκτακτη Σύνοδο Κορυφής Ε.Ε.-Τουρκίας τη Δευτέρα καταδεικνύουν όμως ότι η κρίση αφορά την ίδια τη διαδικασία της ευρωπαϊκής ενοποίησης.
Είναι ήδη χαρακτηριστικό το ότι ο Τούρκος πρωθυπουργός ανέτρεψε την ατζέντα και απέκτησε την πρωτοβουλία των κινήσεων με τις προτάσεις που εμφάνισε την τελευταία στιγμή και χαρακτηρίσθηκαν από τον μεν Αλέξη Τσίπρα ως "δελεαστικές”, από δε τον Jean-Claude Juncker ως "game changer”. Η ίδια η Angela Merkel, η οποία πληροφορήθηκε πρώτη τον τουρκικό ελιγμό στο δείπνο της με τον Ahmet Davutoglu την προηγουμένη, υποχρεώθηκε να δώσει θετικό επικοινωνιακό πρόσημο στις εξελίξεις κάνοντας λόγο για "πρόταση-σταθμό” της Άγκυρας, "εάν υλοποιηθεί”. Όμως την Κυριακή θα εμφανισθεί στους ψηφοφόρους της Βάδης-Βυρτεμβέργης, της Ρηνανίας-Παλατινάτου και της Σαξονίας-Άνχαλτ με άδεια χέρια, ήτοι την προσδοκία μία συμφωνίας στην τακτική Σύνοδο του Μαρτίου και όχι ένα κλεισμένο deal.
Κατά τραγική ειρωνεία, δε, το "εάν υλοποιηθεί” κρίνεται όχι μόνο, και όχι κυρίως, από την αξιοπιστία της Άγκυρας (αν και η Eurojust, σε έκθεσή της που δημοσιεύθηκε πάνω στην ώρα, επισημαίνει ότι η τουρκική πολιτεία και κοινωνία δεν έχει ούτε την βούληση ούτε την πρακτική δυνατότητα να ανακόψει τις προσφυγικές ροές), όσο από τη δυνατότητα των "28” να συμφωνήσουν σε μία κοινή γραμμή – προϋπόθεση πολύ συζητήσιμη, δεδομένων και των αντιστάσεων της Ομάδας Visegrad στο σχέδιο μετεγκαταστάσεων που αποτελεί κρίσιμο συστατικό της όποιας συμφωνίας.
Τη θέση αδυναμίας από την οποία διαπραγματεύεται η ευρωπαϊκή πλευρά καταδεικνύει το πραγματικό τίμημα που καλούνται να πληρώσουν οι "28” και αφορά όχι τόσο τη χρηματοδοτική βοήθεια, την απελευθέρωση της βίζας ή το άνοιγμα ενταξιακών κεφαλαίων της ευρωτουρκικής διαπραγμάτευσης (ζητήματα οπωσδήποτε δύσκολα, αλλά εκ των προτέρων γνωστά) όσο την κραυγαλέα υποχώρηση της Ε.Ε. στα ζητήματα των "αρχών” που προβάλλει. Λίγη ώρα αφότου την Παρασκευή ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Donald Tusk απογειώθηκε από την Άγκυρα, θεωρώντας ότι έχει θέσει τα θεμέλια μιας αμοιβαία επωφελούς συμφωνίας στη Σύνοδο, η "κρατικοποίηση” της αντιπολιτευόμενης εφημερίδας Zaman, συμφερόντων του ιεροκήρυκα Fethullah Gulen και η βίαιη διάλυση των διαδηλωτών που συγκεντρώθηκαν έξω από τις εγκαταστάσεις της, ήρθε να δείξει το δίλημμα που αντιμετωπίζουν οι "28”: είτε να χάσουν την εμπιστοσύνη των πολιτών τους, εμφανιζόμενοι αναποτελεσματικοί στη διαχείριση της προσφυγικής κρίσης, είτε να κάνουν τα "στραβά μάτια” στην ταχύτατη διολίσθηση της γείτονος στον αυταρχισμό (όπως πράττουν μήνες ώρα και με την αναζωπύρωση των συγκρούσεων στις κουρδικές πόλεις).
Το μήνυμα του Tayyip Erdogan είναι ότι η Τουρκία προορίζεται να γίνει δεκτή στο "κλαμπ” και μάλιστα με τους δικούς της όρους – με την κατάργηση της βίζας ως ένα πρώτο μεγάλο δώρο που θα υπονομεύσει οποιαδήποτε αμφισβήτηση στο εσωτερικό του.
Οι αμήχανες δηλώσεις της επικεφαλής της ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής Federica Mogherini ότι "η Τουρκία είναι μια σύνθετη χώρα και η σχέση της Ε.Ε. μαζί της είναι σύνθετη επίσης” ή η επιμονή ορισμένων ηγετών όπως ο Francois Hollande και ο Matteo Renzi να αναδειχθούν τα ζητήματα της ελευθερίας του Τύπου στη γείτονα, δεν μπορούν να αποκρύψουν το μέγεθος της υποχώρησης – όταν η επίκληση των ευρωπαϊκών "αξιών” αποτελούσε μέχρι τώρα βασικό εργαλείο αναμόρφωσης των υποψήφιων προς ένταξη χωρών, αλλά και τη βάση για να συζητούνται πειθαρχικά μέτρα εναντίον κρατών-μελών όπως η Ουγγαρία και η Πολωνία.
Όμως η "ομηρία” των "28” έχει και περισσότερο επικίνδυνες εκδηλώσεις, όταν μεταφέρεται στο γεωπολιτικό πεδίο. Μάλιστα ο κίνδυνος "αυτοκατάργησης” της Κυπριακής Δημοκρατίας, εάν συγκατατεθεί στο άνοιγμα των πέντε κεφαλαίων ενταξιακής διαπραγμάτευσης που έχει μπλοκάρει, δεν είναι καν ο πιο μεγάλος. (Ευρωπαϊκοί κύκλοι ευελπιστούν δε ότι η χρονική σύμπτωση της εξόδου της Κύπρου από το μνημόνιο και η ομαλή πορεία που ακολουθούν οι δικοινοτικές συνομιλίες θα "λειάνει” τις αντιστάσεις της Λευκωσίας).
Αρκεί κανείς να διαβάσει την πρώτη παράγραφο της κοινής δήλωσης της Συνόδου της Δευτέρας, όπου στις καθογηδητικές αρχές επίλυσης του προσφυγικού περιλαμβάνεται "η συνεργασία με την Τουρκία σε κάθε κοινή προσπάθεια βελτίωσης των ανθρωπιστικών συνθηκών στη Συρία, η οποία θα επέτρεπε στον τοπικό πληθυσμό και τους πρόσφυγες να ζήσουν σε περισσότερο ασφαλείς περιοχές”.
Φαίνεται πως η υποδοχή ενός αριθμού προσφύγων είναι για κάποιους εκ των "28” δυσκολότερη από την διολίσθηση στη συστράτευση στους τυχοδιωκτισμούς της Άγκυρας για δημιουργία "ασφαλούς ζώνης” στη βόρεια Συρία – προκειμένου να αποτραπεί η δημιουργία μιας αυτόνομης κουρδικής περιοχής με εδαφική συνέχεια...
capital.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου