Mε σκυμμένο το κεφάλι...

Το τέλος εποχής για την Μέρκελ...
«Μέχρι πρόσφατα, η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ θεωρείτο ότι είναι η πιο ισχυρή πολιτικός στην Ευρώπη. Τώρα όμως, η στάση που έχει κρατήσει στην προσφυγική κρίση την έχει βάλει στο στόχαστρο της κριτικής τόσο στο Βερολίνο όσο και στις Βρυξέλλες. «Μπορεί να...
επιβιώσει;» αναρωτιέται το γερμανικό περιοδικό Spiegel.

Το τέλος εποχής για την Μέρκελ

Η Μέρκελ μπορεί να στηρίζεται ακόμα σε έναν μεγάλο αριθμό υποστηρικτών της μέσα στο κόμμα της. Αλλά κάθε μέρα που χιλιάδες πρόσφυγες διασχίζουν τα σύνορα της Γερμανίας, η βεβαιότητα ότι η υποστήριξη αυτή είναι βιώσιμη εξανεμίζεται όλο και περισσότερο.

Όχι πολύ καιρό πριν, η Μέρκελ θεωρείτο η ισχυρότερη ηγέτιδα στην Ευρώπη, η πολιτική καριέρα της οποίας θα μπορούσε να φτάσει στο τέλος της μόνο αν η ίδια αποφάσιζε να μην κατέβει στην κούρσα της επανεκλογής  το 2017. Τώρα, γερμανικά και ξένα ΜΜΕ αναρωτιούνται φωναχτά αν η καγκελάριος θα αντιμετωπίσει σοβαρά προβλήματα πριν από τα Χριστούγεννα, ή λίγο αργότερα. «Το τέλος της εποχής Μέρκελ είναι στον ορίζοντα» έγραψε η εφημερίδα Financial Times την περασμένη εβδομάδα.

Η ιστορική απόφαση της Μέρκελ να ανοίξει τα σύνορα της Γερμανίας στους πρόσφυγες που είχαν κολλήσει στην Ουγγαρία ήταν ηθικά ακαταμάχητη. Αλλά πολιτικά, την έχει βάλει σε αμυντική θέση. Τώρα, προκειμένου να ενισχυθούν τα εξωτερικά σύνορα της Ευρώπης, είναι εξαρτημένη από την βοήθεια πρώην αντιπάλων, όπως ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και ο Έλληνας πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας.

Στην ΕΕ, στο μεταξύ, η προτροπή της ότι η Ευρώπη δεν πρέπει να υψώνει συνοριακά τείχη τίθεται ανοιχτά υπό αμφισβήτηση. Η πραγματική κυβερνήτης της Ευρώπης, η οποία επέβαλε πολιτικές λιτότητας σε ολόκληρη την ήπειρο, πρέπει τώρα να παρακαλέσει για βοήθεια για να αντιμετωπίσει την κρίση των προσφύγων, λένε κάποιοι στις Βρυξέλλες.

Πράγματι, έχει αρχίσει να γίνεται εμφανές ότι η επιρροή της Μέρκελ στην ΕΕ φθίνει όπως ακριβώς φθίνει και η υποστήριξή της μέσα στη Γερμανία. Οι μετοχές της καγκελαρίου πάντως έχουν ανέβει τις τελευταίες εβδομάδες μεταξύ των υποστηρικτών του Κόμματος των Πρασίνων και των Σοσιαλδημοκρατών. Αλλά ο πυρήνας των δικών της κεντροδεξιών ψηφοφόρων φοβάται ότι η υποδοχή τόσων προσφύγων θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια παράλληλη κοινωνία μουσουλμάνων στη χώρα.

Τονωτική ένεση για τους λαϊκιστές

Η κατάσταση δεν διαφέρει με τη μοίρα του προκατόχου της Γκέρχαρντ Σρέντερ. Στις αρχές της δεκαετίας του 2000 ο Σρέντερ περικόπτοντας τις δαπάνες για την πρόνοια και μειώνοντας τα επιδόματα ανεργίας αποξενώθηκε από πολλά μέλη του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος. Το αποτέλεσμα ήταν να τονώσει τα κόμματα της Αριστεράς.

Γερμανοί πολιτικοί έχουν προειδοποιήσει ότι οι πολιτικές ασύλου της Μέρκελ θα μπορούσαν να προσφέρουν μια τονωτική ένεση για την δεξιά πτέρυγα των λαϊκιστών στη χώρα. Ένα μέλος της κυβέρνησής της προειδοποιεί ότι η στάση της Μέρκελ σχετικά με τους μετανάστες είναι ένα «πρόγραμμα ενίσχυσης για το AFD», μια αναφορά στο αντι-μεταναστευτικό κόμμα Εναλλακτική για την Γερμανία. Το κόμμα αυτό, το οποίο έλαβε 4,7% των ψήφων στις τελευταίες γενικές εκλογές στη Γερμανία εμφανίζεται τώρα με 8% στις δημοσκοπήσεις.

Οι Χριστιανοδημοκράτες του CDU υποστηρίζουν ότι η μόνη διέξοδος για να βγει η Μέρκελ από την παγίδα στην έπεσε από μόνη της είναι το να θέσει αυστηρότερα όρια στον αριθμό των προσφύγων που εισέρχονται στη Γερμανία. Αυτό όμως δεν φαίνεται να είναι μία ρεαλιστική πιθανότητα αυτή τη στιγμή.

Περισσότεροι από μισό εκατομμύριο πρόσφυγες έχουν περάσει τα σύνορα της Γερμανίας από τον Σεπτέμβρη, με τις τοπικές αρχές να διαμαρτύρονται για την έλλειψη υποδομών που θα μπορέσουν να στεγάσουν αυτούς τους ανθρώπους.

Η καγκελάριος γνωρίζει πολύ καλά τα προβλήματα που υπάρχουν σε τοπικό επίπεδο αλλά δεν έχει μία άμεση λύση για να δώσει ένα τέλος στα προβλήματα που σωρεύονται. Η Μέρκελ που είναι γνωστή για το ότι κρατάει τα χαρτιά της κλειστά μέχρι τέλους, εξέπληξε τους πάντες λαμβάνοντας εξαρχής σαφή θέση στο προσφυγικό. Βλέπει το πρόβλημα μέσα από το πρίσμα 2 ερωτημάτων: Μπορεί η Γερμανία να μειώσει τον αριθμό των εισερχόμενων προσφύγων βάσει της νομοθεσίας της; Και: Θα έπρεπε η κυβέρνηση να πει ότι ύπαρχε ένα όριο στις δυνατότητες της χώρας; Έχει καθαρά απαντήσει και στα δύο με ένα όχι.

Η Μέρκελ πιστεύει ότι είναι αδύνατο για την Γερμανία να κλείσει τα σύνορά της. Γι 'αυτήν, η ανέγερση ενός φράχτη δεν θα είναι μόνο αναποτελεσματική, αλλά θα αποτελέσει και το τέλος της ευρωπαϊκής ιδέας. Έχοντας μεγαλώσει στην κομουνιστική Ανατολική Γερμανία, προέρχεται από μια χώρα που είχε αποκοπεί με τείχη και συρματοπλέγματα - και δεν θέλει να ξαναζήσει την εμπειρία.

Σύμμαχοι και αντίπαλοι εκ των έσω

Εν μέσω των επικρίσεων που δέχεται η Άνγκελα Μέρκλε έχει βρει υποστήριξη στο πρόσωπο του διευθυντή της γερμανικής Καγκελαρίας Πέτερ Αλτμάιερ, τον οποίο και όρισε συντονιστή επί του προσφυγικού. Ο λόγος που ο Αλτμάιερ πήρε αυτή τη θέση είναι αφενός το ότι μοιράζεται την ίδια οπτική με την καγκελάριο, δήλαδή το ότι παρά τις πιέσεις θα μπορέσει να αντέξει και να δημιουργήσει ένα σύστημα διανομής στην ΕΕ και την επίτευξη συμφωνίας με την Τουρκία. Αφετέρου πρόκειται για έναν φύσει οπτιμιστή που έχει από τις αρχές της πολιτικής του καριέρας προσπαθήσει να αλλάξει την οπτική των Χριστιανοδημοκρατών στο θέμα της μετανάστευσης.

Στον αντίποδα στέκεται ο σκληρός πρωθυπουργός της Βαυβαρίας κι επικεφαλής των Χριστιανοκοινωνιστών (CSU) Χορστ Ζεεχόφερ ο οποίος επιμένει ότι πρέπει το Βερολίνο να θέσει ένα ανώτατο όριο προσφύγων που μπορεί να δεχτεί. Με την Βαυαρία να συνορεύει με την Αυστρία από όπου και εισέρχεται ο μεγαλύτερος αριθμός προσφύγων, ο Ζεεχόφερ βρίσκεται αντιμέτωπος με την δυσαρέσκεια των τοπικών φορέων που απειλούν στέλνοντας προ-επαναστατικά μηνύματα αγανάκτησης.

Ο ίδιος έχει περάσει εδώ κι εβδομάδες στην αντεπίθεση κάνοντας πολεμικές δηλώσεις για τη στάση Μέρκελ, με αποκορύφωμα την κίνηση του να καλέσει σε μία κομματική εκδήλωση τον πρωθυπουργό των φρακτών, τον Ούγγρο Βίκτορ Όρμπαν. Φοβούμενος ότι οι συντηρητικοί ψηφοφόροι θα γυρίσουν την πλάτη τους στον κυβερνητικό συνασπισμό, πριν λίγες μέρες δεν διέψευσε ότι υπάρχουν σκέψεις οι Χριστιακοινωνιστές να αποσύρουν τους 3 υπουργούς που συμμετέχουν στην κυβέρνηση υπό την Μέρκελ, ενώ προειδοποίησε ότι δεν αποκλείεται να προσφύγει στο Ανώτατο Δικαστήριο της Γερμανίας.

Η σφοδρή μάχη μεταξύ των δύο κυβερνητικών εταίρων, πάντως, πλήττει και τις δύο πλευρές που βλέπουν τα ποσοστά τους στις δημοσκοπήσεις να παίρνουν την κατιούσα.

Τα προβλήματα όμως δεν σταματούν εκεί καθώς η Μέρκελ έχει να ακούσει και τις φωνές διαμαρτυρίας που προέρχονται από το δικό της κόμμα, αυτό των Χριστιανοδημοκρατών (CDU). Την προηγούμενη εβδομάδα σε μία συγκέντρωση του κόμματος στο δημαρχείο της πόλης Bopfingen της Βάτης – Βυτεμβέργης, προπύργιο των Χριστιανοδημοκρατών, τα μηνύματα των πολιτών - ψηφοφόρων δεν ήταν καθόλου ευοίωνα για την Μέρκελ. Πολίτες την κατηγόρησαν ότι «έχει χάσει τον έλεγχο της κατάστασης» αναφορικά με το προσφυγικό αλλά και ότι «αριστερίζει» με να καταργεί την υποχρεωτική στράτευση, να κλείνει τους πυρηνικούς σταθμούς, αλλά και με το να κάνει παραχωρήσεις προς την Ελλάδα κατά τις διαπραγματεύσεις για το χρέος της χώρας.