Günter Grass: Λόγος εναντίον της συνήθειας...

 Ένα άγνωστο κείμενο που εκφωνήθηκε από τον Γερμανό συγγραφέα στην Αθήνα, τον Μάρτιο του...
1972

 Μακεδονία 24 Μαρτίου 1972

  Από τον ΦΩΝΤΑ ΤΡΟΥΣΑ


Τον Μάρτιο του 1972, επί δικτατορίας δηλαδή, ο Günter Grass καλείται στην Αθήνα για να δώσει μια διάλεξη στην «Εταιρεία Μελέτης Ελληνικών Προβλημάτων». Η Εταιρεία είχε ιδρυθεί τον Μάρτιο της προηγούμενης χρονιάς (1971) με στόχο, όπως αναφερόταν στο καταστατικό της… «την μελέτην των σύγχρονων ελληνικών προβλημάτων και την ανακοίνωση των σχετικών πορισμάτων». Ο δε σκοπός της θα μπορούσε… «να επιδιωχθή δια παντός νομίμου και, κατά την κρίσιν του Διοικητικού Συμβουλίου, προσφόρου μέσου» (βλ. Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας).  
Μέλη της ΕΜΕΠ ήταν οι Γιάγκος Πεσμαζόγλου, Ρόδης Ρούφος, Γεώργιος Κουμάντος, Νίκος Κυριαζίδης, Δημήτρης Ζάννας, Αναστάσης Πεπονής, Βιργινία Τσουδερού κ.ά. Η Εταιρεία διαλύεται τον Μάιο του 1972 με απόφαση του Πρωτοδικείου Αθηνών, με μέλη της να συλλαμβάνονται και να εκτοπίζονται.
 Για την ιστορία της Εταιρείας είχε αρθρογραφήσει ο καθηγητής Γεώργιος Κουμάντος (1925-2007) στην «Καθημερινή» τής 3/9/2006, με αφορμή την κριτική που είχε τότε δεχθεί ο γερμανός νομπελίστας συγγραφέας, όταν είχε αποκαλύψει (το 2006) πως 17χρονος, το 1944, είχε συμμετάσχει για μικρό χρονικό διάστημα στα Waffen-SS.

Πολλοί, τότε, από το χώρο της Τέχνης και της κουλτούρας, είχαν σπεύσει να κατηγορήσουν τον Grass, ενώ άλλοι βγήκαν να τον υπερασπιστούν (όχι βεβαίως λόγω της συμμετοχής του στην ναζιστική οργάνωση, αλλά λόγω της παρρησίας του να το δηλώσει, αποκαλύπτοντας ο ίδιος μια σκοτεινή πτυχή του παρελθόντος του). Ο καθηγητής Κουμάντος θυμήθηκε τη συμβολή του Grass στον αντιδικτατορικό αγώνα σημειώνοντας:
 «Ο Γκίντερ Γκρας δικαιούται την υπεράσπισή μας, από την κατοπινή αγωνιστική του παρουσία υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ακόμα περισσότερο τη δικαιούται από εμάς τους Έλληνες, γιατί στάθηκε ολόψυχα στο πλευρό μας στον αγώνα κατά της χούντας. Είχαμε τότε ιδρύσει μια Εταιρεία Μελέτης Ελληνικών Προβλημάτων (το όνομα επίτηδες ουδέτερο και άγευστο), με σκοπό να ακουστεί ένας λόγος ελευθερίας με εκμετάλλευση των περιθωρίων που ήταν αναγκασμένη να αφήσει η χούντα για να δημιουργεί καλές εντυπώσεις στο εξωτερικό –ώσπου κάποτε φαίνεται πως ξεπεράσαμε αυτά τα όρια και η εταιρεία διαλύθηκε, ενώ πολλοί βρεθήκαμε εκτοπισμένοι– ο Γιάγκος Πεσμαζόγλου στη Δεσκάτη, ο Σάκης Πεπονής κι εγώ πρώτα στο Κερασοχώρι Ευρυτανίας και ύστερα στο Θέρμο Τριχωνίδας. Σ’ αυτήν την προσπάθεια η συμπαράσταση του Γκίντερ Γκρας ήταν αποφασιστική, αφού ήρθε στη χουντοκρατούμενη Ελλάδα για μια ομιλία που ήταν αληθινό μνημείο. Όσοι συμπράξαμε στην προσπάθεια εκείνη του το χρωστάμε. Του το χρωστάει, νομίζω, και ο ελληνικός λαός…».

Διαβάστε ολόκληρο το κείμενο, ΕΔΩ...