Περί "Πολιτισμού"...

Η ελλιπής πληροφόρηση αποτελεί χρόνια ασθένεια των ελληνικών μνημείων, ωστόσο υπάρχουν...
χώροι λιγότερο ή περισσότερο προνομιούχοι.

Τις προάλλες βρέθηκα στον αρχαιολογικό χώρο του Ακρωτηρίου Σαντορίνης, ο οποίος με το νέο του, βιοκλιματικό στέγαστρο που τον καθιστά ενεργειακά αυτάρκη, αποτελεί υπόδειγμα ανάδειξης προϊστορικού οικισμού. Παρόλα αυτά, το Ακρωτήρι υποδέχεται τους επισκέπτες του σιωπηλό και εσωστρεφές, χωρίς την παραμικρή επεξήγηση για το τι βλέπουν.

Η ελλιπής πληροφόρηση αποτελεί χρόνια ασθένεια των ελληνικών μνημείων, ωστόσο υπάρχουν χώροι λιγότερο ή περισσότερο προνομιούχοι. Ένας προϊστορικός οικισμός, όμως, γκρεμισμένος από άπειρα ρίχτερ και θαμμένος μέσα στη στάχτη, δεν ανήκει στους τυχερούς που μπορούν να σου αφηγηθούν την ιστορία τους. Ούτε κι εσύ που τον επισκέπτεσαι σε εκείνους/ες που τον αποκρυπτογραφούν με ευκολία.

Αν η αγωνιώδης παρακολούθηση των μνημονιακών εξελίξεων δεν σας επέτρεψε να μάθετε τα νέα του Ακρωτηρίου, ιδού ένα σύντομο βιογραφικό του: μετά από σαράντα επτά χρόνια έρευνας, συντήρησης και αναστηλώσεων, το προϊστορικό Ακρωτήρι, θύμα ενός από τα πιο βίαια ηφαίστεια στον κόσμο, με ανασκαμμένο, αποτυπωμένο και ορατό το ένα εικοστό της συνολικής του έκτασης, με ανασυστημένα εκατόν σαράντα τετραγωνικά μέτρα υπέροχων τοιχογραφιών, με εκατοντάδες κεραμικά αγγεία στην αγκαλιά του, κάτω από ένα υπερσύγχρονο στέγαστρο, δεν διαθέτει ούτε μια πληροφοριακή πινακίδα, ούτε ένα στοιχειώδες ενημερωτικό δίπτυχο από εκείνα που βρίσκει κανείς στην είσοδο των περισσότερων αρχαιολογικών χώρων.

Αυτό όμως είναι το έλασσον. Γιατί το δράμα του Ακρωτηρίου και του διευθυντή του, κ. Χρίστου Ντούμα, είναι η αδυναμία συντήρησης του χώρου και των απίστευτων τοιχογραφιών του, αφού το ΥΠΠΟ έκλεισε, από το 2010, τη στρόφιγγα της χρηματοδότησης οδηγώντας σε παύση -μετά από σαράντα επτά χρόνια- τα εργαστήρια συντήρησης και αφήνοντας στην τύχη το μέλλον των κινητών ευρημάτων.

Προσπαθώντας να αντιμετωπίσει την κατά μέτωπο επίθεση, η Εταιρία Στήριξης Σπουδών της Προϊστορικής Θήρας (ή Φίλοι των Ανασκαφών Ακρωτηρίου), ένα ΝΠΙΔ που πονά τον χώρο και περιλαμβάνει τον κ. Ντούμα στο Δ.Σ. του, κατάφερε να κρατήσει τα εργαστήρια ανοιχτά επί τρία χρόνια, δηλαδή μέχρι και πέρσι, με δικούς του πόρους. Και, όταν οι πόροι εξαντλήθηκαν, τα εργαστήρια έκλεισαν.

Με στόχο την επανέναρξη της λειτουργίας τους, οι Φίλοι του Ακρωτηρίου δημιούργησαν, μόλις τον περασμένο Σεπτέμβριο, ένα ταπεινό πωλητήριο -κοινώς έναν πάγκο μικροπωλητή- με αναμνηστικά αντικείμενα, αρκετά έξω και μακριά από τον αρχαιολογικό χώρο, μιας και το αρμόδιο υπουργείο δεν τους επέτρεψε να παραβιάσουν το άβατο του Ακρωτηρίου. Αυτό είναι προσβάσιμο μόνο στα ελάχιστα αντίγραφα (τα οποία είναι θεματικά άσχετα με τον χώρο) που διαθέτει στο πωλητήριό του το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων. Όμως, φευ, τα έσοδα του πωλητηρίου ουδεμία σχέση έχουν με τη συντήρηση του Ακρωτηρίου.

Την ίδια στιγμή στην Αμφίπολη, που πρωταγωνιστεί στην καθημερινότητά μας από τον περασμένο Αύγουστο, τα κονδύλια ρέουν, εκ παραλλήλου με την αποχωμάτωση και τις ανακοινώσεις των αρμοδίων (και αναρμοδίων). Το συλλογικό φαντασιακό απελευθερώνεται και η καρδιά του ελληνισμού ριγεί και προσδοκά να δει να εξέρχεται του τάφου ο Αλέξανδρος ή, έστω, η βάρβαρη σύζυγός του. Τα του τάφου γίνονται καθημερινά γνωστά.

Η αντίστιξη όμως με το Ακρωτήρι, με εκείνο το δόλιο το αρχαιολογικό μουσείο της Νάξου, που έχει -και αυτό- προϊστορικούς θησαυρούς στις υγρές υπόγειες αίθουσές του, με τα εξαίρετα ψηφιδωτά των σπιτιών της Δήλου που παραμένουν κλειστά γιατί το προσωπικό φύλαξης δεν επαρκεί -για να δώσω μερικά μόνο παραδείγματα- είναι κραυγαλέα. Κραυγαλέα είναι και η αδιαφορία του αρμόδιου υπουργού, καθώς και των προέδρου και αντιπροέδρου της κυβέρνησης οι οποίοι, σημειωτέον, πέρασαν αμφότεροι από την ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού. Ποιανού πολιτισμού δηλαδή;...
avgi.gr