«Requiem aeternam dona eis, Domine». Η φράση είναι από την εξόδιο ακολουθία των καθολικών. Τριγυρίζει στο μυαλό μου καθώς ανεβαίνω στα βόρεια προάστια. Δεν είναι ένα ...σύνηθες ρεπορτάζ: είναι το ρέκβιεμ μιας περιοχής, μιας εποχής και της γειτονιάς των παιδικών μου χρόνων. Είναι μια περιήγηση στα ωραία ερείπια της κάποτε ευημερούσας μεσαίας τάξης. Είναι όμως και το καλωσόρισμα στο καινούργιο που γεννιέται. Χαρμολύπη λένε το συναίσθημα στην παράδοσή μας.
Φαντάζομαι ότι εσύ πάλι έχεις ξεκαρδιστεί στα γέλια ήδη από τον υπότιτλο: Αλληλεγγύη στην Κηφισιά, τη Νέα Ερυθραία, την Εκάλη; Τι ανάγκη έχουν τα πλούσια βόρεια προάστια; Κι όμως, το Μνημόνιο κατάφερε να κάνει πραγματικότητα αυτό που λίγα χρόνια πριν θα ακουγόταν σαν το πιο σύντομο ανέκδοτο, ζοφερή πραγματικότητα.
Μπορεί και να πιστεύεις πως πρόκειται για μια δίκαιη τιμωρία: οι κυρίες με τις πισίνες και τις οικιακές βοηθούς τώρα να αγωνιούν κι αυτές για τον λογαριασμό της ΔΕΗ και το χαράτσι. Είμαι η τελευταία που θα κουνούσα το δάχτυλο στο ταξικό μίσος, αν δεν αγνοούσε τόσο πολύ την πραγματικότητα. Δικαίως, γιατί αν τα δει κανείς από μακριά τα βόρεια προάστια φαντάζουν ενιαία, αδιαίρετα και μακάρια. Ομως δεν είναι.
Αν εξαιρέσει κανείς τους λόφους του Κεφαλαριού, της Εκάλης, της Πολιτείας (εκεί που η κρίση είναι άγνωστη λέξη), στα βόρεια ζει η πάλαι ποτέ κραταιά μεσαι–ανώτερη αστική τάξη. Πετυχημένοι γιάπηδες και διαπρεπή τέκνα της γενιάς του Πολυτεχνείου, που μετακόμισαν εδώ για καλύτερη ποιότητα ζωής: άνετες πολυκατοικίες με κήπους και πιλοτές, ειδυλλιακές μεζονέτες, μικρές βιλίτσες, πλατάνια και πάρκα. Εδώ επίσης ζουν παλιοί Αιγυπτιώτες, εργάτες και παλιοί περιβολάρηδες. Μπορεί στο κάδρο να κυριαρχεί το φαντεζί, αλλά έχει περισσότερα χρώματα απ” ό,τι θα φανταζόσουν.
Αλλωστε και το φαντεζί δεν φαντάζει και τόσο λαμπερό τώρα τελευταία. «Είναι πάρα πολλά τα σπίτια χωρίς ρεύμα στις γειτονιές μας», λέει η Δέσποινα Καραμήτσου, μέλος του Δικτύου Αλληλεγγύης Ανάσα. «Βλέπεις απέξω μια μεζονέτα κι ούτε πάει ο νους ότι μέσα οι άνθρωποι δεν έχουν ζεστό νερό και φως. Είναι άστεγοι με στέγες πολυτελείας». Αν η ντροπή είναι το κυρίαρχο συναίσθημα παντού για την ακούσια ταξική πτώση, εδώ λαμβάνει διαστάσεις προσωπικής απαξίας. Οταν έχεις στηρίξει έναν τρόπο ζωής ολόκληρο και τη μάτια σου στα χρήματα, πώς επιβιώνεις χωρίς αυτά; «Βλέπουμε στις αγορές Χωρίς Μεσάζοντες κυρίες με μερσεντές και πανάκριβα τζιπ, που μέχρι χθες δεν θα καταδέχονταν να αγοράσουν τίποτα άλλο εκτός από ντελικατέσεν. Η κρίση αλλάζει τους ανθρώπους, τις συνήθειές τους, τις συνειδήσεις τους», μας λέει ο Κώστας Βενιώτης.
Αλλάζουν οι συνειδήσεις ή αδειάζουν οι τσέπες; Το ερώτημα μοιάζει θεωρητικό στους ανθρώπους της αλληλεγγύης, που καθημερινά δίνουν τη μάχη για πραγματικές ανάγκες. «Μέσα σε δυο βδομάδες οι οικογένειες που έπαιρναν τρόφιμα από εμάς αυξήθηκαν από 12 σε 20. Και σίγουρα το πρόβλημα είναι πολύ μεγαλύτερο, αλλά εδώ… είμαστε προάστια, δηλαδή ένα μικρό χωριό όπου όλοι γνωριζόμαστε, κι έτσι δεν το παραδεχόμαστε», μας λέει ο Παρασκευάς Ποθητός. «Ερχονται άνθρωποι στα χαριστικά παζάρια και φέρνουν ρούχα πανάκριβα που πια δεν τα χρειάζονται, είναι ό,τι απέμεινε από μια ζωή πολυτελείας. Τώρα ψάχνουν ένα φάρμακο ή βιβλία για τα παιδιά τους».
«Περπατάς στο εμπορικό κέντρο και βλέπεις άδεια ή κλειστά μαγαζιά, οι έμποροι είναι σε απελπισία», λέει ο Κώστας. «Καταλαβαίνω πως είναι δύσκολο να κατανοήσεις το ζόρι ενός ανθρώπου που μέχρι χθες ήταν στέλεχος σε πολυεθνική κι έπαιρνε 5.000 ευρώ τον μήνα, αλλά, τώρα πια, όλοι στο ίδιο καζάνι βράζουμε. Είμαστε το ίδιο φτωχοί, το ίδιο άνεργοι, το ίδιο ανασφάλιστοι, έχουμε τις ίδιες αγωνίες». Με αυτό το σκεπτικό δημιουργήθηκε το Δίκτυο Αλληλεγγύης εδώ κι ένα χρόνο, και σε αυτό το πλαίσιο λειτουργούν όλες οι δομές του: χαριστικά παζάρια, τράπεζα χρόνου, αγορές χωρίς μεσάζοντες, διανομή τροφίμων, δίκτυο γιατρών και συλλογή φαρμάκων. Κι επειδή εδώ –για κάποιους ακόμα- λεφτά υπάρχουν, είναι σημαντικό να σημειώσουμε πως στα βόρεια προάστια συγκεντρώθηκαν φάρμακα αξίας 70.000 ευρώ και, κάποια από αυτά, αρκετά σπάνια: μόνο η ειδική διατροφή για καρκινοπαθείς κοστίζει 1.500 ευρώ. Εκτός από αλληλεγγύη στους γείτονες, λοιπόν, τα βόρεια προάστια μπορούν να συμβάλλουν σημαντικά στη μεταφορά πόρων που είναι ιδιαίτερα σημαντικοί σε μια πρωτοφανή ανθρωπιστική κρίση σαν κι αυτή που ζούμε σήμερα.
Πριν από λίγο καιρό στην Κηφισιά ένα σπίτι παραλίγο να βγει στο σφυρί για ένα χρέος 1.200 ευρώ στην εφορία. Ο πλειστηριασμός αποτράπηκε γιατί παρενέβησαν δυναμικά ακτιβιστές από διάφορες κινήσεις και διάφορες περιοχές. Αν τον Γενάρη απελευθερωθούν οι πλειστηριασμοί, αυτό θα είναι το κύμα που θα σαρώσει ό,τι έχει απομείνει από τη μεσαία τάξη. Ετσι, τα προάστια, που φαινομενικά κοιμούνται ήσυχα τον ύπνο του δικαίου, έχουν πια λόγους να χάσουν τον ύπνο τους. «Το να συμμετέχεις ενεργά σε ένα τέτοιο δίκτυο δεν σημαίνει ούτε ότι είσαι ανθρωπιστής ούτε ότι είσαι φιλάνθρωπος. Σημαίνει ότι διεκδικείς την αξιοπρέπειά σου», μας λέει ο Χρήστος Δημακόπουλος. «Εχουν βουλιάξει οι περισσότεροι στη μιζέρια και στον καναπέ τους. Ενα δίκτυο αλληλεγγύης δεν μπορεί, ούτε επιδιώκει, να υποκαταστήσει το κοινωνικό κράτος. Ανακουφίζει πληγές, άμεσες ανάγκες. Αν δεν αντισταθούμε συλλογικά και δεν ανατρέψουμε τη συνθήκη που ζούμε, σε πολύ λίγο κι εμείς, οι ακτιβιστές, θα… ψάχνουμε σε άλλες δομές αλληλεγγύης ή στα σκουπίδια»...
Ντίνα Δασκαλοπούλου
Εφημερίδα των Συντακτών
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου