Όχι, δεν άνοιξε ξανά η ΕΡΤ!...

"Η ΕΡΤ άνοιξε το δρόμο των απολύσεων, αλλά άνοιξε και το δρόμο της σταθερής αντίστασης σ’ αυτή την αυθαιρεσία"...
Παρά τον μακρύ καλοκαιρινό αγώνα των εργαζομένων της ΕΡΤ που ξεκίνησε στις 11 Ιουνίου και θα συμπληρώσει σύντομα τρεις μήνες, υπάρχει ακόμα πολύς κόσμος που δεν κατάλαβε ούτε...
γιατί έκλεισε η ΕΡΤ, ούτε ότι αυτό το λουκέτο δεν συγκρίνεται με το λουκέτο μιας οποιασδήποτε επιχείρησης, ούτε τα τεράστια οικονομικά συμφέροντα που κρύβονται από πίσω, ούτε τον κοινωνικό αντίκτυπο, ούτε το εργασιακό προηγούμενο που δημιουργεί. Τίποτα απ’ αυτά και ίσως ακόμα περισσότερα δεν κατάλαβε πολύς κόσμος. Τόσο έχει πληγεί η δημοκρατία σ’ αυτόν τον τόπο, ώστε ένα ακόμα χτύπημα, ακόμα κι αν είναι στην καρδιά της, μάλλον φάνηκε σαν ένα από τα πολλά. Γι’ αυτό κάθε φορά που συναντώ κάποιον στο δρόμο, αφού μου εξηγεί ότι δεν μπορεί πια να παρακολουθήσει τηλεόραση, συμπληρώνει γεμάτος χαρά: «Ξανάνοιξε όμως η ΕΡΤ ε; Σας πήρανε πίσω!»
Όχι, αγαπητοί μου, δεν ξανάνοιξε η ΕΡΤ –στις ψηφιακές συχνότητες τουλάχιστον- και ούτε πήραν πίσω τους εργαζόμενους. Αυτό που άνοιξε είναι ένα τηλεοπτικό κανάλι που ελέγχεται πλήρως από το Υπουργείο Οικονομικών, από το σκληρό πυρήνα της κυβέρνησης δηλαδή, και το γεγονός ότι έχει δικό του υφυπουργό (Δημόσιας Ραδιοτηλεόρασης) είναι στάχτη στα μάτια όσων είναι έτοιμοι να πειστούν για τις αγαθές προθέσεις της κυβέρνησης. Αφεντικό είναι ευθέως η κυβέρνηση. (Όποιος, εξάλλου, ακούσει τον κ. Καψή να απαντάει σε δημοσιογραφικά ερωτήματα, η μόνιμη τοποθέτηση είναι το «δεν ξέρω» και η σταθερή επωδός «αυτό το έχει αναλάβει ο κ. Γκίκας Μάναλης». Οπότε για τι υφυπουργό μιλάμε; Ίσως για υφυπουργό δημοσίων σχέσεων του διαχειριστή Μάναλη.)
Για πρώτη φορά η σύνδεση της ενημέρωσης με την κρατική μηχανή είναι τόσο εμφανής, απροκάλυπτα και ανενδοίαστα τετελεσμένη. Ευθέως πια η κυβέρνηση ζητάει να ξεχάσουμε το μαύρο της 11ης Ιουνίου, σαν να μην έγινε ποτέ και σαν να μη σηματοδοτούσε τίποτα. Ταυτόχρονα, ζητάει να σβήσει το κοντέρ και να αρχίσουν όλα από το μηδέν. Μόνο που αυτό το μηδέν έχει τρεις επικίνδυνους αστερίσκους, σαν τα ψιλά γράμματα στα συμβόλαια των τραπεζικών δανείων. Πρώτον θεωρεί αυτονόητο ότι αφήνεις την ενημέρωση στα χέρια της κυβέρνησης, δεύτερον εξακολουθεί να τοποθετεί όπου θέλει τους εκάστοτε ημέτερους, ανεξάρτητα από διαγωνισμούς και προσόντα και τρίτον σε υποχρεώνει να απεμπολήσεις κάθε εργασιακό σου δικαίωμα, υπογράφοντας δίμηνες συμβάσεις με μηδενικά δικαιώματα. Αυτή η αρχή, επομένως, έχει τους όρους που θέτει μια σκληρή κυβέρνηση χωρίς αυτογνωσία, χωρίς σχέδιο, χωρίς φρένο στην εργασιακή κατρακύλα. Και φυσικά έπεται και συνέχεια.
Η ΕΡΤ είναι μία και εκπέμπει πρόγραμμα από την Αγία Παρασκευή. Οι εργαζόμενοί της διεκδικούν ακόμα το δικαίωμα στη συνταγματικότητα, την νομιμότητα, το αυτονόητο. Οι δεκάδες των εργαζομένων που έχουν υπογράψει συμβάσεις με τη Δ.Τ. υπερέβησαν το αυτονόητο και το έκαναν για διάφορους λόγους. Κάποιοι από άποψη και επειδή εξ αρχής τάχθηκαν υπέρ ενός νέου φορέα. Για δικούς τους λόγους, για μια καλύτερη θέση, για μια ευνοϊκότερη αντιμετώπιση ή γιατί απλώς πάντα προχωρούσαν αγκαλιά με την εξουσία και αυτό έκαναν και τώρα. Ακόμα κι αυτοί όμως δυσκολεύονται να υπερασπιστούν τον ισχυρισμό για το αδιάβλητο των διαδικασιών, τις παρατυπίες της προκήρυξης, την ανυπαρξία νομικής βάσης για να λειτουργήσει ένα δημόσιο μέσο, τα μαγειρέματα που ακολούθησαν, τη μη δυνατότητα ένστασης, τη μη δημοσιοποίηση των μορίων όσων «απέτυχαν» να μπουν και πολλά άλλα. Μια άλλη μερίδα μπήκε από το φόβο της επικείμενης καταστροφής. Από ανασφάλεια για το αύριο χωρίς εργασία, από μια στρεβλή αίσθηση προσαρμοστικότητας. Αλλά βέβαια και ορισμένοι από την πεποίθηση ότι αν «τρουπώξουν» θα παραμείνουν. Ένα μωσαϊκό και η ΕΡΤ, μια μικρογραφία της κοινωνίας.
Η βαθύτερη αίσθηση του λάθους όμως φαίνεται στο βλέμμα όλων. Στο σφίξιμο που έχουν όταν παρουσιάζουν τις εκπομπές ή μεταφέρουν την ειδησεογραφία. Στο χαμηλωμένο βλέμμα, το αμήχανο χαμόγελο, την άγαρμπη απόπειρα να κάνουν χιούμορ, αλλά κυρίως στη σιωπή που περιβάλλει κάθε τους λέξη. Συνάδελφοι που πρωτοστάτησαν στον αγώνα για μια ανοιχτή και ανεξάρτητη ΕΡΤ σήμερα σιωπούν και συμβιβάζονται σε μια βουβή δημοσιογραφία, όπως αυτή τους ζητήθηκε ή όπως από μόνοι τους κατάλαβαν ότι πρέπει να υπηρετήσουν.

Σχεδόν όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης αρνήθηκαν τη συμμετοχή τους σε εκπομπές της ΔΤ, το ίδιο και δεκάδες πρωτοβάθμια σωματεία αλλά και 14 ομοσπονδίες. Ο πλουραλισμός που ευαγγελίζονταν οι κυβερνώντες πήγε ήδη περίπατο. Όπως άλλωστε και η αξιοκρατία, η διαφάνεια, η νομιμότητα. Σήμερα τα πάνελ των εκπομπών γεμίζουν με συναδέλφους που ψάχνει ο ένας στα μάτια του άλλου τη συμπαράσταση, το άλλοθι, την παλιά άνεση και περηφάνια που δούλευαν στην ΕΡΤ. Εκεί που ο έλεγχος των ταυτοτήτων δεν γινόταν από αστυνομικούς και εκεί που πήγαινες να δουλέψεις με το κεφάλι ψηλά και όχι σκυφτό.
Οπότε, αγαπητοί, όχι, δεν άνοιξε ξανά η ΕΡΤ. Αυτό που βλέπετε στις ψηφιακές σας συχνότητες είναι ένα πρόχειρο κατασκεύασμα που κάποιοι προσπαθούν να λειτουργήσουν προσφέροντας πάτημα στην κυβέρνηση να αυθαιρετεί, να ελέγχει, να ποδηγετεί, να χειραγωγεί. Η ΕΡΤ, έχοντας κάνει την αυτοκριτική της, επαναπροσδιορίστηκε δημοσιογραφικά και αποτελεί τη μοναδική ελπίδα πλήρους και σφαιρικής ενημέρωσης, χωρίς έλεγχο και αγκυλώσεις. Λειτουργεί ασταμάτητα εκπέμποντας πλήρες ραδιοτηλεοπτικό πρόγραμμα από τις 12 Ιουνίου μέχρι σήμερα, από ανθρώπους που τράβηξαν το κουπί της μοναδικής ομαδικής απόλυσης στον ευρύτερο δημόσιο τομέα μέχρι σήμερα. Η ΕΡΤ άνοιξε το δρόμο των απολύσεων, αλλά άνοιξε και το δρόμο της σταθερής αντίστασης σ’ αυτή την αυθαιρεσία. Παρά την κούραση, την ανησυχία, τα διλήμματα, τη ματαίωση που νιώσαμε στιγμιαία όλοι, συνεχίζουμε να κρατάμε. Και έχουμε απόλυτη επίγνωση της ευθύνης που κουβαλάμε, ώστε το παράδειγμά μας να ακολουθήσουν και οι υπόλοιποι κλάδοι που θα πληγούν σε λίγες μέρες.

Φανή Καλαθάκη (απολυμένη δημοσιογράφος της ΕΡΤ)