Ιστορίες μνημονιακής τρέλας...

Η τρέλα δεν πάει στα βουνά: Ο Γιάννης Στουρνάρας θαυμάζει τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο Γιάννης Μανιάτης (υπουργός προστασίας του περιβάλλοντος!) δηλώνει ότι ...
δεν θα αφήσει σπιθαμή ελληνικής γης ανεξερεύνητη για πετρέλαιο και γκάζι. Το ένα «λοξό» διαδέχεται καθημερινά το άλλο. Όμως ότι και να ακούγεται σήμερα, ξεχνιέται ήδη την επόμενη μέρα. Οι παραξενιές, που ξεμυτίζουν αδιάκοπα, ρίχνουν στη λήθη όλες τις προηγούμενες.

Εκείνο που μένει έτσι είναι μια αόριστη αίσθηση, ότι τίποτα πλέον δεν πάει καλά, ότι κάτι έχει χαλάσει ανεπανόρθωτα.

Η αίσθηση δεν απατά. Η κρίση έχει μεταβάλλει θεμελιακά, όπως λέει ο ποιητής, «το ρυθμό του κόσμου». Το άνω-κάτω στην οικονομία, που προήλθε από την πλήρη επιβολή του χρηματιστικού κεφαλαίου, επεκτείνεται και στην πολιτική. Η ευρωζώνη έχει πλέον μετεξελιχθεί σε σύμφυρμα χωρών-δανειστών και χωρών-οφειλετών, οι πολιτικοί έχουν υποταχθεί στους τραπεζίτες. Το αποτέλεσμα είναι μια πολιτική οικονομία της συμφοράς, μια ανωμαλία, η οποία αποβαίνει αποκλειστικά εις βάρος των χωρών-οφειλετών.

Ένα νέο ευρω-σκηνικό: Τόσο στις διασκέψεις κορυφής στις Βρυξέλλες, όσο και στο Eurogroup, εκείνοι που κάθονται γύρω από το τραπέζι των διαπραγματεύσεων δεν είναι πλέον, όπως στις παλιές καλές εποχές, εκπρόσωποι λίγο, ή πολύ ισότιμων χωρών (με διαφορετικό φυσικά πολιτικό και οικονομικό βάρος), αλλά ντε φάκτο χωρών-δανειστών και δανειζόμενων.

Επόμενο έτσι, ότι σε κάθε συνάντηση Σόιμπλε-Στουρνάρα, το θέμα δεν είναι ο συντονισμός των οικονομικών πολιτικών τους, αλλά το πώς και κατά πόσο ο δεύτερος εκτελεί, στο πλαίσιο του μνημονίου, τις εντολές του πρώτου.

Αυτή η στρέβλωση των πολιτικοοικονομικών συντεταγμένων επηρεάζει φυσικά και τις αξίες που εφαρμόζονται στο εσωτερικό τους. Η παραδοσιακή αρχή της ισοτιμίας, για παράδειγμα, χάνει κάθε αντίκρισμα στη σημερινή σχέση Γερμανίας-Ελλάδας. Στη θέση της, ως αξιακό υποκατάστατο, μπαίνει η ανισοτιμία, ήτοι το δίκιο του πιστωτή.

Είναι φανερό λοιπόν, ότι οι σημερινές ιστορίες μνημονιακής τρέλας δεν μπορούν να ερμηνευθούν πλέον με τα διαχρονικά ερμηνευτικά πρότυπα, όπως για παράδειγμα, τα ψυχαναλυτικά.

Δεν αρκεί δηλαδή να πει κανείς, ότι ο κ.Στουρνάρας είναι το κλασικό παράδειγμα του «αυταρχικού χαρακτήρα», εκείνου δηλαδή που θαυμάζει από εσωτερική ανάγκη τον καταπιεστή του. Ούτε, ότι ο κ.Μανιάτης ορμάται απλώς από το ένστικτο της καταστροφής και της αυτοκαταστροφής.

Μόνο η τρέχουσα – παράλληλη προς τη στρέβλωση των πολιτικοοικονομικών συντεταγμένων – παραμόρφωση, ή θλάση των αξιών, που κάνει να φαίνεται ένα «χρηματιστικό προτεκτοράτο» (Ούλριχ Πρόις), όπως η Ελλάδα, σαν ένα ισότιμο κράτος-μέλος της ευρωζώνης, τους υποτελείς της τρόικας ως ελεύθερα πράττοντες πολιτικούς, και την (προσωρινή) μείωση του ΦΠΑ για την εστίαση ως διαπραγματευτικό θρίαμβο της κυβέρνησης, μπορεί να εξηγήσει τα ανεξήγητα: Το μαζοχισμό του υπουργού οικονομικών, τη θανατηφόρα ενόρμηση στον υπουργό προστασίας του περιβάλλοντος, ή, για να συμπληρώσουμε το ταμπλό, την απώλεια κάθε αίσθησης της πραγματικότητας από τον Αντώνη «ιστορία επιτυχίας» Σαμαρά.

Εξίσου φανερό είναι όμως, ότι η παραμόρφωση αυτή διαχέεται και στο κοινωνικό σώμα. Απόδειξη ότι, σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση κατά παραγγελία του «Βήματος», το 60% των ελλήνων πολιτών (ακόμη και οι μισοί ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ!) συμφωνεί με τις απολύσεις στο δημόσιο – με ένα μέτρο δηλαδή, που σε ότι αφορά ιδιαίτερα τους τομείς της υγείας και της παιδείας, στρέφεται ευθέως εναντίον των αναγκών και των συμφερόντων τους.

Η διάχυση είναι βέβαια πολύ ευρύτερη, και αποτυπώνεται τόσο στην αυξανόμενη επιρροή της Χρυσής Αυγής, όσο και στο αδιάπτωτο μένος μεγάλου μέρους της ελληνικής κοινωνίας κατά των προσφύγων και των μεταναστών.

Από την άλλη βέβαια, η ελληνική κοινωνία δεν είναι μονολιθική, δεμένη και ραμμένη κατά το κυβερνητικό πρότυπο. Μεγάλο μέρος της διατηρεί την κριτική της ικανότητα, όπως δείχνουν οι τοποθετήσεις και κινητοποιήσεις αμέτρητων κινημάτων και φορέων.

Μόνο που το τρέχον αξιακό αλαλούμ έχει το πάνω χέρι. Το μνημόνιο παράγει καθημερινά υπέρμετρες δόσεις παραζάλης και σύγχυσης, που εξουδετερώνουν εν πολλοίς τις προσπάθειες ενός «κανονικού» πολιτικού διαφωτισμού.

Αυτό δεν αποκλείει εκπλήξεις. Παράδειγμα, η πολυήμερη πολιτική αναλαμπή ύστερα από το κλείσιμο της ΕΡΤ – που θα μπορούσε να είχε μετατραπεί σε διαρκή φωτοχυσία, αν οι εργαζόμενοι του σταθμού και οι υποστηρικτές τους είχαν φροντίσει έγκαιρα να παρουσιάσουν δικό τους εναλλακτικό πρόγραμμα για τη δομή και λειτουργία της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης.

Η αναλαμπή στην ΕΡΤ δεν αποκλείεται να επανέλθει. Όμως είναι προφανές, ότι τα πράγματα θα γινόταν πολύ πιο εύκολα για όσους επιθυμούν την αποκατάσταση των παλιών δοκιμασμένων αξιών, αν καταργούταν η αιτία των στρεβλώσεων και παραμορφώσεων τους: Το μνημόνιο και οι πολιτικές που το υπαγορεύουν. Αλλά κάτι τέτοιο δεν φαίνεται στον ορίζοντα – προς το παρόν τουλάχιστον...

Nίκος Χειλάς