Η ιστορία πάντα επαναλαμβάνεται αλλά σχεδόν ποτέ δε διδάσκει. Αλλά για ποια ιστορία μιλάμε; Από τη συνειδητή παρουσίαση της...
Μικρασιατικής Καταστροφής σε κυριολεκτικά δυο γραμμές στο βιβλίο Ιστορίας Γ’ Λυκείου της Γενικής Παιδείας μέχρι την... εκ παραδρομής αποχή του υφυπουργού Αθλητισμού από την ψηφοφορία για την άρση ασυλίας του Η. Κασιδιάρη και από την επιλεκτικά ουδέτερη στάση του μετέπειτα αρχιεπισκόπου Χριστόδουλου απέναντι στη Χούντα των Συνταγματαρχών μέχρι τη γραμματική της επιλεκτικής μνήμης του υπουργού Παιδείας στην «κυβέρνηση εθνικής σωτηρίας» Γ. Μπαμπινιώτη. Γεγονότα, μικρά και ασήμαντα, ίσως ασύνδετα μεταξύ τους, που όμως με μια προσεχτικότερη ματιά συμπληρώνουν το κεφάλαιο της ιστορικής (και ενίοτε ανιστόρητης) (αν) ορθογραφίας μας.
Το κείμενο αυτό το γράφω για τον 16χρονο γιο μου Θοδωρή που βρέθηκε το βράδυ του Σαββάτου στο ΟΑΚΑ. Η πράξη του 20χρονου παίκτη της ΑΕΚ ήταν αποτέλεσμα συνειδητής επιλογής. Το πρόσχημα ότι ο παίκτης ανήκει στη γενιά της αφασίας, του X’ Factor και της apolitique στάσης είναι βούτυρο στο ψωμί για την κυρίαρχη ιδεολογία και τους εκφραστές της. Είναι οι ίδιοι άνθρωποι που συγκαλυμμένα και με ιδιαίτερη προσοχή εμφανίζονται έως και «ανεκτικοί» με τα «κατορθώματα» των σύγχρονων εκφραστών του ναζισμού. Η απάντηση όμως έρχεται από έναν άγγλο μαθητή που συμμετείχε στις μεγάλες διαδηλώσεις που έλαβαν χώρα στη Μ. Βρετανία, το Δεκέμβριο του 2010, όταν η κυβέρνηση Κάμερον τριπλασίασε τα δίδακτρα στα αγγλικά πανεπιστήμια: «Πίστευαν ότι ήμασταν η πρώτη μη πολιτικοποιημένη γενιά, και ότι νοιαζόμαστε μόνο για το προφίλ μας στο Facebook και τις τηλεοπτικές μας οθόνες. Θεωρούσαν ότι το μόνο που μας απασχολούσε τα βράδια του Σαββάτου ήταν το X-Factor. Νομίζω ότι τώρα αυτός ο ισχυρισμός φαντάζει εντελώς γελοίος και εξωφρενικός. Τώρα τους δείξαμε ότι είμαστε πιο πολιτικοποιημένοι από ποτέ. Τους δείξαμε ότι η αλληλεγγύη και η συντροφικότητα που κάποτε χαρακτήριζαν τα φοιτητικά κινήματα είναι σήμερα πιο ισχυρά από ποτέ».
Έλληνες αθλητές στο Άουσβιτς
Στο κολαστήριο του Άουσβιτς βρέθηκαν και αρκετοί αθλητές από την εβραϊκή κοινότητα της Θεσσαλονίκης: άλτες, ποδοσφαιριστές και πυγμάχοι. Οι τελευταίοι, στα αυτοσχέδια ρινγκ του Άουσβιτς, μέσα σε καπνούς και σε βρισιές των γερμανών δεσμοφυλάκων, έδιναν αγώνες ζωής και θανάτου: Το έπαθλο της νίκης ήταν ένα πιάτο σούπα και λίγο ψωμί, κυρίως όμως ήταν ότι μένεις ζωντανός μέχρι τον επόμενο αγώνα. Η ήττα σήμαινε βασανιστήρια και κατάληξη στο θάλαμο των αερίων. Ο Σολομών Αρούχ έδωσε 208 αγώνες νοκ άουτ κατά τη διάρκεια της παραμονής του στο Άουσβιτς. Η δύναμη της ψυχής του και οι συνεχόμενες νίκες του τον κράτησαν ζωντανό μέχρι την απελευθέρωση του στρατοπέδου συγκέντρωσης. Κάτι όμως που δεν έγινε στην περίπτωση του ποδοσφαιριστή του Ηρακλή και σκόρερ της Εθνικής Ελλάδας (στο παιχνίδι με την Ιταλία στις 7 Απριλίου του 1929) Αλβέρτου Ναχμία. Το 1943, ίσως μετά την επιβίβασή του στα τρένα δίχως επιστροφή, χάνονται μια για πάντα τα ίχνη του.
Ποδόσφαιρο και ναζισμός
Η ποδοσφαιρική ομοσπονδία της Γερμανίας DFB υποστήριξε με ενθουσιασμό και τον Χίτλερ και το ναζιστικό καθεστώς, βοηθώντας τη διείσδυση της ναζιστικής ιδεολογίας στο ποδόσφαιρο. Ήδη από το 1933, όταν ο Χίτλερ ήρθε στην εξουσία, αποκλείστηκαν από το άθλημα όλοι οι Εβραίοι παίκτες, ιδιοκτήτες κλαμπ, χορηγοί και δημοσιογράφοι. Αξίζει να σημειωθεί ότι το ένα δέκατο του προπολεμικού εβραϊκού πληθυσμού της Γερμανίας (περίπου 40.000) συμμετείχαν ενεργά σε αθλητικά σωματεία. Σύμφωνα με ένα άρθρο του δημοσιογράφου του BBC, Ντάφφυ Τζόναθον, με τον εύγλωττο τίτλο «Ποδόσφαιρο, φασισμός και ο ναζιστικός χαιρετισμός των Άγγλων» που δημοσιεύθηκε στις 12 Δεκεμβρίου του 2009, το ποδόσφαιρο έγινε ένα χρηστικό εργαλείο στα χέρια του Χίτλερ. «Οι δεξιές δικτατορίες της Ευρώπης εφόρμησαν στον αθλητισμό για να προπαγανδίσουν την πολιτική τους» εξηγεί ο Jonathon.
Στις αρχές του ’30, η αναγωγή του ποδοσφαίρου σε κορυφαίο άθλημα στον κόσμο συμπίπτει με την εδραίωση του ναζισμού στη Γερμανία και την ίδια περίοδο η DFB εφαρμόζει μια σειρά κανόνων για ην ενίσχυση του καθεστώτος. Για παράδειγμα, το υπουργείο Εξωτερικών εκδίδει διαταγή σύμφωνα με την οποία οι παίκτες των αντίπαλων ομάδων του εξωτερικού έπρεπε να εκτελούν τον ναζιστικό χαιρετισμό. Μεταξύ των ομάδων που υπακούν είναι και η Εθνική Ομάδα της Αγγλίας με επικεφαλής τον θρυλικό Στάνλεϊ Μάθιους. Όταν η Γερμανία προσαρτά την Αυστρία, ο Χίτλερ διαλύει την αυστριακή εθνική ομάδα και υποχρεώνει όλους τους παίκτες να φορέσουν τη φανέλα της Εθνικής Γερμανίας. Το αστέρι όμως της αυστριακής ομάδας Ματίας Σίντελαρ αρνείται να δεχτεί κάτι τέτοιο. Λίγους μήνες μετά δολοφονείται από τη Γκεστάμπο ως φίλος των Εβραίων και σοσιαλδημοκράτης. Ήταν 35 ετών.
Το πιο εύγλωττο παράδειγμα της εμμονής του Χίτλερ να προπαγανδίζει την εικόνα του και τη ναζιστική ιδεολογία μέσω του ποδοσφαίρου, συνέβη στο Κίεβο της Ουκρανίας σε έναν αγώνα που στην ιστορία έμεινε ως «Αγώνας του Θανάτου». Τα μέλη της Ντιναμό Κιέβου είχαν αποκλειστεί στην πόλη κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής και δούλευαν σε ένα κρατικό αρτοποιείο. Οι Γερμανοί αποφασίζουν να ανασυγκροτήσουν την ομάδα και να τη βάζουν να παίζει σε στημένα παιχνίδια, με σκοπό να κατευνάζουν και να ελέγχουν ακόμα περισσότερο τον πληθυσμό, μετονομάζοντάς την σε Εφ Σι Σταρτ.
Οκτώβριος του 1942 και στο γήπεδο παρατάσσονται οι υποσιτισμένοι ποδοσφαιριστές της Εφ Σι Σταρτ και η γερμανική Φλάκεφλ. Οι παίκτες όμως της ουκρανικής ομάδας αποφασίζουν ομόφωνα πως το παιχνίδι αυτό είναι ντροπή για το Κίεβο αλλά και για το ποδόσφαιρο. Έτσι όταν οι παίκτες της Φλάκεφλ χαιρετίζουν ναζιστικά, φωνάζοντας «Χάιλ Χίτλερ», οι αντίπαλοί τους σηκώνουν τα χέρια και αρχίζουν να χτυπούν τα στήθη τους φωνάζοντας «Fizkult hura», στα ουκρανικά «η φυσική του πολιτισμού». Η φράση αυτή σημαίνει ότι κάποιος γίνεται καλύτερος μέσω του αθλητισμού. Ο διαιτητής του αγώνα δεν επρόκειτο να σφυρίξει κάτι εναντίον της Φλάκεφλ. Παρά ταύτα, οι γερμανικοί επιθετικοί χτυπούν τον Τρούσεβιτς και τον αφήνουν αναίσθητο για μερικά λεπτά. Λίγο αργότερα, ο Κουζμένκο σκοράρει από τριάντα μέτρα απόσταση. Το ημίχρονο λήγει 3-1 υπέρ της ουκρανικής ομάδας. Ο επιτελάρχης των Ες Ες προειδοποιεί τους ουκρανές παίκτες πως η νίκη είναι προαποφασισμένη υπέρ της γερμανικής ομάδας. Το παιχνίδι τελειώνει 5-3 και νικήτρια είναι η ουκρανική ομάδα.
Λίγες μέρες αργότερα, συλλαμβάνονται όλοι οι παίκτες της Εφ Σι Σταρτ και οδηγούνται στα κρατητήρια της Γκεστάμπο, φυλασσόμενοι σε διαφορετικά κελιά. Ο ποδοσφαιριστής Νικολάι Κορότκιχ βασανίζεται μέχρι θανάτου και δύο μέρες αργότερα, οι υπόλοιποι ποδοσφαιριστές στέλνονται στο στρατόπεδο του θανάτου στο Σίρετζ. Στις 24 Φεβρουαρίου του 1943 αποφασίζεται πως κάθε τρίτος κρατούμενος του Σίρετζ έπρεπε να πυροβολείται. Ο Τρούσεβιτς εκτελείται με τη φανέλα του τερματοφύλακα. Εκτελέστηκαν άλλοι τρεις ποδοσφαιριστές, ενώ η τύχη των υπολοίπων ακόμα και σήμερα αγνοείται.
Θωμάς Σίδερης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου