Οταν ο Τζορτζ Λούκας γύρισε πρώτη φορά τον «Πόλεμο των άστρων - The attack of the clones» με πειραματική ψηφιακή κάμερα υψηλής ευκρίνειας, έπεσαν να τον φάνε. «Είπαν πως είμαι ο διάβολος», εξομολογείται στον Κιάνου Ριβς στο ντοκιμαντέρ του «Side by side» που προβλήθηκε χθες στον «Δαναό». «Είπαν πως θα κατέστρεφα τη βιομηχανία. Πως ο κόσμος θα έχανε τις δουλειές του». Δεν πτοήθηκε. Εχει δηλώσει πως δεν θα ξαναγυρίσει σε φιλμ.
«Οταν δοκίμασα την ψηφιακή κάμερα RED, ένιωσα πως πρέπει να τηλεφωνήσω στο Φιλμ και να του πω πως γνώρισα κάποιον άλλο!», λέει και Στίβεν Σόντεμπεργκ («Η συμμορία των 11»). Παρέα με άλλους διάσημους συναδέλφους του σχολιάζει κι αυτός στο ντοκιμαντέρ την επέλαση του ψηφιακού σινεμά.
Πριν από λίγο καιρό, ο Γιάννης Καλφακάκος, διευθύνων σύμβουλος της Village, μας είπε πως «μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2013 θα έχουμε μετατρέψει όλες τις αίθουσές μας σε ψηφιακές. Σκεφτείτε πως μια τριανταπεντάρα κόπια κοστίζει 1.500 ευρώ ενώ μια ψηφιακή μόλις 150».
«Ναι στον κόκκο του φιλμ»
Μεγάλα στούντιο ανακοίνωσαν ότι από το 2014 θα κυκλοφορούν μόνο ψηφιακές «κόπιες». Ηδη οι μεγάλοι κατασκευαστές έχουν σταματήσει να παράγουν μηχανές φιλμ...
Το θέμα είναι σαφώς οικονομικό. Είναι όμως και καλλιτεχνικό; Οι νέοι Ελληνες σκηνοθέτες θα γύριζαν σήμερα ταινίες αν δεν υπήρχε η ευκολία της ψηφιακής κάμερας; Οχι. Αλλά το ψηφιακό μέσο δημιούργησε και μια νέα αισθητική...
«Μη με παρεξηγήσεις, αλλά νομίζω πως το φιλμ τελείωσε» του λέει ο Ντέιβιντ Λιντς, συντασσόμενος με τους φανατικούς θιασώτες του ψηφιακού μέσου Τζέιμς Κάμερον («Avatar», «Τιτανικός») και Τζορτζ Λούκας («Ο πόλεμος των άστρων»). Και οι δύο πήγαν παραπέρα την ψηφιακή τεχνολογία.
Τη στιγμή που διάσημοι διευθυντές φωτογραφίες όπως ο Γουάλι Φίζερ λένε «πως δεν θέλουν να αλλάξουν τις λαδομπογιές τους με μολύβι» και πως «λατρεύουν τον κόκκο του φιλμ», σημαντικοί σκηνοθέτες, όπως ο Ντέιβιντ Φίντσερ («Seven», «Fight club»), ανταπαντούν θυμωμένα πως οι αρνητές του ψηφιακού «θέλουν όχι απλώς να σκοτώσουν την κότα που κάνει τα χρυσά αβγά, αλλά και να τη σοδομίσουν κιόλας!». Μεγάλη εμπάθεια από έναν άνθρωπο που γύρισε μερικές υπέροχες εικόνες σε φιλμ στο «Seven»...
ΟΚ, τα κατά του φιλμ είναι αρκετά: Με κάθε καρούλι μπορείς να τραβήξεις μόνο 10 λεπτά. Για να δεις αυτό που τράβηξες, τα λεγόμενα «dailies», πρέπει να περιμένεις μέχρι την επόμενη μέρα που θα τυπωθεί το φιλμ. Και να αγωνιάς για το αποτέλεσμα. Αντίθετα, με το ψηφιακό βλέπεις αμέσως τι τράβηξες. Και τραβάς απεριόριστα. Με την επέλαση του ψηφιακού, αίφνης, οι υποβολές ταινιών σε φεστιβάλ όπως το Σάντανς δεκαπλασιάστηκαν.
«Εμένα μου αρέσει να βλέπω το υλικό αργότερα», λέει ο Μάρτιν Σκορσέζε. «Μου αρέσει να μελετάω τις ερμηνείες με την ησυχία μου». «Εξάλλου», λέει ο Τζόελ Σουμάχερ, «όταν οι ηθοποιοί βλέπουν αμέσως τις λήψεις τους, εστιάζουν σε άλλα πράγματα. Η ερμηνεία τους γίνεται πιο συνειδητή».
Ο ίδιος ο Κιάνου Ριβς ομολογεί πως άρχισε να νιώθει... ξεθεωμένος. «Ελεος, σταματήστε κάποια στιγμή», έλεγε στο σκηνοθέτη. Δεν υπήρχε τέλος στις λήψεις.
Αλλά και ο Ρόμπερτ Ντάουνι Τζούνιορ ήταν συνηθισμένος αλλιώς. «Είμαι 14 ώρες όρθιος. Δεν πάω ούτε στο τροχόσπιτό μου να συνέλθω λίγο». Εξοργισμένος άφηνε βαζάκια με ούρα (!) στο σετ ως μορφή διαμαρτυρίας...
Η ταινία μάς θυμίζει πως πρώτοι οι Δανοί χρησιμοποίησαν τη βιντεοκάμερα στο σινεμά. Το περίφημο Δόγμα 95, ο Λαρς φον Τρίερ και άλλοι συνάδελφοί του. Αρχικά βέβαια, για πολλούς, οι εικόνες αυτές έβγαζαν μια «βιντεΐλα», μια ερασιτεχνικότητα. Θύμιζαν την αισθητική των ειδήσεων και του πορνό. «Ηλπιζα πως αυτές οι μικρές κάμερες θα σε έκαναν να πεις: Να πάνε να γαμηθούν οι σχολές. Ο,τι είναι να μάθουμε, θα το μάθουμε μόνοι μας», λέει ο Λαρς φον Τρίερ.
Ο πρώτος διευθυντής φωτογραφίας που τράβηξε με Sony PC3 ήταν ο Αντονι Ντοντ Μαντλ στο «Celebration» (1998). «Διπίστωσα πως μπορώ να κάνω νέες κινήσεις με την κάμερα», εξηγεί. «Ολο αυτό ήταν προς όφελος της δημιουργικότητας».
Ο Ντάνι Μπόιλ («Trains potting») του πρότεινε να δουλέψουν παρέα. Το αποτέλεσμα ήταν το «Slumdog millionnaire», γυρισμένο στις φτωχογειτονιές της ινδικής πρωτεύουσας. Και ένα Οσκαρ φωτογραφίας, που πρώτη φορά απονεμήθηκε σε ταινία γυρισμένη ψηφιακά.
«Με το ψηφιακό», εξηγεί ο Ντάνι Μπόιλ, «μπορείς να κάνεις μη συμβατικά πράγματα. Μπορείς να τραβήξεις παράνομα, μπορείς να διακόψεις το ρυθμό του φιλμ, μπορείς να τραβάς κάποιον με 10 κάμερες ταυτόχρονα».
Ηταν ζήτημα χρόνου να έρθει και το ψηφιακό μοντάζ. «Παλιά μάτωνα τα δάχτυλά μου. Τώρα απλώς πατάς κάποια κουμπιά», λέει στο φακό ο Σκορσέζε. Ναι, το ψηφιακό σού εξοικονομεί χρόνο. Αλλα με το φιλμ εκπαιδεύεις περισσότερο το μυαλό σου.
Ο Ρόμπερτ Ροντρίγκεζ θεωρεί πως με τη γυρισμένη ψηφιακά ταινία του «Sin city» (2005) έσπρωξε την τέχνη και την τεχνολογία. Χρησιμοποίησε το ψηφιακό σύστημα χρωματικής διόρθωσης που του επέτρεπε να αλλάξει τις αποχρώσεις της εικόνας, απομονώνοντας ένα μεμονωμένο κομμάτι, π.χ. τα δέντρα.
Ολοένα και πιο εξελιγμένες ψηφιακές κάμερες κατακλύζουν την αγορά με δημοφιλέστερες σήμερα τις Red και Alexa (που λέγεται πως έχει την υφή του φιλμ).
Το 3D έγινε μόδα βρίσκοντας ιδανική εφαρμογή στο «Avatar» του Κάμερον. Η οργιώδης ζούγκλα της ταινίας είναι εξ ολοκλήρου κατασκευασμένη ψηφιακά. Είναι από τα λίγα φιλμ που πραγματικά αξιοποίησαν τη νέα τεχνική. Διότι για πολλούς το 3D δεν είναι παρά ένα μαρκετινίστικο κόλπο...
«Σαβούρα»
«Αναρωτιέμαι αν η νέα γενιά πιστεύει τίποτε από αυτά που βλέπει σήμερα στην οθόνη...», λέει ο Σκορσέζε. Αλλά ο Κάμερον έχει έτοιμη την απάντηση: «Μα και τότε, στα πλατό, ήταν τίποτε αληθινό;».
Σήμερα, όλα αλλάζουν. Οι ταινίες πλέον παίζονται από ένα σκληρό δίσκο (DCP). Σύμφωνα με υπολογισμούς, έως το 2015 οι ψηφιακές αίθουσες θα έχουν ξεπεράσει τις 120.000.
Πολλοί υπερασπιστές του ψηφιακού επικαλούνται τον «εκδημοκρατισμό» της τέχνης. Ομως το ίδιο ακριβώς επικαλούνται και οι αρνητές του: «Σήμερα οι πάντες μπορούν να γυρίσουν ό,τι θέλουν. Επεσε πολλή σαβούρα...».
«Στο εξής το φιλμ θα είναι απλώς άλλη μια επιλογή...» καταλήγει ο Σκορσέζε. Και, μεταξύ μας, αν κάνεις κάτι καλό, έχει τόση σημασία το μέσο;
Το φιλμ έφερε στην Ελλάδα το αγγλόφωνο μπλογκ «MOMENTUM» (www.alexandrosmaragos.com) που δημοσιεύει ενδιαφέρουσες συνεντεύξεις με κινηματογραφιστές του εξωτερικού.
enet.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου