Δράμα χωρίς φινάλε στο «θάνατο του εμποράκου» που παίζεται στην «κεντρική σκηνή» της Αθήνας αλλά και σε όλη την Ελλάδα. Ειδικά όμως στην πρωτεύουσα έχει αλλάξει τελείως ο χάρτης με τους έρημους εμπορικούς δρόμους.
Πριν έξι μήνες, σύμφωνα με την...
έκθεση της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ελληνικού Εμπορίου (ΕΣΕΕ), το ποσοστό των κλειστών επιχειρήσεων μόνο στους κεντρικούς εμπορικούς δρόμους άγγιζε το 29,6%, ενώ αυτή την περίοδο το ποσοστό σκαρφάλωσε στο 31% με διαρκώς αυξητικές τάσεις. Ρεκόρ κλειστών επιχειρήσεων έχουμε στη Σταδίου με το 42% των επιχειρήσεων να έχει κλείσει, όταν πριν ένα χρόνο ήταν 31,5%. Αυτό σημαίνει ότι τέσσερις στις δέκα επιχειρήσεις κατέβασαν ρολά! Από τους πιο ακριβούς δρόμους της πρωτεύουσας, η Πανεπιστημίου, μοιάζει με ησυχαστήριο, καθώς το 34,7% των καταστημάτων έκλεισε και μέσα σε έξι μήνες αυξήθηκαν τα λουκέτα κατά 14%. Στην άλλοτε πολύβουη Εμμανουήλ Μπενάκη το 38% των καταστημάτων είναι κλειστά. Σε κάπως καλύτερη κατάσταση είναι η οδός Ακαδημίας, όπου το ποσοστό των κλειστών καταστημάτων είναι μόλις… 31%. Ακόμη και στο κοσμοπολίτικο και άλλοτε απλησίαστο Κολωνάκι, τα λουκέτα δίνουν «παρών». Στην οδό Τσακάλωφ σχεδόν ένα στα τρία καταστήματα είναι άδειο και συγκεκριμένα το 33,7%. Μεγάλη επιδείνωση παρουσιάζει τον τελευταίο καιρό η οδός Σόλωνος, ενώ εξαιρετικά λαβωμένη… βγαίνει και η οδός Πατησίων, που έχει το μεγαλύτερο αριθμό εμπορικών. Το 28,7% της Πατησίων έχει σβηστεί από το χάρτη. Στον Πειραιά, στην οδό Νοταρά κλειστά είναι το 44%, στην Υψηλάντου το 36% και στην ιστορική Γούναρη το 40% των καταστημάτων.
Ερημώνουν οι «ακριβοί» δρόμοι
Συγκεκριμένα, από τη συνολική απογραφή του εμπορικού κέντρου διαπιστώνεται ότι σε σύνολο 6.532 επιχειρήσεων και επαγγελματικών στεγών, οι 1.850 σήμερα είναι κλειστές! Μάλιστα, μεταξύ των εμπορικών δρόμων υπάρχουν ορισμένοι στους οποίους διαπιστώνονται ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά συγκέντρωσης κλειστών επιχειρήσεων.
Ένας από τους λόγους που οδηγούν στο λουκέτο τις επιχειρήσεις είναι τα υψηλά ενοίκια. Κάποιοι έμποροι κλείνουν τα καταστήματά τους για να μεταφερθούν σε περιοχές με φθηνότερο ενοίκιο, με αποτέλεσμα να ερημώνει το κέντρο. Το γεγονός ότι οι κεντρικοί εμπορικοί δρόμοι με τις υψηλότερες τιμές ενοικίων παρουσιάζουν τα μεγαλύτερα ποσοστά λουκέτων επιβεβαιώνει το σενάριο ότι οι «ακριβοί» εμπορικοί δρόμοι θα καταλήξουν «έρημοι» δρόμοι. Άλλος ένας λόγος είναι η μείωση της αγοραστικής δύναμης των μισθωτών αλλά και των συνταξιούχων, που ξεκίνησε προοδευτικά από το 2010 και εξελίσσεται κλιμακούμενη. Ο καταναλωτές έχουν πλέον αναιμική αγοραστική δύναμη, γεγονός που οδηγεί την αγορά σε γοργό θάνατο. Όλοι οι παράγοντες της αγοράς και οι εκπρόσωποι των καταναλωτικών οργανώσεων απαιτούν από την κυβέρνηση την ενίσχυση της ρευστότητας, ώστε να δοθεί το φιλί της ζωής σε επιχειρηματίες, καταστηματάρχες, καταναλωτές και να έρθει η πολυπόθητη ανάπτυξη. Τα νοικοκυριά να αποκτήσουν επιτέλους μεγαλύτερα εισοδήματα, τα οποία θα διατεθούν και στην αγορά.
Λουκέτα και στο Κολωνάκι
Η περιοχή του Κολωνακίου τώρα, σύμφωνα πάντα με στοιχεία της ΕΣΕΕ, έχει μικρότερο αριθμό «λουκέτων» σε σχέση με το υπόλοιπο κέντρο της Αθήνας. Υπάρχουν όμως σοβαρές ανακατατάξεις στην περιοχή, όπως για παράδειγμα στην οδό Σκουφά, όπου δεν υπάρχουν αλλαγές στην εμπορική κίνηση. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο και με την Πατριάρχου Ιωακείμ, όπου στις αρχές του χρόνου κλειστά ήταν μόνο το 10,4% των καταστημάτων και προσφάτως τα καταμετρημένα κλειστά καταστήματα φτάνουν το 21%. Συνολικά στην αγορά του Κολωνακίου τα λουκέτα αγγίζουν το 21%. Η περιοχή του Συντάγματος και το Κολωνάκι αποτελούν παραδοσιακά μια εστία κατανάλωσης με συμβολικό χαρακτήρα, καθώς συνωστίζονται στους εμπορικούς δρόμους τους όλες οι επώνυμες μάρκες προϊόντων. Το γεγονός ότι η συγκεκριμένη εμπορική πιάτσα παρουσιάζει χαμηλότερα ποσοστά κλειστών καταστημάτων σε σύγκριση με το υπόλοιπο κέντρο της Αθήνας και διακυμάνσεις σε διαχρονική βάση στα λουκέτα, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η πίεση που δέχονται τα καταστήματα της συγκεκριμένης εμπορικής ζώνης από τη μείωση της καταναλωτικής ζήτησης είναι μικρότερη. Ειδική περίπτωση αποτελεί το Μοναστηράκι, όπου η αγορά εμφανίζει καλύτερη εικόνα, γιατί συνδέεται κατεξοχήν με τον τουρισμό. Η ΕΣΕΕ συμπεραίνει ότι τα λουκέτα παγιώνονται και το ποσοστό τους –και στην αυξανόμενη ύφεση– θα κυμαίνεται σε ένα εύρος 20%-40%.
Στη Νέα Ιωνία και στη λεωφόρο Ηρακλείου τα κλειστά καταστήματα αυξάνονται και το ποσοστό έφτασε σήμερα το 28,1%, ενώ τον προηγούμενο χρόνο ήταν 17,8% και το προηγούμενο εξάμηνο 21%. Στην περιοχή της Κηφισιάς το ποσοστό των λουκέτων σήμερα φτάνει το 23,7%, παραμένοντας στα ίδια επίπεδα με το προηγούμενο εξάμηνο.
Άλλαξαν συνήθειες οι καταναλωτές
Τα λουκέτα όμως αλλοίωσαν και τα χαρακτηριστικά της αγοράς. Σε πολλούς εμπορικούς δρόμους έκλεισαν καφετέριες, συνεργεία αυτοκινήτων, ραφτάδικα, επιχειρήσεις που ήταν συνυφασμένες με τη λειτουργία της τοπικής αγοράς. Η μεγάλη επιδείνωση των λουκέτων στο κέντρο της Αθήνας και του Πειραιά σε σχέση με άλλες αγορές ενδέχεται να συνδέεται με τη μείωση της αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών και κατ’ επέκταση με τροποποίηση των καταναλωτικών συμπεριφορών. Οι καταναλωτές πλέον προσανατολίζονται στην ικανοποίηση των άμεσων αναγκών, ενώ αγορές που αφορούν την ψυχαγωγία (καφές, φαγητό, σινεμά κ.λπ.) αποσυνδέονται από την έννοια της «βόλτας».
Το Χαλάνδρι έχει τα λιγότερα λουκέτα σε σύγκριση με το προηγούμενο εξάμηνο. Ενδεικτικό είναι ότι επί της Ανδρέα Παπανδρέου στο Χαλάνδρι, στο εμπορικότερο κομμάτι του δήμου, δεν υπάρχει ούτε ένα κατάστημα κλειστό!
Χάνει τη λάμψη της η «βασίλισσα» Ερμού
Ενδεικτικό της πτώσης και του εμπορικού μαρασμού που βιώνει το κέντρο είναι και η Ερμού, η άλλοτε «βασίλισσα» της αγοράς αλλά και της ακρίβειας που φαίνεται ότι χρόνο με το χρόνο χάνει τη λάμψη της και το στέμμα της! Σύμφωνα με τελευταία έρευνα της εταιρείας συμβούλων ακινήτων, η οποία καταγράφει τις 50 ακριβότερες εμπορικές οδούς του κόσμου, η οδός Ερμού βρίσκεται πλέον στην… 49η θέση από τις πρώτες 10 που είχε βρεθεί τα προηγούμενα χρόνια, ξεπερνώντας μόνο την οδό Lijnbaan στο Ρότερνταμ. Βασική αιτία, φυσικά, το γεγονός ότι το ενδιαφέρον είναι ελάχιστο από τους επιχειρηματίες να ανοίξουν καταστήματα στην οδό Ερμού. Πολλά ακίνητα στο «χρυσό» δρόμο είναι ξενοίκιαστα και οι ιδιοκτήτες τους ρίχνουν συνεχώς τις απαιτήσεις τους προκειμένου να βρουν μισθωτές. Είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι τη «χρυσή» περίοδο της οδού Ερμού, δηλαδή από το 2002 μέχρι το 2007, επιχειρηματίες έφτασαν να δίνουν 300 ευρώ/τ.μ. το μήνα. Φέτος, το ενοίκιο είναι 154 ευρώ/τ.μ. το μήνα. Δηλαδή, τα καταστήματα στην Ερμού ενοικιάζονται σχεδόν στη μισή τιμή. Ακόμη πιο εντυπωσιακό είναι το γεγονός της πλήρους εξαφάνισης του «αέρα» ή άυλης εμπορικής μίσθωσης. Μεγάλες αλυσίδες έδιναν μέχρι και 10.000 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο ως «καπάρο» για ένα κατάστημα στην Ερμού.
Ο αφανισμός της μεσαίας τάξης
Σύμφωνα με την ΕΣΕΕ, άλλη μια αιτία της αύξησης των λουκέτων στο κέντρο της Αθήνας είναι ο αφανισμός της μεσαίας τάξης. Εξάλλου, η πλειονότητα των ίδιων των εμπόρων αποτελεί τμήμα των μικρομεσαίων στρωμάτων με αποτέλεσμα να επωμίζονται εις διπλούν (ως καταναλωτές και ως έμποροι που εξασφαλίζουν το εισόδημά τους από καταναλωτές) τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης και το βάρος της επιβίωσης. Η αλλαγή της φυσιογνωμίας του εμπορικού κέντρου είναι επίσης μια αιτία, καθώς κλείνουν μαγαζιά ένδυσης, υπόδησης, με είδη σπιτιού και ανοίγουν επιχειρήσεις εστίασης. Αυτή η μεταβολή, αν και φαινομενικά προκαλεί τη συγκέντρωση των υποψήφιων καταναλωτών πλησίον του εμπορικού κέντρου, δεν υπάρχει καμία απολύτως ένδειξη ότι τονώνει την αγοραστική κίνηση.
Εφιάλτης
Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, το πολύπαθο κέντρο δέχεται και άλλα χτυπήματα, όπως η έξαρση της εγκληματικότητας και της παραβατικότητας, το ανεξέλεγκτο παρεμπόριο, οι συχνές συγκεντρώσεις και κινητοποιήσεις, η αύξηση του λειτουργικού κόστους της επιχείρησης, το πάγωμα της χρηματοδότησης από τις τράπεζες, η απουσία ρευστότητας επιχειρηματιών, τα φορολογικά και ασφαλιστικά βάρη.
Ντόμινο…
Σύμφωνα με την Εθνική Συνομοσπονδία Ελληνικού Εμπορίου, παρατηρείται μια μετακίνηση εμπορικών επιχειρήσεων από παρόδους σε κεντρικούς δρόμους των πόλεων, αφού οι προσφορές σε κενά καταστήματα και χαμηλότερα ενοίκια έχει αυξηθεί. Τα λουκέτα δεν αφορούν αποκλειστικά μικρά μαγαζιά αλλά και μεγάλες επιχειρήσεις. Εκεί μάλιστα που κλείνει μια επιχείρηση, σαν το φαινόμενο του ντόμινο ακολουθούν και άλλες. Επιπλέον, οι στοές στο κέντρο, εκτός από τις κλειστές επιχειρήσεις, περιλαμβάνουν και κλειστούς επαγγελματικούς χώρους που παραμένουν αναξιοποίητοι για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου