Η συγκατοίκηση διαφορετικών κομμάτων με αντικρουόμενες ιδεολογικές αφετηρίες σε μια κυβέρνηση είναι μια πρωτόγνωρη διαδικασία για το ελληνικό πολιτικό σύστημα. Η κυβέρνηση των τριών κυβερνητικών εταίρων, υπό την... πρωθυπουργία του κ. Αντ. Σαμαρά, αποτελεί μια εξαιρετικά δύσκολη άσκηση πολιτικών ισορροπιών, σε μια χώρα που δεν διαθέτει κουλτούρα συνεργασιών. Η ευστάθεια της κυβέρνησης επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από τις εύθραυστες ισορροπίες στο εσωτερικό των κομμάτων και κανείς δεν μπορεί να προδικάσει το μέλλον. Η εβδομάδα που πέρασε, με τη συνάντηση του κ. Σαμαρά με τους πολιτικούς αρχηγούς, του ΠαΣοΚ κ. Ευ. Βενιζέλο και της Δημοκρατικής Αριστεράς κ. Φ. Κουβέλη, αλλά και τις τηλεφωνικές επαφές τους και την κατ' ιδίαν συνομιλία των εκπροσώπων τους, για τη διαμόρφωση των προγραμματικών δηλώσεων, ανέδειξε το προβληματικό πεδίο.
Το γεγονός ότι ως την τελευταία στιγμή υπήρχαν θολά σημεία επί του τελικού κειμένου των προγραμματικών δηλώσεων της κυβέρνησης, ενώ χρειάστηκε να γίνουν εκατέρωθεν υποχωρήσεις, επιβεβαίωσε από τη μία πλευρά ότι θα πρέπει να ρίχνουν και οι τρεις αρκετό... νερό στο κρασί τους και από την άλλη ενίσχυσε τους φόβους για ρήξη στο μεσοπρόθεσμο διάστημα.
Υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των τριών κυβερνητικών εταίρων και το μέγα ερώτημα για όσους παρατηρούν με προσοχή τις κινήσεις και είναι γνώστες του παρασκηνίου είναι «πότε θα ξεσπάσει η πρώτη κρίση» που θα προκαλέσει τριγμούς στο κυβερνητικό σχήμα.
Κεντρικά κυβερνητικά στελέχη, που κινούνται ανεξάρτητα από το Μέγαρο Μαξίμου, έλεγαν ότι είναι προφανές ότι οι κκ. Βενιζέλος και Κουβέλης προσπαθούν επί της ουσίας να συμβιβάσουν τη συμμετοχή τους στην κυβέρνηση με το κομματικό κόστος.
Στις συζητήσεις που γίνονται σε αρκετά υπουργικά, πολιτικά και επιχειρηματικά γραφεία κυριαρχεί η επιχειρηματολογία ότι υπάρχει θέμα με τον βαθμό συνοχής της κυβέρνησης, σε συνδυασμό με τα δομικά προβλήματα και την έλλειψη πραγματικής διάθεσης συνεργασίας.
Αντίθετα, στο πρωθυπουργικό περιβάλλον δεν θέλουν να είναι αφοριστικοί, απορρίπτουν τα διάφορα «συνωμοσιολογικά» σενάρια που κυκλοφορούν για σχέδιο ρήξης των κκ. Βενιζέλου και Κουβέλη με τον κ. Σαμαρά και θέλουν να πιστεύουν ότι ΠαΣοΚ και ΔΗΜΑΡ θα αποδείξουν και στην πράξη ότι στόχος τους είναι το εθνικό συμφέρον και όχι να υποστούν τη λιγότερη φθορά.
Ο Πρωθυπουργός, που διατηρεί ανοιχτή γραμμή μαζί τους, αν και αναγνωρίζει τις δυσκολίες της συγκατοίκησης, έχει μπροστά του, εκτός από τη συνοχή της κυβέρνησης και τις ισορροπίες που πρέπει να τηρήσει, δύο μέτωπα: το ένα είναι το κοινωνικό πεδίο, όπου η ΝΔ έχει καλλιεργήσει προσδοκίες με βάση το περίφημο δόγμα περί επαναδιαπραγμάτευσης, και το άλλο είναι το ευρωπαϊκό περιβάλλον, όπου οι ευρωπαίοι αξιωματούχοι επιζητούν άμεσα αποτελέσματα στο πεδίο των μεταρρυθμίσεων. Στο Μέγαρο Μαξίμου έχουν διαγνώσει κινήσεις που χρήζουν προσοχής και διερεύνησης για τους πραγματικούς στόχους των κυβερνητικών εταίρων.
Ο κ. Βενιζέλος πριν από λίγες ημέρες στην ΚΟ ανήγαγε ως βασική προϋπόθεση παραμονής του ΠαΣοΚ στην κυβέρνηση τη συγκρότηση της εθνικής ομάδας διαπραγμάτευσης του μνημονίου. Αυτή η κίνησή του σε συνδυασμό με τη φράση του «κυβερνάει η ΝΔ» ερμηνεύεται από έμπειρα στελέχη της ΝΔ ως προάγγελος εξόδου του ΠαΣοΚ από την κυβέρνηση. Ο κ. Κουβέλης απευθυνόμενος στην Κοινοβουλευτική Ομάδα της ΔΗΜΑΡ εμφανίστηκε πολύ προβληματισμένος και κανείς δεν ξέρει μέχρι ποίου σημείου θα παραμείνει να στηρίζει την κυβέρνηση.
Πολλοί παράγοντες εκτιμούν ότι σε πολλά θέματα της κυβερνητικής ατζέντας, παρά την προγραμματική συμφωνία, θα υπάρξουν, όπως είναι αυτονόητο, αποκλίσεις και αντικρουόμενες εισηγήσεις.
Π.χ., για τις προχθεσινές προγραμματικές δηλώσεις που ανέγνωσε ο κ. Σαμαράς χρειάστηκαν πολλές ώρες συνομιλιών για να βρεθεί κοινό σημείο για το πακέτο ιδιωτικοποιήσεων, ειδικά σε ό,τι αφορά τα δίκτυα υποδομών, για την εμμονή της ΝΔ να καταργηθεί ο νόμος Ραγκούση για το Μεταναστευτικό, ενώ ακόμη και ζητήματα περί εργασιακών σχέσεων (π.χ. μετενέργεια) μετατέθηκαν για το φθινόπωρο.
Ακόμη και για τη στάση έναντι της τρόικας υπήρξαν αποκλίνουσες απόψεις. Η θέση του κ. Σαμαρά είναι να υλοποιήσει πρώτα η κυβέρνηση ένα τμήμα των συμφωνηθέντων, ώστε να εξασφαλίσει καλύτερες συνθήκες για να αρχίσει η επαναδιαπραγμάτευση.
Από την άλλη, κυριαρχεί η άποψη των κκ. Βενιζέλου (σε διαφορετική γραμμή από αυτή στην οποία εκινείτο ως υπουργός Οικονομικών) και Κουβέλη για κατάθεση αιτήματος για συνολική επαναδιαπραγμάτευση σε κορυφαίο επίπεδο και να ισχύσει για το ελληνικό χρέος ό,τι και για το ισπανικό και για το ιταλικό, με βάση και την πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ.
Η διαφορά είναι εμφανής, καθώς ο Πρωθυπουργός προτάσσει το επιχείρημα ότι η κυβέρνηση οφείλει να δώσει δείγμα γραφής και στη συνέχεια να κινηθεί για να διεκδικήσει, αφού σε κάθε περίπτωση έχει δοθεί ανοχή από τους πιστωτές, έστω και λίγων εβδομάδων.
Η θεωρία Σαμαρά είναι ότι υπάρχει πολιτικός χρόνος και για την επαναδιαπραγμάτευση αλλά και για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, την οποία έμπειρα στελέχη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας που συνομιλούν με το Μέγαρο Μαξίμου παραπέμπουν στο τέλος του 2012.
Αυτή η αντίθεση μπορεί να χρησιμοποιηθεί για μια... τεχνητή κρίση, ενώ είναι εξίσου ενδιαφέρουσα και αποτελεί σημείο συζήτησης, π.χ., η στάση του υπουργού Διοικητικής Μεταρρύθμισης κ. Αντ. Μανιτάκη - στηρίχθηκε από τη ΔΗΜΑΡ - στο θέμα των 15.000 απολύσεων που ζητεί η τρόικα στο Δημόσιο.
Παρά το γεγονός ότι υπήρξε συμφωνία από την Τρίτη των κκ. Σαμαρά, Βενιζέλου και Κουβέλη ότι δεν θα γίνουν απολύσεις στο Δημόσιο, αλλά θα επιλεγεί η μέθοδος των μετατάξεων, ο κ. Μανιτάκης κατά τη συνάντησή του με την τρόικα την περασμένη Πέμπτη δεν έθεσε το ενδεχόμενο εναλλακτικών μέτρων έναντι των 15.000 απολύσεων ως τα τέλη του έτους.
Με αργούς ρυθμούς, για να αποφευχθούν προβλήματα, προχωρεί και η στελέχωση της κρατικής μηχανής, καθώς ο Πρωθυπουργός έχει δώσει εντολή στον υπουργό Επικρατείας κ. Δ. Σταμάτη να γίνει αυστηρή αξιολόγηση και να μην αξιοποιηθούν μόνο «γαλάζια» στελέχη. «Θα τοποθετηθούν στελέχη και από τα τρία κόμματα» είναι η κεντρική γραμμή, αλλά το θέμα είναι σε ποιον βαθμό θέλει πραγματικά να συμμετάσχει στον κρατικό μηχανισμό το ΠαΣοΚ με στελέχη του, ενώ στη ΔΗΜΑΡ υπάρχει μεγάλος αριθμός στελεχών που επιθυμούν συμμετοχή σε πόστα, κυρίως σε όσα υπάρχει πρόσωπο που συνδέεται με το κόμμα.
Τα πρώτα προβλήματα
Εμπλοκή με τις αρμοδιότητες
Ενα πρόβλημα που σχετίζεται άμεσα με τη σχέση των κυβερνητικών εταίρων είναι το θέμα των αρμοδιοτήτων των υπουργών, των αναπληρωτών τους και των υφυπουργών τους. Ενα από τα θέματα που θα λυθεί εντός των επομένων εικοσιτετραώρων παρουσιάστηκε στο υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής.
Στο πρωθυπουργικό γραφείο ενοχλήθηκαν όταν πληροφορήθηκαν ότι ο καθηγητής του ΑΠΘ και νυν υπουργός κ. Ευ. Λιβιεράτος, προταθείς από τον πρόεδρο του ΠαΣοΚ κ. Ευ. Βενιζέλο, στην εισήγησή του προς τον γενικό γραμματέα της κυβέρνησης κ. Τ. Μπαλτάκο, ζήτησε - όπως αναφέρουν κυβερνητικά στελέχη - να έχει υπό τον έλεγχό του και τον τομέα της Ενέργειας, τον οποίο ήθελε εξαρχής η ΝΔ.
Ο Πρωθυπουργός, που συνάντησε την περασμένη Πέμπτη τον κ. Λιβιεράτο για να λυθεί το θέμα, θεωρεί ότι η ΝΔ πρέπει να έχει τον έλεγχο της Ενέργειας, που αποτελεί «εργαλείο» για την άσκηση και της οικονομικής πολιτικής.
Γι' αυτό και τοποθέτησε ως υφυπουργό τον κ. Μ. Παπαγεωργίου, άλλοτε ηγετικό στέλεχος της ΔΕΠΑ επί κυβερνήσεων Καραμανλή, που συμμετείχε στη Μόσχα και στη συνάντηση του κ. Σαμαρά με τον επικεφαλής της Gazprom, Αλεξέι Μίλερ, ενώ έχει και την εκτίμηση της αμερικανικής πλευράς.
ΒΗΜΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου