Από το Δημοτικό στα… βάσανα του Ιντερνετ...

Η διαδικτυακή αυτοδιάθεση της νέας γενιάς Ελλήνων προχωρά με ρυθμούς τόσο ταχείς που οι γονείς αδυνατούν να τους παρακολουθήσουν. Αποτέλεσμα; Στις (μέχρι πρότινος) αθώες ηλικίες του Δημοτικού τα παιδιά χρησιμοποιούν πλέον μαζικά το διαδίκτυο, συχνά χωρίς την έγκριση των γονέων τους ή ... ακόμα και από ίντερνετ καφέ. Ενα σημαντικό ποσοστό εξ αυτών μάλιστα δημιουργούν προφίλ σε ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης δίνοντας ψεύτικα στοιχεία για την ηλικία τους!

Ταυτόχρονα πολλοί γονείς αδυνατούν να θέσουν επαρκή όρια στη διαδικτυακή δραστηριότητα των παιδιών τους, καθώς οι ίδιοι δεν έχουν επαρκή εξοικείωση με τις νέες τεχνολογίες και συνεπώς δεν μπορούν να αξιολογήσουν με ψυχραιμία και αντικειμενικότητα τους κινδύνους αλλά και τα πλεονεκτήματα τους.

Σύμφωνα με στοιχεία του ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου, τα οποία παρουσιάστηκαν στην ημερίδα «Γονέας στον 21ο αιώνα» που διοργάνωσαν τα εκπαιδευτήρια Δούκα, η χρήση του διαδικτύου - με τους κινδύνους αλλά και τα πλεονεκτήματα που αυτή συνεπάγεται - διαδίδεται σε ολοένα και μικρότερες ηλικίες.

Ειδικότερα, στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο, το 88% των μαθητών χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο εκτός σχολείου, το 80% χρησιμοποιούν το κινητό, ενώ το 60% δημιουργούν προφίλ σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ας σημειωθεί ότι για τη χρήση των social media απαιτείται - τυπικώς τουλάχιστον - το άτομο να είναι ενήλικο.

Κατά συνέπεια, όσοι μαθητές δημιουργούν προφίλ στο Facebook, στο YouTube, στο Twitter και σε σειρά άλλων δημοφιλών ιστοσελίδων δίνουν ψευδή στοιχεία για την ηλικία τους, παραβιάζοντας τους όρους χρήσης των εν λόγω ιστοσελίδων.

Μαθητές Δημοτικού στο Facebook

Σε ηλικίες κάτω των δεκατριών ετών, όπου υποτίθεται ότι η πρόσβαση πρέπει να είναι τουλάχιστον ελεγχόμενη - ή και κλειστή σε ορισμένες δραστηριότητες - η διαδικτυακή αυτονομία έχει αυξηθεί σημαντικά την τελευταία πενταετία.

Ειδικότερα, σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποίησε η Μονάδα Εφηβικής Υγείας της Β' Παιδιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών σε συνεργασία με το Γραφείο Αγωγής Υγείας Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Α' Αθηνών και το ελληνικό Κέντρο Ασφαλούς Διαδικτύου σε 28 Δημοτικά σχολεία της Αττικής, το 46% των μαθητών Δημοτικού χρησιμοποιούν το διαδίκτυο εκτός σχολείου, το 36% χρησιμοποιούν κινητό τηλέφωνο, ενώ το 15% έχουν προφίλ σε ιστοσελίδα social media.

Τα εν λόγω στοιχεία φανερώνουν το κενό ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, που υπάρχει στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα και αφορά όχι μόνο τους ίδιους τους μαθητές, αλλά και τους δασκάλους τους. Μάλιστα, παρά το γεγονός ότι εκ πρώτης όψεως τα παιδιά φαίνεται να αντιδρούν στη γονική επίβλεψη, στην πραγματικότητα αποζητούν την καθοδήγηση μπροστά στο αχανές τοπίο του Διαδικτύου.

Ειδικότερα, το 17% των μαθητών δήλωσαν ότι θα ήθελαν οι γονείς τους να ασχολούνται περισσότερο με τις διαδικτυακές τους δραστηριότητες. Ταυτόχρονα, επτά στους δέκα εκπαιδευτικούς δήλωσαν ότι η εκπαίδευση γύρω από την ασφαλή χρήση του Διαδικτύου θα έπρεπε να ξεκινά από το Δημοτικό, ενώ μόλις το 5% εξ αυτών θεωρούν ότι η εν λόγω εκπαίδευση πρέπει να ξεκινά στο γυμνάσιο. Μάλιστα, το 25% υποστήριξαν ότι, υπό τις παρούσες συνθήκες, η εκπαίδευση στη διαδικτυακή ασφάλεια θα έπρεπε να ξεκινά… στο νηπιαγωγείο.

Δάσκαλοι, μόνοι, ψάχνουν
Ο ρόλος των εκπαιδευτικών σε αυτό το περιβάλλον είναι κάθε άλλο παρά απλός. Επωμίζονται το έργο να καθοδηγήσουν και να ενημερώσουν τα παιδιά, τη στιγμή που οι ίδιοι συχνά δεν αντιλαμβάνονται τις λεπτές ισορροπίες της διαδικτυακής δραστηριότητας. Η φοβική προσέγγιση απέναντι στο ίντερνετ δεν βοηθά τους μαθητές να αναπτύξουν το σύνολο των δυνατοτήτων τους, ενώ μία υπερβολικά φιλελεύθερη αντιμετώπιση μπορεί να εκθέσει τους μαθητές σε κινδύνους όπως ο εκφοβισμός και η αποπλάνηση ανηλίκου.

Το 70% των μαθητών παραδέχτηκαν ότι οι δάσκαλοι τους έχουν χρησιμοποιήσει κάποιον τρόπο «διαμεσολάβησης», με στόχο να τους καθοδηγήσουν στη χρήση των νέων τεχνολογιών. Ωστόσο, οι ίδιοι οι δάσκαλοι φαίνονται προβληματισμένοι αναφορικά με το (ολοένα πιο διαδεδομένο) φαινόμενο να δημιουργούν οι μαθητές Δημοτικού προφίλ σε social media. Στο ερώτημα «γιατί όλο και περισσότερα παιδιά κάτω των δεκατριών ετών δημιουργούν προφίλ στο Facebook δίνοντας ψευδή στοιχεία για την ηλικία τους, παραβιάζοντας έτσι τους όρους του Facebook;» οι δάσκαλοι εμφανίστηκαν διχασμένοι.

«Επειδή έχουν και οι φίλοι τους προφίλ», ήταν η απάντηση που επέλεξαν το 82% των εκπαιδευτικών. Το 72% έριξαν το φταίξιμο στους γονείς, απαντώντας ότι αιτία του φαινομένου είναι ότι «οι γονείς δεν ελέγχουν τι κάνει το παιδί τους στο διαδίκτυο». Για το 52% των ερωτηθέντων ευθύνεται το Facebook «γιατί δεν ελέγχει επαρκώς» την τήρηση των όρων χρήσης, ενώ το 42% απάντησαν ότι «οι γονείς δεν διαβάζουν τους όρους χρήσης πριν επιτρέψουν στα παιδιά τους να επισκεφτούν κάποιον ιστοχώρο».

Ο ρόλος των γονέων οφείλει, σύμφωνα με τους ειδικούς, να εξελίσσεται σε «συμπαραστάτη» στο διαδικτυακό ταξίδι, αντί για αστυνόμο ή τιμωρό σε περίπτωση παραπτώματος. Υπό αυτή την οπτική, το ποσοστό των μαθητών Δημοτικού που σερφάρουν στο διαδίκτυο μαζί με τους γονείς τους (35%) θα όφειλε να αυξηθεί, ενώ θα ήταν σκόπιμο να μειωθεί το ποσοστό των μαθητών που δήλωσαν ότι χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο πάντα μόνοι τους, χωρίς την παρουσία των γονέων (38%). Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι το 13% των μαθητών Δημοτικού δήλωσαν ότι σερφάρουν από… ίντερνετ καφέ.

Απόρροια της έλλειψης γονικής καθοδήγησης είναι και η συμπεριφορά των παιδιών σε περίπτωση που συναντήσουν κινδύνους ή προβλήματα. Αντί να στραφούν στους γονείς τους, το 71% των μαθητών δήλωσαν ότι συμβουλεύονται τους συνομήλικους τους. Σε ό,τι αφορά, τέλος, την «κοινωνική» ζωή των μαθητών στο ίντερνετ, το 39% εξ αυτών δήλωσαν ότι χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο για να συνομιλήσουν με άλλα παιδιά, ενώ μόλις το 9% παραδέχθηκαν ότι αποκαλύπτουν προσωπικές τους πληροφορίες στο Διαδίκτυο.
BHMA