Το 2008, ήταν η κατάρρευση της Lehman Brothers που άνοιξε επισήμως τον κύκλο της οικονομικής κρίσης. Στα τέλη της περασμένης εβδομάδας, δεν ήταν πια μια τράπεζα: η υποβάθμιση των ΗΠΑ έκανε να... ηχήσει παγκόσμιος συναγερμός.
Σε πρόσφατη ανάλυσή της, η Deutsche Bank αναφέρει ότι αυτό που ζούμε σήμερα είναι τα αρχικά στάδια μιας παγκόσμιας κρίσης χρέους: σε καμιά φάση της Ιστορίας δεν έχουν υπάρξει τόσο πολλά κράτη με τόσο μεγάλο πρόβλημα χρέους ταυτόχρονα, σε συνδυασμό με ένα «προβληματικό» χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Μάλιστα, η τράπεζα προβλέπει νέο κύκλο ύφεσης και ομολογεί ότι δεν διαθέτει απάντηση στα ερωτήματα πώς και πότε θα ξεπεραστεί η κρίση.
Τα προειδοποιητικά καμπανάκια είχαν χτυπήσει εγκαίρως αλλά κανένας δεν θέλησε ή δεν μπόρεσε να τα ακούσει.
Ο ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ ΤΟΥ 2008
Η χρεοκοπία της Lehman Brothers τον Σεπτέμβριο του 2008 ήταν το γεγονός που γονάτισε το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα και απείλησε να τινάξει στον αέρα τις τράπεζες, κατ' επέκταση και την παγκόσμια οικονομία. Χρειάστηκε τότε να παρέμβει η αμερικανική κυβέρνηση ρίχνοντας στην αγορά και στις τράπεζες περίπου 1,5 τρισ. δολάρια για να σταματήσει ο κατήφορος και να
σταθεροποιηθεί η κατάσταση.
Η κρίση άρχισε από το 2007 όταν τα πολύ χαμηλά επιτόκια και η μεγάλη διάθεση για ανάληψη κινδύνου από πολλές αμερικανικές και αρκετές μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες έκαναν πολλά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να επενδύσουν σε ιδιαίτερα επισφαλή σύνθετα χρηματοοικονομικά προϊόντα, τα οποία αποδείχθηκαν στη συνέχεια τοξικά χάνοντας μεγάλο μέρος της αξίας τους.
Αυτό είχαν ως συνέπεια οι τράπεζες να βρεθούν με τεράστιες απώλειες με αποτέλεσμα να μην έχουν διαθέσιμη ρευστότητα. Πρέπει να υπογραμμιστεί ότι αρνητικό ρόλο διαδραμάτισαν οι οίκοι αξιολόγησης, οι οποίοι μέχρι τότε αξιολογούσαν με την υψηλότερη βαθμολογία (Α) αυτά τα τοξικά χρηματοπιστωτικά προϊόντα.
Οι πρώτες ενδείξεις της κρίσης εμφανίστηκαν τον Αύγουστο του 2007 όταν οι πρώτες ξένες τράπεζες άρχισαν να ανακοινώνουν ζημιές λόγω των επενδύσεων που είχαν πραγματοποιήσει σε δομημένα προϊόντα, τα οποία είχαν εκδοθεί με εγγύηση αμερικανικά στεγαστικά δάνεια υψηλού κινδύνου. Οι επισφάλειες στα δάνεια αυτά εκτοξεύτηκαν στα ύψη όταν έσκασε η φούσκα στην αγορά ακινήτων των ΗΠΑ.
Αρνητικά επέδρασε τότε το ράλι τιμών του πετρελαίου που εκτόξευσε στα ύψη τις τιμές μειώνοντας την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών. Η μείωση στις καταναλωτικές δαπάνες λόγω του χαμηλότερου διαθέσιμου πραγματικού εισοδήματος έπληξε ολόκληρη την οικονομία. Οι ΗΠΑ βρέθηκαν σε ύφεση όπως και πολλές ευρωπαϊκές οικονομίες.
Οπως οι ΗΠΑ έσωσαν τις δικές τους εμπορικές τράπεζες (οι μεγάλες επενδυτικές τράπεζες συγχωνεύτηκαν), έτσι και τα ευρωπαϊκά κράτη έριξαν σωσίβιο στα δικά τους χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Αρκετές τράπεζες κρατικοποιήθηκαν, ενώ σε άλλες χορηγήθηκαν ενέσεις ρευστότητας.
ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. Τον Οκτώβριο του 2009, όταν η νεοεκλεγείσα κυβέρνηση της μικρής Ελλάδας δεχόταν τις επιπλήξεις του ECOFIN για το υψηλό της έλλειμμα, μάλλον κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί ότι αυτή θα ήταν η αρχή μιας νέα παγκόσμιας κρίσης χρέους.
Η Ελλάδα βέβαια είχε τα δικά της αδιαμφισβήτητα προβλήματα και τις δικές της ευθύνες για τη συσσώρευση - και την απόκρυψη - ελλειμμάτων και χρεών. Ωστόσο, παράλληλα ήταν μέρος ενός ευρύτερου προβλήματος, όπως αποδείχθηκε στη συνέχεια. Κάτι που αρνήθηκαν να δουν οι ηγέτες της Ευρώπης επί μακρό διάστημα, αναβάλλοντας την αντιμετώπιση του προβλήματος και στη συνέχεια επιλέγοντας λύσεις που εμπεριείχαν και ένα είδος τιμωρίας της Ελλάδας (π.χ. ακριβά δάνεια). Ετσι, συνέβαλαν στην επιδείνωση της κατάστασης.
Ηδη, από τον Μάρτιο του 2010 η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών προειδοποιούσε ότι το δημόσιο χρέος έχει ξεπεράσει τα όρια του κινδύνου σε ΗΠΑ, Ιαπωνία, Βρετανία και σε πολλές χώρες της Δυτικής Ευρώπης, ενώ έναν μήνα αργότερα ο ΟΟΣΑ σημείωνε ότι η ελληνική κρίση μεταδίδεται σαν τον ιό του Εμπολα. Η Ελλάδα έλαβε το πρώτο πακέτο στήριξής της τον Μάιο του περασμένου χρόνου υπό την προϋπόθεση να εφαρμόσει ένα πακέτο σκληρών μέτρων λιτότητας. Το θέμα όμως δεν έληξε εκεί. Η κρίση επεκτάθηκε στην Ιρλανδία (που αντιμετώπιζε κυρίως χρηματοπιστωτικό πρόβλημα) και στη συνέχεια στην Πορτογαλία, που έλαβε το δικό της πακέτο μόλις τον περασμένο Μάιο χωρίς αυτό να εμποδίσει τον υποβιβασμό των ομολόγων της στην κατηγορία «σκουπίδια» τον περασμένο μήνα.
Τώρα όλοι φοβούνται ότι σειρά έχουν η Ισπανία και η Ιταλία, που είναι πολύ μεγάλες για να αντιμετωπιστούν με τα κεφάλαια του ευρωπαϊκού μηχανισμού στήριξης. Η έλευση των ΗΠΑ στο προσκήνιο με την υποβάθμισή τους διεθνοποιεί τώρα αυτή την παρτίδα του παιχνιδιού.
TANEA
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου