Το χρέος, η κυριαρχία κι ο Αλεξανδρινός...

Tου Αlain Salles

Αυτό που αισθάνονται σήμερα πολλοί Ελληνες έχει περιγραφεί με προφητική ακρίβεια από τον μεγαλύτερο σύγχρονο έλληνα ποιητή, τον Κωνσταντίνο Καβάφη (1863-1933), σε ένα ποίημα με τίτλο «Εν μεγάλη Ελληνική αποικία, 200 π.Χ.», γραμμένο το ... 1928: «(...) ίσως, καθώς νομίζουν ουκ ολίγοι, να έφθασε ο καιρός / να φέρουμε Πολιτικό Αναμορφωτή. / Ομως το πρόσκομμα κ' η δυσκολία / είναι που κάμνουνε μια ιστορία / μεγάλη κάθε πράγμα οι Αναμορφωταί / αυτοί. (...) Για κάθε τι / για το παραμικρό ρωτούνε κ' εξετάζουν, κ' ευθύς στον νου τους ριζικές μεταρρυθμίσεις βάζουν, / με την απαίτησι να εκτελεσθούν άνευ αναβολής. / Εχουνε και μια κλίσι στες θυσίες».
Καθώς η Ελλάδα βρέθηκε στο χείλος της χρεοκοπίας, όλοι έσφιξαν τη ζώνη. Το κράτος μείωσε πολύ το έλλειμμά του πέρυσι, από 15,4% σε 10,5% του ΑΕΠ. Αλλά αυτό δεν αρκεί. Η κυβέρνηση υποχρεώθηκε να εφαρμόσει ένα δεύτερο σχέδιο λιτότητας. «Κι όσο στον έλεγχό τους προχωρούνε, / βρίσκουν και βρίσκουν περιττά, και να παυθούν ζητούνε• / πράγματα που όμως δύσκολα τα καταργεί κανείς», έγραφε ακόμη ο Καβάφης, ο ποιητής της Αλεξάνδρειας.
Από την αρχή της σύγχρονης Ελλάδας, το 1830, οι «μεγάλες δυνάμεις» επιβλέπουν τα συμφέροντα του νεαρού έθνους, το οποίο γεννιέται χρεωμένο. Το νέο κράτος πρέπει να τους ξεπληρώσει τη βοήθεια που προσέφεραν κατά την ελληνική Επανάσταση. Συνεννοούνται για να επιβάλουν ως βασιλιά των Ελλήνων τον γιο του βασιλιά της Βαυαρίας, τον Οθωνα, ο οποίος φέρνει πολλούς συμπατριώτες του για να διοικήσουν τη χώρα. «Τα εισοδήματα του Κράτους είναι σχεδόν ανύπαρκτα», γράφει ο ιστορικός Νικόλας Μπλουδάνης στο βιβλίο του «Ελληνικές χρεοκοπίες: ένα ιστορικό πεπρωμένο;» (στα γαλλικά από τις Εκδόσεις Xerolas). «Η Ελλάδα δεν μπορεί συνεπώς να επιβιώσει χωρίς μια διαρκή χρηματική βοήθεια από τις προστάτιδες δυνάμεις, με τη μορφή δανείων που καταλήγουν να διογκώνουν υπέρμετρα το εξωτερικό χρέος της χώρας».
«Το ελληνικό κράτος εξακολουθεί άραγε να είναι ανεξάρτητο, όταν οι εμπειρογνώμονες της "τρόικας" έρχονται κάθε μήνα να ελέγξουν την εφαρμογή των προσταγών τους;», αναρωτιέται η Ζοέλ Νταλέγκρ, καθηγήτρια στο Εθνικό Ινστιτούτο Ανατολικών Γλωσσών και Πολιτισμών (INALCO) στο βιβλίο της «Η άγνωστη Ελλάδα του σήμερα» (Εκδόσεις L'Harmattan). Ο πρόεδρος του Eurogroup Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ το παραδέχθηκε εξηγώντας, στις αρχές Ιουλίου, ότι «η κυριαρχία θα περιοριστεί πολύ».
Αυτή η διεθνής κηδεμονία θα διαρκέσει όσο χρόνο χρειαστεί για την αποπληρωμή του δανείου, που μπορεί να φτάσει τα τριάντα χρόνια. Η τρόικα και η ελληνική κυβέρνηση διαβεβαιώνουν πως η οικονομική κατάσταση θα βελτιωθεί. Ομως εξέχοντες οικονομολόγοι αμφιβάλλουν. Ο ελληνικός πληθυσμός φοβάται ότι κάνει θυσίες για το τίποτε.
Ο Κωνσταντίνος Καβάφης διερμηνεύει και αυτές τις ανησυχίες: «Κι όταν, με το καλό, τελειώσουνε την εργασία, / κι ορίσαντες και περικόψαντες το παν λεπτομερώς, / απέλθουν, παίρνοντας και την δικαία μισθοδοσία, / να δούμε τι απομένει πια, μετά / τόση δεινότητα χειρουργική».
ΤΑΝΕΑ/ LE MONDE