«Σινεμά, φάε τη σκόνη μου»...

Της Πόπης Διαμαντάκου

Φθίνουσα η πορεία της τηλεόρασης, όπως τη γνωρίσαμε; Ποιος θα το φανταζόταν! Στη χώρα μας το διαπιστώνουμε ήδη. Στο εξωτερικό βρίσκονται στο επόμενο βήμα

Αυτό που βλέπουμε και πολύ περισσότερο αυτό που θα... ακολουθήσει την επόμενη χρονιά σίγουρα δεν είναι η τηλεόραση που μάθαμε και πολύ περισσότερο η τηλεόραση που ελπίσαμε κάποτε ότι θα αποκτήσουμε. Το ενδιαφέρον είναι ότι η παραδοσιακή τηλεόραση, τα κανάλια γενικής λήψης, έχει φθίνουσα πορεία ακόμη και στις ΗΠΑ.
Παρόλο που η τηλεοπτική παραγωγή ανθεί. Θεωρείται μάλιστα ότι η παραγωγή τηλεοπτικών σειρών είναι τόσο πλούσια και έχει τόσο εξελιχθεί σε σενάρια, σκηνοθεσία, εφέ, που έχει αφήσει τον κινηματογράφο πίσω της να αγκομαχά. Αυτό είναι ένα μέρος της πραγματικότητας. Το άλλο, το πιο σκοτεινό, είναι εκείνο που μιλάει για κρίση σε όλα τα επίπεδα, ακόμη και στην τηλεοπτική παραγωγή, η οποία έχει μεν υψηλή ποιότητα, αλλά είναι εξαιρετικά μειωμένη. Μόλις το 20% των σίριαλ που ήδη προβάλλονταν από τα μεγάλα αμερικανικά δίκτυα εγκρίθηκε για να συνεχίσει σε επόμενο κύκλο.
Ακόμη κι έτσι όμως, το ένα είναι καλύτερο από το άλλο: το έξοχο «Mad Μen», που εδώ έχει αδικηθεί, στριμωγμένο στο άσχετο τηλεοπτικό περιβάλλον του Alter (αν και η προβολή του από το συγκεκριμένο κανάλι μοιάζει με χοντρό αυτοσαρκασμό, καθώς πρόκειται για σειρά που παρουσιάζει πώς στήθηκε η φούσκα των διαφημιστικών εταιρειών στην Αμερική και πώς διαμορφώθηκε η «τάξη» των κυνικών μεγαλοστελεχών, λίγο πριν πάρουν τη σκυτάλη τα golden boys των χρηματιστηριακών εταιρειών).
Συνεχίζουν σε επόμενο κύκλο όμως και το «Glee» και το «Nurse Jackie» και το «Walking dead» και οι «Desperate housewives» και το έξοχο «Killing» και η κωμωδία «Two and a half men», ενώ παρακολουθούμε στο Mega και το «Damages» με την έξοχη σκηνοθεσία και την Γκλεν Κλόουζ σε ρεσιτάλ ερμηνείας, από εκείνα που μόνο κινηματογραφικές ταινίες προσέφεραν στο σινεφιλικό κοινό τους.
Συμβαίνει η εξής παραδοξότητα: η μεν οικονομική κρίση έχει περιορίσει τον αριθμό των σειρών που γυρίζονται κάθε χρόνο, αλλά οι απαιτήσεις ενός νέου κοινού, που χρησιμοποιεί τα νέα μίντια για να βλέπει τις σειρές που αγαπά, έχει βελτιώσει την ποιότητα της παραγωγής τους.
Τα αμερικανικά κανάλια, για παράδειγμα, βλέπουν να μοιράζονται την πίτα της τηλεθέασης με διάφορα sites, που προτιμώνται από το νεανικό κοινό, και με την καλωδιακή τηλεόραση. Η πίτα των 70 δισεκατομμυρίων δολαρίων μοιράζεται μεταξύ παραδοσιακών τηλεοπτικών μέσων, καλωδιακών και ιντερνετικών. Για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα διαμορφώθηκε η προσφορά τηλεοπτικών προγραμμάτων με ενσωματωμένες διαφημίσεις, το screaming online, που θεωρήθηκε ότι προς το παρόν αντιμετωπίζει τουλάχιστον το πρόβλημα των θεατών που προτιμούν την ιντερνετική μέθοδο.
Το πρόβλημα όμως του παραδοσιακού τηλεοπτικού προγράμματος που χάνει κοινό παραμένει. Στις ΗΠΑ έχουν μειωθεί κατά 30% μέσα σε έναν χρόνο οι πωλήσεις τηλεοπτικών συσκευών. Εν μέρει ευθύνεται η οικονομική κρίση, αλλά οι έρευνες λένε ότι πολλοί νέοι δεν επιθυμούν καν να αγοράσουν τηλεόραση, προτιμούν τη χρήση του κομπιούτερ και κάνουν downloading αγαπημένες σειρές και κινηματογραφικές ταινίες ή προσφάτως κερδίζει έδαφος μια νέα συνήθεια, παρακολουθούν τηλεόραση από το κινητό τους τηλέφωνο (ήδη «ΤΑ ΝΕΑ» έγραφαν προχθές για αγορά 17,5 εκατομμυρίων). Τα νέα μέσα ωστόσο δεν μπορεί παρά να σημαίνουν και νέο περιεχόμενο. Πόσοι θα χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες του κινητού τηλεφώνου για να δουν τα παλιά παραδοσιακά τοκ σόου ή και μακροσκελή δελτία ειδήσεων - για να μην προσθέσουμε και την καθ' ημάς τηλεόραση με τα πρωινάδικα και τα μεσημεριανάδικα και διάφορα φλύαρα προγράμματα που απλώς καταλαμβάνουν τηλεοπτικό χρόνο;
Ολα αυτά προς το παρόν δεν δείχνουν παρά τάσεις της αγοράς. Οχι βέβαια, της εγχώριας που είναι κολλημένη στο παρελθόν και διέπεται ακόμη από τη νοοτροπία του επαρχιωτισμού, που νομίζει ότι αν παριστάνει ότι δεν βλέπει την πραγματικότητα, θα συντηρηθούν μικροεξουσίες και αεριτζίδικες καριέρες.
Είναι να κρατάει κανείς την κοιλιά του από τα γέλια, για παράδειγμα, όταν ακούει κάτι εμβριθείς αναλύσεις μεσημεριανάδικων για τα «νεανικά κοινά» της μιας ή της άλλης πρωινατζούς και κάτι αστείες ερμηνείες για ποσοστά τηλεθέασης, στραβομετρημένα για να βγει το «ζύγι», όταν όλα έχουν αλλάξει και πολύ περισσότερο η συμπεριφορά των νέων μέσα από τη χρήση των νέων τεχνολογιών επικοινωνίας.
Ο κόσμος αλλάζει ραγδαία και παρά την οικονομική κρίση τίποτε δεν μπορεί να φρενάρει την αλλαγή της νοοτροπίας του θεατή, που σημαίνει και σταδιακή αλλαγή του τηλεοπτικού περιεχομένου.
TAΝΕΑ