«Λάδι» η αμερικανική Δικαιοσύνη...

Tης Πόπης Διαμαντάκου

Από την κατάλυση του τεκμηρίου της αθωότητας από την κάμερα στην αντιστροφή των ρόλων θύτη - θύματος, η υπόθεση DSK παραμένει κορυφαίο μιντιακό γεγονός με πολλαπλά μηνύματα

Η δίκη του ... άσου του φουτμπόλ Ο. Τζέι Σίμπσον υπήρξε το μεγαλύτερο μιντιακό γεγονός όλων των εποχών στις ΗΠΑ, καταδεικνύοντας πόσο ισχυρός παράγοντας στη λειτουργία της Δικαιοσύνης μπορεί να γίνουν τα μίντια, όταν η υπόθεση προσφέρεται για να ερεθιστούν εθνικές, κοινωνικές και φυλετικές φαντασιώσεις ενώ ταλαντούχοι συνήγοροι και εισαγγελείς μετατρέπονται σε σκηνοθέτες δικαστικών σίριαλ.
Η υπόθεση Ντομινίκ Στρος - Καν που θα βρεθεί σε λίγες ημέρες στα δικαστήρια - αν διεξαχθεί κανονικά η δίκη - έχει τα χαρακτηριστικά ενός αναλόγου μεγέθους μιντιακού γεγονότος. Αλλωστε αυτό που καθήλωσε το παγκόσμιο τηλεοπτικό κοινό ήταν η χρήση της κάμερας κατά τη σύλληψη του πανίσχυρου άνδρα της διεθνούς πολιτικοοικονομικής σκηνής.
Εκείνα τα πλάνα «πούλησαν» τη λουστραρισμένη εικόνα μιας «ιδανικής δημοκρατίας» με πανίσχυρο και ανεξάρτητο σύστημα Δικαιοσύνης - το τι «πούλησαν» σε επίπεδο διεθνούς πολιτικοοικονομικής κατασκοπείας είναι άλλη υπόθεση. Τι ακριβώς συνέβη τα κρίσιμα λεπτά μέσα στο δωμάτιο του ξενοδοχείου μεταξύ του ισχυρού άνδρα του ΔΝΤ και μιας οικονομικής μετανάστριας που εργαζόταν ως καμαριέρα μικρή σημασία θα έχει σε λίγο, όπως συμβαίνει με όλα τα μιντιακά, δικαστικά δράματα.
Μέχρι στιγμής μπορεί να τροφοδότησαν οι αρχικές πληροφορίες μερικά σατιρικά σχόλια, μπορεί να βγήκαν στα μίντια ακόμη μερικές ιστορίες «ανάρμοστης συμπεριφοράς» του DSK αλλά πίσω έχει η «αχλάδα» των συνηγόρων «την ουρά». Σημασία έχει ότι ο «θύτης» Στρος - Καν έχει ήδη μετατραπεί σε «θύμα».
Πρώτο βήμα της υπερασπιστικής γραμμής είναι να σπείρει την αμφιβολία. Πρωτίστως για το ποιόν της καμαριέρας. Εδώ ακριβώς είναι το κρίσιμο σημείο που οι ταλαντούχοι αμερικανοί δικηγόροι παίζουν με τους όρους του μιντιακού συστήματος. Ολο το «μυστικό» είναι να γίνει η αντιστροφή των ρόλων θύτη - θύματος.
Οχι, οι ΗΠΑ δεν είναι ο παράδεισος ακριβώς της δικαιοσύνης, με όρους που εννοούμε στην Ευρώπη και όπως προς στιγμήν καλλιέργησε την εντύπωση εκείνο το υπερθέαμα της σύλληψης του DSK. Είναι η κόλαση της «θυματολογίας». Για τους αμερικανούς θεωρητικούς των μίντια πρόκειται για μια εθνική μάστιγα.
Μια μεγάλη έρευνα που δημοσιευόταν στο περιοδικό «New York» στις αρχές του '90 με τίτλο «Don't blame me» συμπεριλάμβανε ως παραδείγματα γκροτέσκα περιστατικά από τα δικαστικά χρονικά: από τη γυναίκα που αρρώστησε με καρκίνο ύστερα από 40 χρόνια λυσσαλέου καπνίσματος και έκανε αγωγή σε τρεις καπνοβιομηχανίες κερδίζοντας πολλά εκατομμύρια μέχρι έναν πρόεδρο πανεπιστημίου που παρενοχλούσε σεξουαλικά τις συναδέλφους του και ισχυρίστηκε ότι υποφέρει από υπερβολική ποσότητα ADN στα χρωμοσώματά του και δεν φταίει αυτός. Ο εκπαιδευμένος στην αξιοποίηση των μιντιακών όρων δικηγόρος μπορεί να χρησιμοποιήσει το σύστημα δικαίου όχι μόνο για να βγάλει λάδι τον πελάτη του σε περιπτώσεις όπως του DSK αλλά ακόμη και να του επιδικάσει αποζημίωση για ταλαιπωρία.
Η αντιστροφή του κλίματος είναι υπόθεση μιας στιγμής. Τα ελαφρυντικά, απολύτως νόμιμα σε ένα κράτος δικαίου, προβάλλονται στα αμερικανικά δικαστήρια σαν απαλλακτικά που πρέπει αμέσως να αθωώσουν τον κατηγορούμενο.
Ετσι κι αλλιώς, μετά το πρώτο ξάφνιασμα, η δύναμη του ονόματος του ισχυρού και η επαγγελματική του επιτυχία αρχίζουν να επηρεάζουν την κοινή γνώμη. Ηδη έκαναν την εμφάνισή τους άρθρα και σχόλια, ακόμη και στη χώρα μας, για τον άνδρα - θύμα Στρος - Καν. Γελοίο, αν σκεφτεί κανείς ότι ακόμη και αν η περιβόητη καμαριέρα είναι μια παμπόνηρη, εκδιδόμενη επί χρήμασι γυναίκα - αράχνη, το γεγονός ότι έπεσε στην άτεχνη παγίδα της ένας τετραπέρατος πολιτικός και πανίσχυρος άνδρας της παγκόσμιας οικονομίας αρκεί, αν μη τι άλλο, για να τον οδηγήσει στην οριστική σύνταξη.
Στα υπερασπιστικά στοιχεία συνυπολογίζεται, σιωπηρώς, ότι ο φερόμενος ως ένοχος είναι σε κοινή θέα ενώ η καμαριέρα αθέατη, άρα «σκοτεινό πρόσωπο». Ετσι, η μέθοδος προστασίας του θύματος αντιστρέφεται ύπουλα από τους όρους του θεάματος σε μέθοδο αμφισβήτησης της ειλικρίνειάς του.
Στο τέλος μπορεί ακόμη και να δικαστεί η καμαριέρα γιατί μπήκε μόνη της στο δωμάτιο. Σε κάθε περίπτωση όμως, θα πρόκειται για θρίαμβο του αμερικανικού συστήματος δικαιοσύνης. Αυτό έχει σημασία.
TANEA