Τα 3 σενάρια για περικοπές και το προφίλ του δημοσίου υπαλλήλου...

Της ΕΛΕΝΗΣ ΔΕΛΒΙΝΙΩΤΗ
Καθεστώς ανισότητας, μισθολογικές αγκυλώσεις και την αναγόρευση της αδράνειας ως της μεγαλύτερης αρετής του δημοσίου υπαλλήλου αναδεικνύει η έκθεση για το μισθολόγιο που έδωσε στη δημοσιότητα ο υπουργός Εσωτερικών Γιάννης Ραγκούσης.

Τα στοιχεία που αναλύθηκαν αποτελούν το 32% του συνόλου των εργαζομένων στο Δημόσιο κι αφορούν αριθμητικά ένα ... δείγμα 245.614 εργαζομένων των οποίων αναλύθηκαν οι πραγματικές αμοιβές.

Μια σημαντική διαπίστωση είναι ότι το 50% των υπαλλήλων του Δημοσίου δεν ξεπερνά το ποσόν των 1.639 ευρώ (μικτά), ενώ μόλις ένας στους 10 υπαλλήλους (ποσοστό 10%) αμείβεται με μισθό πάνω από 2.418 ευρώ (από τα χαμηλότερα μισθολόγια στην ευρωζώνη).

Οι περιπτώσεις εργαζομένων στο Δημόσιο που λαμβάνουν πάνω από 5.856 ευρώ δεν ξεπερνούν συνολικά τα 710 άτομα (ποσοστό 0,4%) και προέρχονται μόνον από δύο υπουργεία, το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη (αποτελούν το 48% των περιπτώσεων) και το υπουργείο Εθνικής Αμυνας (ποσοστό 42%).

Επίσης στα υπουργεία όπου υπάρχουν υψηλές αμοιβές το ποσοστό του συνόλου των επιδομάτων αγγίζει και μερικές φορές ξεπερνάει το ήμισυ της μέσης συνολικής αμοιβής. Στα υπουργεία Οικονομικών, Εσωτερικών και Δικαιοσύνης οι υπάλληλοι είναι οι προνομιούχοι. Ιδιαίτερα το υπουργείο Οικονομικών βρίσκεται από 38% έως 41% πάνω από τον μέσο όρο για έναν πρωτοδιορισμένο και φτάνει στο 55% έως 64% πάνω από το μέσο ύστερα από 33 χρόνια υπηρεσίας.

Ο χάρτης των αμοιβών στο Δημόσιο έτσι όπως αναφέρεται στη συγκεκριμένη καταγραφή αποδεικνύει τα «ρετιρέ» και τα «υπόγεια» αναδεικνύοντας ένα καθεστώς αδικιών και ανισοτήτων, αφού υπάλληλοι με τα ίδια προσόντα και την ίδια βαθμολογική κλίμακα και χρόνια προϋπηρεσίας εμφανίζουν διαφορές που αρχίζουν από 850 ευρώ τον μήνα και μπορούν να φτάσουν στο απίστευτο ποσόν των 1.616 ευρώ...

Αλλος 2.861 ευρώ -άλλος 1.226

Διά του λόγου του αληθές:

* Υπάλληλος του υπουργείου Οικονομικών πρωτοδιοριζόμενος λαμβάνει το ποσόν των 2.076 ευρώ τον μήνα. Ο πρωτοδιοριζόμενος στο υπουργείο Εθνικής Αμυνας (πολιτικό προσωπικό) παίρνει 1.226 ευρώ και ο υπάλληλος του υπουργείου Θαλασσίων Υποθέσεων και Νήσων 1.285 ευρώ. Οι αδικίες με τα χρόνια γίνονται ισχυρότερες, καθώς στο υπουργείο Οικονομικών υπάλληλος έπειτα από 17 χρόνια υπηρεσίας παίρνει 2.861 ευρώ και ύστερα από 33 χρόνια 3.524 ευρώ. Αντίστοιχα, ο υπάλληλος από την Εθνική Αμυνα παίρνει 1.587 και 1.908 ευρώ. Ο υπάλληλος του υπουργείου Θαλασσίων Υποθέσεων και Νήσων, 1.645 και 1.967 ευρώ αντίστοιχα.

* Από τους πλέον αδικημένους και οι υπάλληλοι του υπουργείου Παιδείας. Εδώ ο πρωτοδιοριζόμενος παίρνει 1.311 ευρώ, έπειτα από 17 έτη υπηρεσίας 1.672 και στα 33 χρόνια 1.993 ευρώ.

* Οι ίδιες και μεγαλύτερες αδικίες στη βαθμίδα της Υποχρεωτικής Εκπαίδευσης. Προνομιούχοι και εδώ οι υπάλληλοι του υπουργείου Οικονομικών που παίρνουν όταν πρωτοδιορίζονται 1.577 ευρώ, ύστερα από 17 έτη υπηρεσίας 2.222 και μετά 33 έτη 2.779 ευρώ. Αντίστοιχα ο πρωτοδιοριζόμενος στο υπουργείο Εθνικής Αμυνας παίρνει 910 ευρώ και φτάνει έπειτα από 33 έτη στα 1.417 ευρώ. Στο υπουργείο Θαλασσίων Υποθέσεων ο πρωτοδιοριζόμενος παίρνει 922 ευρώ και ύστερα από 33 χρόνια 1.429 ευρώ.

* Στην πολυπληθέστερη κατηγορία των αποφοίτων Λυκείου υπάρχουν φοβερές ανισότητες. Ο πρωτοδιοριζόμενος στο υπουργείο Οικονομικών λαμβάνει 1.805 και στο υπουργείο Θαλασσίων Υποθέσεων 1.064. Επειτα από 17 έτη ο πρώτος έχει μισθό 2.528 και ο δεύτερος 1.371, ενώ οι κραυγαλέες ανισότητες παραμένουν και στα 33 χρόνια όπου ο υπάλληλος του υπουργείου Οικονομικών παίρνει 3.187 και εκείνος του υπουργείου Θαλασσίων Υποθέσεων 1.656, δηλαδή η διαφορά τους είναι 1.531 ευρώ.

Σύμφωνα με το γενικό μισθολόγιο:

* Οι υπάλληλοι κατατάσσονται σε 4 κατηγορίες ανάλογα με την εκπαίδευσή τους. Ο πρωτοδιοριζόμενος μπαίνει στην υπηρεσία με το εισαγωγικό κλιμάκιο και κάθε κλιμάκιο έχει 18 επίπεδα.

* Βασικό κριτήριο για τη διαμόρφωση του μισθού είναι τα έτη υπηρεσίας. Κάθε υπάλληλος αλλάζει επίπεδο κάθε δύο χρόνια.

* Οι αμοιβές είναι το σύνολο του βασικού μισθού, του κινήτρου απόδοσης και επιδομάτων που χορηγεί κάθε υπουργείο ξεχωριστά. Υπάρχουν επιδόματα που δίδονται σε όλους και άλλα που δίδονται κάτω από προϋποθέσεις.

* Υπάρχουν επίσης 15 ειδικά μισθολόγια: γιατροί ΕΣΥ, δικαστικοί, διπλωματικοί, Ενοπλες Δυνάμεις, ΕΛ.ΑΣ., Πυροσβεστικό και Λιμενικό Σώμα, μέλη ΔΕΠ, πανεπιστημιακοί πλήρους απασχόλησης κ.τ.λ.

Η κριτική που αναπτύσσεται στο πόρισμα αναφέρει ότι:

- Η μισθολογική δαπάνη γίνεται αποσπασματικά.

- Κάθε υπουργείο έχει ειδικές ρυθμίσεις, ειδικά μισθολόγια, ειδικές οργανωτικές και εκπαιδευτικές δομές με αποτέλεσμα οι υπάλληλοι να μη συλλειτουργούν με τους συναδέλφους τους σε άλλα υπουργεία.

- Ο σχεδιασμός βασίζεται σε ένα μηχανισμό που υιοθετήθηκε στο παρελθόν και στον οποίο προστίθενται νέα στοιχεία.

- Η σύνδεση με τη στρατηγική που αφορά το ανθρώπινο δυναμικό που χρειάζεται, προκειμένου να ενισχυθεί η απόδοση, δεν είναι εφικτή στο παρόν μισθολογικό σύστημα.

- Η εκπαίδευση και η προϋπηρεσία είναι τα μοναδικά κριτήρια στην εξέλιξη του υπαλλήλου στη μισθολογική κλίμακα. Η εξέλιξη βασίζεται στην υπόθεση εργασίας ότι η ικανότητα του υπαλλήλου αυξάνεται με τα χρόνια.

- Η σχέση μεταξύ εισαγωγικής και καταληκτικής αμοιβής είναι μικρή σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης.

- Οι βαθμοί είναι ανεξάρτητοι από τη μισθολογική εξέλιξη, με αποτέλεσμα οι υπάλληλοι που έχουν τα απαιτούμενα προσόντα και την εμπειρία να παραμένουν στον ίδιο βαθμό, αφού δεν υπάρχει ένα σύστημα που να συνδέει την καριέρα με το μισθολόγιο.

- Το μισθολόγιο χαρακτηρίζεται από εσωστρέφεια, καθώς δεν γίνεται σύγκριση μισθολογίου με τις αντίστοιχες τάσεις της αγοράς. Αν ήταν περισσότερο εξωστρεφές, θα βοηθούσε στην ευθυγράμμιση με την αγορά εργασίας και θα προσέλκυε ικανά και φιλόδοξα στελέχη, ενώ θα εισήγαγε και νέες πρακτικές αμοιβών στο Δημόσιο.

- Εξομοιώνονται από μισθολογική άποψη οι υπάλληλοι που αποδίδουν οριακά με εκείνους που έχουν άριστη απόδοση. Ετσι το σύστημα ενισχύει για τους πρώτους την αδράνεια και την αδιαφορία και για τους δεύτερους λειτουργεί ως αντικίνητρο παραγωγικότητας εφόσον δεν συνδέει την αμοιβή με την απόδοση.

- Το μισθολόγιο έρχεται σε σύγκρουση με την ευρωπαϊκή νομοθεσία (συνθήκη της Ρώμης), η οποία αναφέρει την έννοια της ίσης αμοιβής για εργασία ίσης αξίας, που αποτελεί θεμελιώδη αρχή της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

- Το σύστημα των επιδομάτων είναι περίπλοκο και κατακερματισμένο. Τα επιδόματα είναι πολλά και αρκετά δεν συνάδουν με τις νέες εξελίξεις.

- Η επιδοματική πολιτική αναπτύχθηκε χωρίς σύστημα και στρατηγική, για να καλύψει ανάγκες συγκεκριμένων ομάδων εργαζομένων.

- Κάποια από τα επιδόματα δεν εξυπηρετούν τον σκοπό τους και άλλα που είναι κοινωνικού χαρακτήρα (οικογενειακά) είναι αρκετά χαμηλά.

- Επιδόματα που θα έπρεπε να προάγουν την υπευθυνότητα και την αποτελεσματικότητα (θέσης ευθύνης) είναι χαμηλά και δεν διαφοροποιούν τους εργαζομένους.

- Η επιδοματική πολιτική χρειάζεται ανασκόπηση και απλοποίηση ανά τακτά χρονικά διαστήματα, προκειμένου να συμβαδίζει με τις σύγχρονες απαιτήσεις. *

Η μελέτη συντάχθηκε από ανεξάρτητους συμβούλους από τις εταιρείες Hey Group και ICAP, σε συνεργασία με ομάδα στελεχών των υπουργείων Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και του υπουργείου Οικονομικών.