ΜΑΔΡΙΤΗ Σκέφτηκα να διαπιστώσω από μόνος μου τον αντίκτυπο των επαναστάσεων στη Μέση Ανατολή στους αραβικούς δρόμους. Συγκεκριμένα στους αραβικούς δρόμους της Ευρώπης. Γι΄ αυτό επέστρεψα στην Ισπανία, στην οδό Ντε Τριμπουλέτε της Μαδρίτης. Κατά μήκος αυτού του στενού δρόμου, με τα εξαθλιωμένα του μπαρ και τα ... καταστήματα για φθηνά τηλεφωνήματα και Ιnternet απ΄ όπου οι μετανάστες επικοινωνούν με την πατρίδα τους, συναντάς Μαροκινούς, Τυνήσιους, Αλγερινούς- και, σε ένα σκονισμένο μικρό μαγαζί, το «Σπίτι του Φαραώ», έναν νεαρό Αιγύπτιο με το όνομα Σάφι. Ηρθε πριν από τρία χρόνια από το μεσογειακό λιμάνι του Ρασίντ, ή Ροζέτα, όπου τα στρατεύματα του Ναπολέοντα βρήκαν την περίφημη Στήλη της Ροζέτας. Αυτό που μου λένε ο Σάφι και ο Μοκτάρ και ο Μοχάμεντ (ή μάλλον... αρκετοί Μοχάμεντ) είναι το εξής: «Τουλάχιστον υπάρχει κάποια ελπίδα στην πατρίδα. Και αν αυτές οι ελπίδες γίνουν πραγματικότητα, αν αυτό που ένας αλγερινός μετανάστης αποκαλεί “κυβέρνηση μαφιόζων” επίσης φύγει, αν υπάρξει πραγματική προοπτική για δουλειές,στέγαση και,ναι,περισσότερη ελευθερία, τότε θα επιστρέψουμε στις χώρες μας».
Βρίσκονται εδώ στην Ισπανία για να εξασφαλίσουν μια καλύτερη ζωή για τους ίδιους και τις οικογένειές τους. Υπάρχουν πολλά πράγματα που τους αρέσουν εδώ, αν και, όπως λένε, η προκατάληψη κατά των μουσουλμάνων έχει γίνει χειρότερη μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις στη Μαδρίτη το 2004.
Αλλά αν τους δοθεί η ευκαιρία θα επιστρέψουν. Προς το παρόν υπάρχει μόνο ελπίδα.
Ο ισπανικός δεν είναι τυχαίος ευρωπαϊκός αραβικός δρόμος, κι ας βρίσκεις παρόμοιους σε οποιαδήποτε μεγάλη πόλη της Δυτικής Ευρώπης. Οχι, αυτός είναι ο δρόμος απ΄ όπου προήλθαν ορισμένοι από τους βομβιστές της Μαδρίτης. Συναντιούνταν στο ήσυχο καφέ-ρεστοράν «Λα Αλάμπρα». Οταν είχα επισκεφθεί ξανά το ίδιο μέρος πριν από έξι χρόνια συνάντησα νεαρούς άνδρες με φωτογραφίες του Οσάμα μπιν Λάντεν στα κινητά τους τηλέφωνα. Μιλούσαν για τον φόβο, τον θυμό τους για τον πόλεμο στο Ιράκ και για την απελπισία τους. Σήμερα τα μαντάτα είναι καλύτερα. Στο «Σπίτι του Φαραώ» ο Σάφι και ο Ιμπραχίμ πανηγυρίζουν για την πτώση του Μουμπάρακ. Και ο άνδρας πίσω από το μπαρ στο «Λα Αλάμπρα», ένας προνοητικός Μαροκινός που κάποτε σπούδασε Μεσαιωνική Ιστορία, μιλάει με επιφύλαξη για τις πιθανές αλλαγές στη γενέτειρά του. Σε ελεύθερες εκλογές, λέει, οι μαροκινοί ισλαμιστές θα τα πήγαιναν καλά. «Αλλά θα ήταν άραγε ειρηνικοί,θα σέβονταν τους νόμους και τη δημοκρατία, όπως οι ισλαμιστές στην Τουρκία;» αναρωτιέται. Μόνο ένας ανόητος δεν θα καταλάβαινε ότι πρόκειται για μια εποχή κινδύνου και ευκαιριών. Ο δρόμος προς τα εμπρός για την Τυνησία και την Αίγυπτο δεν είναι τόσο ξεκάθαρος όσο ήταν για τα κράτη της Ανατολικής Ευρώπης το 1989, ενώ δεν υπάρχει το καταφύγιο της ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ενωση στο τέλος του δρόμου. Αυτό που άκουσα στην οδό Τριμπουλέτε μπορεί να σημαίνει ότι μερικοί μετανάστες μπορεί να επιστρέψουν στην πατρίδα τους. Προς το παρόν, ακόμη έρχονται προς την Ευρώπη. «Η επανάσταση δεν άλλαξε τίποτε» λένε στη «Le Μonde»- και ζητούν από την Ευρώπη να τους βρει δουλειά.
Τώρα πρέπει να αδράξουμε την ευκαιρία, να πάρουμε το ρίσκο και να σκεφτούμε πώςμε τα περιορισμένα μέσα που έχουμε στη διάθεσή μας- μπορούμε να βοηθήσουμε τους πεινασμένους για ελευθερία Αραβες να φθάσουν στον καλύτερο δυνατό προορισμό. Αλλά πώς; Αυτό είναι ένα ερώτημα στο οποίο ήλπιζα να βρω απάντηση εδώ στην Ισπανία. Επειδή καμία άλλη ευρωπαϊκή χώρα δεν είναι πιο κοντά στον αραβικό κόσμο: μόλις 13 χιλιόμετρα ως την απέναντι όχθη της Μεσογείου, στο Μαρόκο. Εδώ συναντάται η Ευρώπη με τη Μέση Ανατολή.
Οσα έχω ακούσει μέχρι στιγμής από τους ισπανούς πολιτικούς και αναλυτές είναι απογοητευτικά. Ναι, αυτή η χώρα έχει εμπειρία σε θέματα που αφορούν το Μαγκρέμπ και ειδικά το Μαρόκο, αλλά η πολιτική της περιορίζεται από τον φόβο ενός πιθανού μεταναστευτικού κύματος, του ισλαμισμού, των ναρκωτικών και της εγκληματικότητας. Αν οι διαδηλώσεις στο Μαρόκο σηματοδοτούν την απαρχή κάτι μεγάλου, τότε στ΄ αλήθεια οι Ισπανοί δεν γνωρίζουν πώς να αντιδράσουν.
Και αν η Ισπανία δεν έχει στρατηγική, τότε η Γαλλία έχει κάτι χειρότερο: μια κακή στρατηγική. Ενασχολούμενη με έναν κοντόφθαλμο, αυτοαποκαλούμενο ρεαλισμό, η γαλλική πολιτική και επιχειρηματική ελίτ έχει γίνει «ένα» με τους δικτάτορες της Βορείου Αφρικής. Οσον αφορά την άλλη μεγάλη δύναμη της Μεσογείου, την Ιταλία, το προσωπικό έντονο ενδιαφέρον του πρωθυπουργού της για τις αραβικές υποθέσεις μόλις τον έστειλε στο δικαστήριο- για να δικαστεί επειδή, όπως κατηγορείται, πλήρωσε για να κάνει σεξ με την τότε ανήλικη χορεύτρια της κοιλιάς Καρίμα ελ Μαχρούγκ. Και όλοι οι ηγέτες της Ευρώπης είναι απασχολημένοι με τις τράπεζες, το δημόσιο χρέος και την κρίση της ευρωζώνης. Αν όμως η Ευρωπαϊκή Ενωση δεν βρει μια γενναιόδωρη, εμπνευσμένη και στρατηγική απάντηση σε όσα συμβαίνουν στην αντίπερα όχθη της Μεσογείου, τότε αυτή η αποτυχία μια μέρα θα επιστρέψει για να μας στοιχειώσει στους αραβικούς δρόμους της Ευρώπης.
.Τίμοθι Γκάρτον Ας είναι καθηγητής Ευρωπαϊκών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. BHMA
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου