Ο «ματωμένος γάμος»...

Μια μεγάλη... σκακιέρα, στην οποία η παρτίδα έχει μεγάλη διάρκεια, απρόβλεπτες κινήσεις, αλλά κυρίως προκαθορισμένη έκβαση, υποδηλώνουν οι κινήσεις των τελευταίων εβδομάδων στον τραπεζικό κλάδο της χώρας. Η συγκεκριμένη φάση, στην οποία εισήλθαν οι τράπεζες, με την ...προτροπή της κυβέρνησης, σηματοδοτεί τη δημιουργία ισχυρών ομίλων που θα περιλαμβάνουν τρία μεγάλα ιδιωτικά σχήματα, ενώ όλες οι άλλες τράπεζες θα λειτουργούν δορυφορικά. Αυτά φαίνεται ότι είχαν στο μυαλό τους οι επικεφαλής των δύο τραπεζών όταν ξεκίνησαν πριν από έναν μήνα -με άκρα μυστικότητα- τις διαπραγματεύσεις για το ενδεχόμενο συνένωσής τους. Σύμφωνα με όσα έγιναν γνωστά από τις επίσημες ανακοινώσεις των δύο τραπεζών αλλά και από ανεπίσημες ενημερώσεις, στις 18 Ιανουαρίου η Alpha Βank έλαβε έγγραφη πρόταση της Εθνικής Τράπεζας για τη συγχώνευση των δύο πιστωτικών ιδρυμάτων διά απορροφήσεως της Alpha από την Εθνική. Στελέχη της Εθνικής χαρακτηρίζουν την πρόταση ισορροπημένη και μελετημένη και κυρίως επωφελή για τις δύο τράπεζες, αλλά και για την ελληνική οικονομία. Κάτι στο οποίο συμφωνούν και στελέχη της Alpha, οι οποίοι τόνιζαν ότι προκύπτουν σημαντικές συνέργειες τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό που θα έδιναν αξία σε ένα νέο, μεγάλο σχήμα. Προσθέτουν δε ότι ανάμεσα στις δύο τράπεζες υπάρχει παρόμοια ποιότητα και κουλτούρα από πλευράς ανθρώπινου δυναμικού και διαδικασιών.
Ο «ματωμένος γάμος»

Αυτή η σύγκλιση απόψεων φαίνεται πως οδήγησε (δύο εβδομάδες μετά) στην υπογραφή συμφώνου εμπιστευτικότητας και ξεκίνησαν διαπραγματεύσεις, με τη βοήθεια μάλιστα ειδικών συμβούλων. Και εκεί που όλα φαίνεται να κυλούσαν ομαλά, κάτι «χάλασε» την προωθούμενη συμφωνία για τη δημιουργία της «μεγατράπεζας» Εθνικής και Alpha Βank.

Σύμφωνα με την Εθνική Τράπεζα, για την περασμένη Παρασκευή είχε προγραμματιστεί άλλη μια συνάντηση στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων που είχαν ξεκινήσει. Αντί της συνάντησης όμως, η διοίκηση της τράπεζας πληροφορήθηκε από τρίτους την έκτακτη σύγκληση του διοικητικού συμβουλίου της Alpha Βank, επισημαίνοντας μάλιστα ότι «αντικείμενο της συνεδρίασης ήταν η απόρριψη της πρότασης της Εθνικής». Από την Εθνική θεωρούν άκομψο τον τρόπο διακοπής των διαπραγματεύσεων κατά τις οποίες δεν είχε διατυπωθεί καμιά ένταση από την πλευρά της Alpha, τονίζοντας ότι δεν υπήρξε καμιά διατύπωση οποιασδήποτε διαφορετικής πρότασης, παρά μόνο απόρριψής της. Χαρακτηρίζουν, μάλιστα, την ανακοίνωση απόρριψης της πρότασης ως «ακατανόητα εχθρική».

Αντίθετα, σύμφωνα με την Alpha Βank, η προχθεσινή ημέρα ήταν η καταληκτική ημερομηνία για την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων στην πρόταση της Εθνικής. Στη συνέχεια, το διοικητικό συμβούλιο της τράπεζας αποφάσισε ομόφωνα την απόρριψη της πρότασης, λαμβάνοντας υπόψη αφενός μεν την αβεβαιότητα που η τρέχουσα συγκυρία δημιουργεί, αφετέρου το περιεχόμενο της προτάσεως, οι όροι της οποίας κρίνονται ασύμφοροι για τους μετόχους της Alpha.　

Συναγερμός στους τραπεζοϋπαλλήλους

Ανησυχία και φόβους για επώδυνες ανατροπές στο μισθολογικό, εργασιακό και ασφαλιστικό καθεστώς εκφράζουν συνδικαλιστές των τραπεζοϋπαλλήλων, επικαλούμενοι τις δεσμεύσεις του μνημονίου και τα σχέδια για συγχωνεύσεις τραπεζών.

Σύμφωνα με τους ίδιους παράγοντες, οι επιταγές της τρόικας και οι κυοφορούμενες αλλαγές στο τραπεζικό σύστημα δημιουργούν συνθήκες ανασφάλειας στους εργαζόμενους, οι οποίοι διαβλέπουν κίνδυνο απολύσεων, περικοπών στους μισθούς και στις συντάξεις και υποβάθμιση των ασφαλιστικών παροχών.

Θεωρούν ότι μεθοδεύονται αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις, με κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων και των κανονισμών εργασίας που ισχύουν σήμερα στις τράπεζες και με τη θέσπιση ευέλικτων μορφών απασχόλησης, με αύξηση των συμβάσεων ορισμένου χρόνου και της εκ περιτροπής εργασίας, που θα επιφέρουν δραστική μείωση των αποδοχών.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στο επικαιροποιημένο μνημόνιο του Νοεμβρίου αναφέρεται πως «οι αρχές θα παρέχουν στις τράπεζες την απαραίτητη ευελιξία για τις αναγκαίες μειώσεις στο κόστος τους. Ως το τέλος Φεβρουαρίου 2011 οι αρχές θα καταθέσουν νομοθετικές ρυθμίσεις, οι οποίες θα κατατάξουν όλους τους εγγεγραμμένους τραπεζικούς υπαλλήλους στο ίδιο καθεστώς που ισχύει για τον ιδιωτικό τομέα, ανεξάρτητα από το ιδιοκτησιακό καθεστώς της τράπεζας. Η ευρύτερη μεταρρύθμιση του συστήματος των συλλογικών διαπραγματεύσεων αναμένεται να αυξήσει την ευελιξία στον καθορισμό των μισθών και των συνθηκών εργασίας και στον χρηματοπιστωτικό τομέα».

Ο όρος αυτός σύμφωνα με την ΟΤΟΕ σηματοδοτεί το τέλος των κλαδικών συμβάσεων στον τραπεζικό τομέα και οδηγεί σε ξήλωμα του μισθολογικού, εργασιακού και ασφαλιστικού καθεστώτος για δεκάδες χιλιάδες τραπεζοϋπαλλήλους.　

Σενάρια και κινήσεις
Ανοιξε το παιχνίδι για όλους τους μεγάλους του τραπεζικού συστήματος

Κοσμογονικές αλλαγές σε ολόκληρο το τραπεζικό σύστημα σηματοδοτεί η πρόταση της Εθνικής για τη δημιουργία ενός τραπεζικού γίγαντα από τη συνένωσή της με την Alpha Bank.

Παρά το γεγονός της απόρριψης της πρότασης, το εγχείρημα παραμένει μετέωρο, ενώ βάζει στο παιχνίδι και τους άλλους μεγάλους του τραπεζικού μας κλάδου, επιταχύνοντας τις εξελίξεις με τις κρατικές τράπεζες, και καθιστά «επιβεβλημένη και αναπόφευκτη την αναδιάταξη του τραπεζικού συστήματος», όπως τόνισε πριν από λίγες ημέρες ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιώργος Προβόπουλος.

Παράγοντες της τραπεζικής αγοράς εκφράζουν τη βεβαιότητα ότι η επόμενη μέρα θα είναι διαφορετική για τις τράπεζες, καθώς εκ των πραγμάτων θα αναγκαστούν να προχωρήσουν σε αναδιάταξη των επιχειρησιακών τους σχεδίων και των στρατηγικών τους στόχων. Επίσης, οι ίδιοι παράγοντες υποστηρίζουν ότι τελικά στην ελληνική τραπεζική αγορά μπορούν να συνυπάρξουν δύο με τρεις μεγάλοι και ισχυροί όμιλοι.

Ηδη, η γνωστοποίηση των κρυφών διαπραγματεύσεων για περίπου έναν μήνα ανάμεσα στις δύο τράπεζες κινητοποίησε τα αντανακλαστικά των άλλων ιδρυμάτων που ετοιμάζονται να μπουν και αυτά στο παιχνίδι που άνοιξε. Ετσι, κυοφορούνται έντονες διεργασίες από την επομένη κιόλας του παρ' ολίγον μεγάλου deal της Εθνικής με την Alpha Bank, με όλους τους τραπεζικούς ομίλους της χώρας να εμπλέκονται σε σενάρια και σχέδια αλληλοεξαγοράς τους.

Αντιδράσεις
Η επόμενη ημέρα ανοίγει τον «ασκό του Αιόλου» σε κάθε επίπεδο και κάθε πτυχή του χρηματοπιστωτικού κλάδου της χώρας, προκαλώντας ανάμεικτες αντιδράσεις και συναισθήματα τόσο στους ανταγωνιστές των δύο τραπεζών όσο και εντός των... τειχών της.

Πρόκειται ουσιαστικά για έναν νέο κύκλο αναδιοργάνωσης του τραπεζικού μας συστήματος, ο οποίος ξεκίνησε το καλοκαίρι, με την πρόταση εξαγοράς του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου και της Αγροτικής Τράπεζας από την Τράπεζα Πειραιώς, η οποία ωστόσο έπεσε στο κενό, αφού η κυβέρνηση αποφάσισε την αυτόνομη πορεία των δύο κρατικών τραπεζών.

Ομως, παρά την αποτυχία του εγχειρήματος, η προσπάθεια αναδιάταξης του τραπεζικού κλάδου συνεχίστηκε τόσο σε επίπεδο κυβέρνησης και Τράπεζας της Ελλάδος, που σε κάθε ευκαιρία «έσπρωχναν» τις εξελίξεις, όσο και μεταξύ των τραπεζών.

Αυτό αποδείχθηκε προχθές από τη γνωστοποίηση της «φιλικής» επίθεσης εξαγοράς της Alpha Bank από την Εθνική, αλλά και από το γεγονός ότι τα σενάρια και οι φήμες περί επικείμενων τραπεζικών «γάμων» βρίσκονταν σχεδόν σε ημερήσια διάταξη.

Αυτό που αναμένεται τους επόμενους κρίσιμους μήνες συναρτάται με την Alpha, αφού στο παιχνίδι διεκδίκησής της μπορεί να μπει και άλλη τράπεζα, κυρίως η Eurobank, η οποία μόλις πριν από λίγους μήνες συζητούσε με την Alpha το ενδεχόμενο της μεταξύ τους συνεργασίας. Βέβαια, οι εξελίξεις θα εξαρτηθούν από τη στάση που θα επιλέξει η Εθνική τις επόμενες ημέρες, δηλαδή από το εάν θα προχωρήσει σε επιθετική εξαγορά των μετοχών της Alpha, αφού τα στελέχη της σε όλους τους τόνους επισημαίνουν ότι «τον λόγο πλέον έχουν οι μέτοχοι».

Μπορεί όμως το ενδεχόμενο deal να ανοίξει τον δρόμο στους άλλους επίσημους και ανεπίσημους μνηστήρες, όχι μόνο της Alpha αλλά κυρίως του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου που αποτελεί την «πολύφερνη νύφη», αφού τόσο η Εθνική όσο και η Eurobank κατέχουν στρατηγικό ποσοστό μετοχών σε αυτό.

Ανοίγει έτσι ξανά η ατζέντα για τις τράπεζες, με τις κρατικές ή αυτές στις οποίες υπάρχει συμμετοχή του Δημοσίου να αναμένουν το «πράσινο φως» της τρόικας ώστε να προχωρήσουν τα σχέδια αναδιάρθρωσής τους. Το θέμα ανοίγει με τις αναμενόμενες αποφάσεις της κυβέρνησης για την ΑΤΕ, το Ταμιευτήριο, Αττικής και το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων.

Στρατηγικά πλεονεκτήματα της συγχώνευσης



Ηγετική θέση
1 Ο συνδυασμός των συγκριτικών πλεονεκτημάτων και η συμπληρωματικότητα των δύο τραπεζών και κυρίως η συνένωση των δυνάμεών τους θα δημιουργούσε τη μεγαλύτερη τράπεζα στην Ελλάδα και από τις ηγέτιδες δυνάμεις στον χώρο της νοτιοανατολικής Ευρώπης. Η νέα τράπεζα θα μπορούσε να είναι ένας από τους κορυφαίους χρηματοπιστωτικούς ομίλους στον χώρο αυτό, αξιοποιώντας τις αναπτυξιακές προοπτικές και την ήδη διαφαινόμενη ανάκαμψη των οικονομιών των χωρών της περιοχής. Μάλιστα, θα είχε διαφοροποίηση πηγών κερδοφορίας (όπως έδειξε και το γεγονός ότι η κερδοφορία της Εθνικής προήλθε κυρίως από την Τουρκία), που θα του επέτρεπαν να είναι λιγότερο ευάλωτος στις επιπτώσεις της κρίσης.

Κεφαλαιακή βάση
2 Η νέα τράπεζα, αν τελικώς δημιουργηθεί, θα έχει στην Ελλάδα τη μερίδα του λέοντος σε όλα τα επιμέρους μεγέθη, ενώ θα μπορεί να κατατάσσεται μεταξύ των κορυφαίων ευρωπαϊκών τραπεζών με την ισχυρότερη κεφαλαιακή επάρκεια. Μπορεί να είναι μια τράπεζα με 40% μερίδιο αγοράς στην Ελλάδα, έχοντας το 34% των δανείων και το 40% των καταθέσεων, αλλά και το 26% των καταστημάτων. Δηλαδή, ένας κολοσσός με 191 δισ. ευρώ ενεργητικό, 110 δισ. ευρώ καταθέσεων και δάνεια περίπου 130 δισεκατομμύρια. Επίσης, ο διαφαινόμενος νέος όμιλος θα έχει την υψηλότερη κεφαλαιακή επάρκεια και την καλύτερη ποιότητα κεφαλαίων μεταξύ των μεγαλύτερων τραπεζών στην Ελλάδα.

Βελτίωση ρευστότητας
3 Η καταθετική βάση των δύο τραπεζών, αν συνενωθεί κάτω από μια ενιαία τράπεζα, μπορεί να διαμορφώσει μια σχέση δανείων προς καταθέσεις στο 109%, επίδοση που αποτελεί μία από τις καλύτερες στην Ευρώπη. Επιπλέον, μπορεί να επιτευχθεί εξορθολογισμός στο κόστος άντλησης κεφαλαίων καθώς και την ενίσχυση των εσόδων από οικονομίες κλίμακας στις υποστηρικτικές υποδομές και τις απαιτούμενες επενδύσεις, γεγονός που θα βελτιστοποιήσει τις διεθνείς δραστηριότητες. Ετσι, με δεδομένη την ισχυρή κεφαλαιακή επάρκεια και την υψηλή ρευστότητά του, το νέο σχήμα θα έχει καλύτερη πρόσβαση στις διεθνείς αγορές χρήματος, πράγμα που θα του επιτρέψει την ταχύτερη απεμπλοκή από τη χρηματοδότηση της ΕΚΤ.

Οικονομικά οφέλη
4 Η προτεινόμενη συγχώνευση είναι έτσι κι αλλιώς ένα σημαντικό βήμα στην κατεύθυνση της αναδιάταξης του χρηματοπιστωτικού τομέα. Τόσο οι δύο τράπεζες όσο και οι υπόλοιπες στην ελληνική αγορά εκτιμούν ότι η πρόταση σηματοδοτεί τον νέο κύκλο εξαγορών και συγχωνεύσεων στον κλάδο. Τουλάχιστον, σύμφωνα με τους σχεδιασμούς της κυβέρνησης, αλλά και τις επιταγές της συγκυρίας της κρίσης στην οικονομία. Οπως εκτιμάται, τόσο η ελληνική οικονομία όσο και οι καταναλωτές θα επωφεληθούν από τις νέες δυνατότητες που θα προκύψουν για τη χρηματοδότηση των ελληνικών επιχειρήσεων και νοικοκυριών, καθώς και τη βελτίωση της εξυπηρέτησης και την αυξημένη αποτελεσματικότητα της ενιαίας τράπεζας.

Δημήτρης Κανέλλης
ΕΘΝΟΣ