Χαµόγελα στη Σπιναλόγκα...

Της Πόπης Διαμαντάκου
Φως που διαλύει το σκοτάδι. Συµβολική και ουσιαστική η στιγµή που το νησί, η Σπιναλόγκα των αποκλεισµένων, αποκτά το δικό του φως
Ηλεκτρικό. Ο πολιτισµός που αντιστέκεται. Η ελπίδα. Η πρόοδος. Εκεί, στην εποχή που αποτέλεσε τις απαρχές της µεγαλειώδους αλλαγής του κόσµου, όταν οι ανακαλύψεις της ...

επιστήµης και της τεχνολογίας υπόσχονταν ζωές καλύτερες. Την ίδια ώρα η ελπίδα της γιατρειάς µε ένα καινούργιο φάρµακο που φέρνει ο γιατρός κάνει τα όνειρα των ανθρώπων ακόµη πιο τολµηρά. Με µαεστρία, σκηνοθεσία και σενάριο έδωσαν έµφαση στη στιγµή που οι Σπιναλογκίτες καταφέρνουν να βάλουν µπροστά τη δική τους γεννήτρια και οι λαµπτήρες να φωτίσουν τα απειλητικά σκοτάδια των δρόµων του νησιού. Στήνεται πανηγύρι. Της χαράς. Απέναντι στην Πλάκα µαζεµένοι όσοι έχουν δικούς τους ανθρώπους στο νησί, αλλά και όσοι απλώς πονούν τη σκληρή µοίρα των άλλων, ξεσπούν σε ενθουσιώδη χειροκροτήµατα, όταν από απέναντι έρχεται το φως της ελπίδας. Ηταν η στιγµή που άλλαζε ο κόσµος για όλους και, κυρίως, άλλαζε το «βλέµµα» του. Αλλωστε χάρη στην παράδοση του µαρξισµού είναι κοινός τόπος ότι οι τεχνολογίες, εκτός από τις οικονοµικές τους επιπτώσεις, δηµιουργούν τους τρόπους εκείνους µε τους οποίους οι άνθρωποι αντιλαµβάνονται την πραγµατικότητα. Δεν θα φωτίζονταν απλώς οι δρόµοι της Σπιναλόγκας τη νύχτα χάρη στη γεννήτρια, αλλά θα άλλαζαν οι ίδιοι οι Σπιναλογκίτες την αντίληψή τους για τους ίδιους και τον κόσµο.

Η σειρά καθώς εξελίσσεται µέσα από τις επιµέρους ιστορίες των ηρώων και πραγµατεύεται πάθη και συναισθήµατα, που δεν έχουν σηµαντικές διαφορές από εποχήσε εποχή και από πολιτισµόσε πολιτισµό, ξεδιπλώνει – και εδώ είναι η διαφορά της τηλεοπτικής της µεταφοράς – την πορεία της προόδου ολόκληρης της κοινωνίας µιας µικρής χώρας, αποµακρυσµένης,τότε, από την «κοσµογονία» της ανάπτυξης, της οποίας οι ανασταλτικές προκαταλήψεις αντανακλώνται στον µικρόκοσµο της Πλάκας και της Σπιναλόγκας. Διόλου τυχαία και η σκηνή που ο πρόεδρος, η ισχυρή προσωπικότητα του µύθου, ο οποίος συνδυάζει γνώση, πίστηστην πρόοδο και αφοσίωση στην κοινότητα – χαρακτηριστικά ενός «φωτισµένου» πολιτικού – υπερασπίζεται µε τα ίδια του τα χέρια το δικαίωµα να ελπίσουν οι άνθρωποι που τον εµπιστεύτηκαν. Ξεµοναχιάζει τον µίζερο εφιάλτη του νησιού, τονκατάδικο-δεσµοφύλακα καιτην ώρα που το νησί πανηγυρίζει το ηλεκτρικό του φως εκείνος δίνει τη µάχη στα νερά της Σπιναλόγκας µε τον εχθρό, συµβολικά και ουσιαστικά. Δίνει τη µάχη και για τον έρωτά του, τη γυναίκα που για εκείνον είναι η έµπνευση και η σπίθα της ζωής και που η µοχθηρία του εχθρού την προσέβαλε.

Απέναντι, στην Πλάκα, στον κόσµο των υγιών ο έρωτας είναι αλλιώς. Πάθος για ζωή και εδώ. Αλλά αλλιώτικη. Των µεγαλείων πουονειρεύεται να κατακτήσει η φτώχεια µε τον γάµο. Πώς αλλιώς; Πάθος για φυγή γίνεται ο έρωτας της Αννας, κόρης του Γιωργή και της Ελένης, για τον γιο των Βανδουλάκηδων, τον Αντρέα, για φυγή απότο χωριό,από τις µνήµες του νησιού και το στίγµα της άρρωστης µάνας, από τη φτώχεια.

Ο φακός καθώς περνάει από τη Σπιναλόγκα στην Πλάκα µοιάζει να τραµπαλίζεται ανάµεσα σε δυο κόσµους που ανατρέπουν τα ίδια τους τα δεδοµένα. Ο ένας, ο αποµονωµένος, προχωράει ενωµένος στον δρόµο της ελπίδας και της προόδου, ο άλλος,ο τυχερός κόσµος των υγιών, µοιάζει να ‘χει πιο εύκολες τις χαρές, αλλά δεν γλιτώνει απότις προκαταλήψεις που είναι τα κρυφά δεσµά των ψυχών.

Ολο και πιο ενδιαφέρον το νησί, όλο καιπιο πλούσιες οι ερµηνείες καιη ατµόσφαιρα όσο γίνεται πιο γιορτινή και ελπιδοφόρα τόσο αντιπαραθέτει στη «ροζ» ελαφρότητα των αισθηµατικών µπερδεµάτων µια απρόσµενη διεισδυτικότητα στις κοινωνικές διαστάσεις της εποχής και των ρόλων.

από τα ΝΕΑ