Ο φράχτης...

του Δημήτρη Καμπουράκη

Ένας φράχτης από μόνος του δεν είναι ούτε προοδευτικός ούτε αντιδραστικός. Ένα συρματόπλεγμα δεν φέρνει από γεννησιμιού του τη σφραγίδα ούτε του ρατσιστικού ούτε του ανεκτικού. Σ' ένα τόσο εκρηκτικό πρόβλημα όπως το μεταναστευτικό, οι υπεραπλουστεύσεις αγνοούν την πολυπλοκότητα των δεδομένων της πραγματικής ζωής, οι δογματισμοί σπέρνουν την αντιπαράθεση σ' ένα θέμα που...προϋποθέτει τη σύνθεση και οι εύκολες ιστορικές ταυτίσεις ακυρώνουν από τα σπάργανα κάθε καλή πρόθεση θεωρώντας ότι έχει δοκιμαστεί αλλού κι έχει δεδομένα αποτελέσματα.

Κατ' αρχήν, όποιος πιστεύει ότι το μεταναστευτικό θα λυθεί οριστικά, είναι εκτός πραγματικότητας. Πρώτον, διότι στην ιστορία αυτού του πλανήτη οι ανθρώπινοι πληθυσμοί βρισκόντουσαν μονίμως σε συνεχή μετακίνηση. Έτρεχαν από τα φτωχότερα στα πλουσιότερα μέρη και από τις πιο επισφαλείς στις ασφαλέστερες περιοχές. Αυτό θα τελειώσει μόνο όταν τελειώσει η ιστορία, δηλαδή ποτέ. Δεύτερον, διότι οι πληθυσμοί που μετακινούνται είναι σαν το νερό. Κανένα φράγμα στις εκβολές ενός ποταμού δεν είναι ικανό να το σταματήσει όταν πάνω στα βουνά έχει βρέξει πολύ. Και στα βουνά που μας στέλνουν τα κύματα των εξαθλιωμένων μεταναστών, βρέχει πολλή φτώχεια, πείνα, αναλφαβητισμό, αναταραχή και πόλεμο.

Πάμε λοιπόν στο φράγμα ή μάλλον στον φράχτη του Έβρου, γνωρίζοντας ότι ούτως ή άλλως δεν θα λύσει οριστικά το πρόβλημα, όπως και οποιαδήποτε άλλη πολιτική. Κατά τη γνώμη μου, ένα είναι το ερώτημα: Ο σχεδιαζόμενος φράχτης είναι όργανο πολιτικής ή αποτελεί από μόνος του πολιτική; Στην πρώτη περίπτωση, προσωπικά δεν έχω καμία αντίρρηση να στηθεί. Στη δεύτερη έχω καίριες αντιρρήσεις.

Τι θέλω να πω: Υπάρχει ένα πολιτικό και δικαιικό κεκτημένο στον δυτικό κόσμο, που υιοθετεί την αρχή της ισοδύναμης αντίδρασης εκ' μέρους της συντεταγμένης πολιτείας ή του αμυνόμενου πολίτη. Στον ασυνείδητο οδηγό βάζουμε πρόστιμο. Τον κλέφτη τον φυλακίζουμε για έναν χρόνο και τον φονιά για είκοσι χρόνια. Θα μπορούσε κάλλιστα η πολιτεία να φυλακίζει είκοσι χρόνια τον ασυνείδητο οδηγό και να εκτελεί τον κλέφτη. Με τέτοιες ποινές τα αδικήματα αυτά θα μειωνόντουσαν δραστικά, όμως θα είχε εκλείψει ο ακρογωνιαίος λίθος του οικοδομήματος της αστικής δημοκρατίας. Χωρίς την αρχή της ισοδύναμης αντίδρασης, οι φοβερές ποινές από όργανο πολιτικής μεταλλάσσονται στην ίδια την ουσία της πολιτικής. Η επίδραση τους διαχέεται στο σύνολο της κοινωνίας, νομιμοποιούν τη γενικευμένη βαρβαρότητα, καλλιεργούν τον φόβο και σφραγίζουν εν τέλει την κοινωνική συνείδηση. Ο φράχτης τι θα είναι; Όργανο πολιτικής ή θα καταλήξει να είναι η ίδια η πολιτική;

Καλό ερώτημα, αλλά δύσκολο να απαντηθεί. Καθότι τα αποτελέσματα μιας πολιτικής επιλογής εξαρτώνται αποκλειστικά από τους ανθρώπους και τους μηχανισμούς τους. Ας πούμε, εγώ αδυνατώ να αντιληφθώ γιατί μια περίπολος εξαγριωμένων αστυνομικών με αυτόματα, χειροπέδες, γκλόμπς και σκύλους που κυνηγά τους μετανάστες είναι απολύτως αποδεκτή, αλλά ένας φράχτης που κάνει την ίδια δουλειά απορρίπτεται ασυζητητί. Σ' αυτή την περίπτωση ο φράκτης παραμένει στα περιορισμένα όρια ενός βοηθητικού οργάνου πολιτικής. Αν όμως ο φράχτης αυτός χρησιμοποιηθεί από την πολιτική εξουσία για την καλλιέργεια μιας γενικευμένης φοβίας, αν γίνει το προσχεδιασμένο πρόσχημα για να εξαχθεί σύντομα στην πλατεία του Αγίου Παντελεήμονα, στο λιμάνι της Πάτρας ή στα φραουλοχώραφα της Ηλείας, τότε ο φράχτης θα έχει μεταλλαχθεί στην ίδια τη μεταναστευτική πολιτική της χώρας. Τότε δεν θα έχει χρησιμοποιηθεί για να κρατήσει έξω τους μετανάστες, αλλά για να κουτουπώσει και να χειριστεί τους γηγενείς με πρόσχημα τους μετανάστες.

Που καταλήγουμε συνεπώς; Σ' αυτό που καταλήγουμε πάντα για όλα τα θέματα. Η εξέλιξη του παιχνιδιού είναι στα χέρια της διαχρονικής πολιτικής εξουσίας του τόπου. Αυτή με τις επιλογές της θα αποφασίσει αν το σχεδιαζόμενο «έργο» θα παραμείνει ένας απλός αμελητέος φράχτης στα σύνορα ή αν θα γίνει ένα δηλητηριώδες συρματόπλεγμα που θα επεκταθεί σε κάθε τόπο και σε κάθε πλευρά της ζωής μας. Και οι απόψεις που θα κυριαρχήσουν στα υψηλά κλιμάκια της πολιτικής εξουσίας, θα απηχούν εν' πολλοίς τον συσχετισμό των ιδεολογικών δυνάμεων μέσα στην ελληνική κοινωνία. Εκεί έχουμε όλοι λόγο.

Ας μιλήσουμε λοιπόν όλοι χωρίς προαπαιτούμενα. Ούτε οι οπαδοί του φράχτη είναι ρατσιστές, ούτε οι κατήγοροι του είναι de facto προοδευτικοί. Να μην ξεχνάμε όμως παράλληλα ότι σ' αυτή τη χώρα υπάρχουν ρατσιστές, όπως υπάρχουν και ειλικρινείς προοδευτικοί ευαίσθητοι άνθρωποι. Οι ερημιές του Έβρου δεν είναι Λωρίδα της Γάζας για να διαφωνούμε με τον φράχτη εξ' αιτίας μιας τέτοιας ταύτισης, αλλά αν τα συρματοπλέγματα νομιμοποιήσουν τη φοβία, σύντομα θα μαχαιρώνονται μετανάστες από Έλληνες νεοναζί στους δρόμους. Δεν μας τιμά ο εγκλεισμός των ταλαίπωρων στα φρικτά μας κρατητήρια και σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, αλλά δεν μας τιμά διόλου και η απροσπέλαστη για τους Έλληνες Ομόνοια. Στην πολυπλοκότητα του θέματος λοιπόν, ας αντιτείνουμε μια δημόσια συζήτηση… Σύντομη και ειλικρινή, που σκοπό θα έχει να φθάσει σε αποτέλεσμα. Κι ας δοκιμάσουμε μετά τα όρια μας. Τα όρια της πράξης μας, όχι των λόγων μας...
protagon.gr