Αισθητική και πολιτική...

Της Πόπης Διαµαντάκου
Χωρίς make up µπροστά στην κάµερα ήταν η συµβολική επιλογή των «Πρωταγωνιστών» για τα «καλλιτεχνικά» πολιτικά πορτρέτα δύο υποψήφιων περιφερειαρχών. «Καλλιτεχνικά» πορτρέτα µε την έννοια της έµφασης στα ιδιαίτερα πολιτισµικά χαρακτηριστικά, που γίνονται αµέσως σαφή και µόνο από την εικόνα των δύο πολιτικών, του Αδώνιδος Γεωργιάδη και του Γρηγόρη Ψαριανού, εκλεγµένοι βουλευτές και...

...διεκδικητές της Περιφέρειας Αττικής.

Η µέθοδος, κινηµατογραφική, που βασίζεται απολύτως στους παραδοσιακούς όρους του θεάµατος, αποδείχθηκε αποκαλυπτική όσο και µια «σκληρή» δηµοσιογραφική συνέντευξη.

Ο τίτλος «Οι αντίθετοι» που είχε η εκποµπή µάς θύµισε πολύ µια παλιά τηλεοπτική σειρά, τους «Αταίριαστους», ένα ντετεκτιβικό δίδυµο µε τον Ρότζερ Μουρ να υποδύεται τον κοστουµαρισµένο συντηρητικό αριστοκράτη και τον Τόνι Κέρτις στον ρόλο ενός τύπου λαϊκού, µεγαλωµένου στις φτωχογειτονιές, που ποτέ δεν απαρνήθηκε τον κώδικα ζωής και συµπεριφοράς τους. Οι δυο τους συνεργάζονταν στη µάχη κατά της παρανοµίας και του εγκλήµατος.

Ηταν η εποχή που τηλεοπτικές παραγωγές του είδους µέσα από ευανάγνωστα κοινωνικά στερεότυπα υπηρετούσαν ένα (ροµαντικό) «ηθικό πρότυπο» των δηµοκρατικών κοινωνιών. Είναι άλλη υπόθεση βέβαια ότι η τηλεοπτική αναπαραγωγή τέτοιων απλοϊκών στερεοτύπων δεν µπορούσε να ανταποκριθεί στην πολυπλοκότητα των δηµοκρατικών κοινωνιών.

Αλλά να µη βαρύνουµε µε επιπλέον συµβολισµούς ένα µοντέλο τηλεοπτικού ζεύγους των «αντιθέτων», που στους «Πρωταγωνιστές» υπηρέτησε µέσα από τους διαφορετικούς, πολιτισµικούς κώδικές του – ντύσιµο, τρόπος προσέγγισης των προβληµάτων, εκφράσεις, λέξεις – τη διαφορετική πολιτική εικόνα και στάση του καθενός εκ των δύο πολιτικών. Ο Γρηγόρης Ψαριανός, ο λαϊκός µε το γιλέκο, ποτέ µε γραβάτα – είναι το αστείο που κάνει και στη Βουλή – στα ταβερνάκια µε κρασάκι, τα ψώνια του σε σακούλες, µε τον Βαγγέλη Κορακάκη και µπουζούκι στην ακροθαλασσιά. Ο Αδωνις Γεωργιάδης στο βιβλιοπωλείο του µε κοστούµι ατσαλάκωτο, µε κοστούµι και στις γειτονιές, ο πολιτικός που λέει «ψηφίστε µε και θα λύσω το πρόβληµα» και που δεν αµφιβάλλει για λύσεις, έχει τις έτοιµες εκ του εξωτερικού, «όπως Σαρκοζί».

Η απουσία µακιγιάζ στα πρόσωπα τόσο των δύο κεντρικών χαρακτήρων όσο και του δηµοσιογράφου ήταν ο πρώτος σαφής συµβολισµός για τη «γυµνή αλήθεια» που µπορούν οι εικόνες να αποκαλύψουν.

Μπορούν; Κι όµως. Η τηλεοπτική κάµερα παραµένει εξόχως αποκαλυπτική της ανθρώπινης προσωπικότητας, µε έναν τρόπο που η πιο επίµονη δηµοσιογραφική «ανάκριση» δεν µπορεί να καταφέρει. Απαιτεί απλώς από τον θεατή να βλέπει πέρα από την εντύπωση.

Και αν θεωρήσουµε ότι «γυµνή αλήθεια» για την προσωπικότητα ενός πολιτικού είναι όσα βρίσκονται πίσω από το µακιγιάζ, είναι όσα αντανακλούν οι επιλογές, ο απόλυτος ή µη τρόπος του να διαβάζει την πραγµατικότητα και να αναζητεί λύσεις και µαζί ο τρόπος που ντύνεται, που εκφράζεται, που κινείται στους δηµόσιους χώρους, η κάµερα των «Πρωταγωνιστών» υπήρξε πολιτικά πολύ αποκαλυπτική.

Παραµένει το γεγονός ότι µια τηλεοπτική στιγµή είναι µια «φωτογραφία», ότι οι σχηµατικοί συµβολισµοί είναι αδύνατον να συνθέσουν και αποδώσουν την πολυπλοκότητα των ανθρώπινων προσωπικοτήτων, ότι τα στερεότυπα της εµφάνισης µπορεί να θολώσουν την εικόνα. Ωστόσο, οι ερωτήσεις του Σταύρου Θεοδωράκη που ζητούσαν απαντήσεις σε 30” συµπλήρωναν αυτή την πρωτότυπη τηλεοπτική πολιτική «ηθογραφία».

Για τον Γρηγόρη Ψαριανό: να κάνουν κατάληψη στις αρχαιότητες οι απλήρωτοι υπάλληλοι; Καθηγητές στα σχολειά και υπάλληλοι στη φύλαξη αρχαιοτήτων δεν θα ‘πρεπε να απεργούν, αλλά όταν κάποιος είναι απελπισµένος… µπορεί να µην πρέπει, αλλά δεν γίνεται να µην απεργούν.

Στις γειτονιές µε το πρόβληµα των µεταναστών: Ναι, υπάρχει πρέζα, µαχαιρώµατα, οι κανονικοί άνθρωποι υποφέρουν και είναι έτοιµοι να γίνουν φασίστες… πρέπει να ελέγξουµε την είσοδο αυτών των ανθρώπων στη χώρα.

Ο Αδωνις Γεωργιάδης µπροστά σε κατοίκους µιας τέτοιας περιοχής: Είµαστε έτοιµοι να λύσουµε το πρόβληµα, ψηφίστε µας για περιφερειάρχες και θα το λύσουµε. Πώς; Τη λύση την έδωσε το Παρίσι («σκούπα» Σαρκοζί).

Και µε το τζαµί; Να µη γίνει. Θα δηµιουργηθεί γύρω του γκέτο και δεν θα µπορούµε να περάσουµε ούτε µε αυτοκίνητο.

Στην Κωνσταντινούπολη πόσες ορθόδοξες εκκλησιές λειτουργούν; Αδωνις Γεωργιάδης: Γύρω στις 10-15… Οχι, διορθώνει ο δηµοσιογράφος, λειτουργούν 33.

Χωρίς σχόλια, χωρίς συζήτηση, οι απαντήσεις ξεδιπλώνουν τη διαφορετική πολιτική προσωπικότητα των υποψηφίων περιφερειαρχών, δύο «αντίθετοι» που συναντιούνται στη Βουλή και στην εκλογική µάχη για την περιφέρεια. Μαζί µε το κοστούµι της επιλογής του καθενός και το «κοστούµι» των ιδεών του. Ηταν ίσως η πιο πολιτική εκποµπή απ’ όσες έχουµε παρακολουθήσει...
NEA