Ενα βιβλίο που συζητήθηκε πολύ, πριν ακόµα κυκλοφορήσει. Η πολιτική διαθήκη της Ελλης Παππά, που εκδόθηκε µόλις χθες, είναι βέβαιο ότι θα προσελκύσει το ενδιαφέρον, θα προκαλέσει αντιδράσεις, θα γίνει αντικείµενο πολιτικού και ιστορικού σχολιασµού.Δεν θα...
...µπορούσε να γίνει διαφορετικά. Στις περίπου 300 σελίδες του βιβλίου «Μαρτυρίες µιας Διαδροµής» οι προσωπικές εµπειρίες διαπλέκονται µε πολιτικές εκτιµήσεις, απολογισµούς και ανεκδοτολογικές αναµνήσεις, που έχουν ως κοινό παρανοµαστή κρίσιµες στιγµές της ιστορίας του ελληνικού κοµµουνιστικού κινήµατος. Ο Εµφύλιος, η ήττα, η παρανοµία, η υπόθεση Πλουµπίδη, η εκτέλεση Μπελογιάννη, οι συγκρούσεις στην ΕΔΑ, η δικτατορία του 1967 και η διάσπαση του ΚΚΕ σκιαγραφούν το περίγραµµα του κύριου κειµένου της έκδοσης µε τίτλο «Σελίδες από τη ζωή µου». Ακολουθούν «Τα γράµµατα στο γιο µου», επιστολές της Ελλης Παππά προς τον γιο της από τη φυλακή, παρεµβάσεις της σε εφηµερίδες στη µεταπολίτευση, µία πολυσέλιδη έκδοση ειδικά για την «υπόθεση Πλουµπίδη», και τέλος µία επιστολή του Νίκου Πλουµπίδη στην Ελλη Παππά, ένα µοναδικό τεκµήριο από την περίοδο της παράνοµης δράσης του ΚΚΕ. Προηγείται µία κατατοπιστική εισαγωγή του Τάσου Σακελλαρόπουλου, ιστορικού του Μουσείου Μπενάκη, ο οποίος ανέλαβε το δύσκολο έργο της επιµέλειας και παρουσίασης ενός τόσο σηµαντικού βιβλίου, το οποίο αγγίζει θέµατα ευαίσθητα και συγκρουσιακά.
Τα κείµενα που δηµοσιεύονται στο βιβλίο συγκροτούν την πολιτική κατάθεση της Ελλης Παππά, την οποία εµπιστεύτηκε στο Μουσείο Μπενάκη, µε τον όρο να δηµοσιευτούν µετά τον θάνατό της.
Πρόκειται για κείµενα αιχµηρά, που δεν διστάζουν να θέτουν ενοχλητικά ερωτήµατα, να εστιάζουν σε µικρά περιστατικά – αυτά που συχνά οι επαγγελµατίες ιστορικοί προσπερνούν µε περισσή ευκολία – και κρίσιµες συµπτώσεις. Ετσι, η Ελλη Παππά νωρίς στο κείµενό της θέτει το ερώτηµα «πόσα µεσαία στελέχη (…) ήταν στην υπηρεσία της Ασφάλειας;» για να απαντήσει µόνη της εστιάζοντας σε τρεις «αινιγµατικές προσωπικότητες». Τον στενό συνεργάτη του Ζαχαριάδη, Θανάση Λυκογιάννη, τον ασυρµατιστή του παράνοµου κλιµακίου του ΚΚΕ στην Αθήνα, Νίκο Βαβούδη και τον Δηµήτρη Βλαντά, ανώτατο στρατιωτικό στέλεχος του Δηµοκρατικού Στρατού. Οι υποψίες της Παππά δεν θα εξεταστούν εδώ – άλλωστε βασίζονται περισσότερο σε διαισθητικές υποθέσεις, παρά χειροπιαστά στοιχεία.
Αυτό που ενδιαφέρει είναι ο τρόπος σκέψης, η αναζήτηση του «χαφιέ» από µία προσωπικότητα της Αριστεράς, η οποία είχε ταχθεί στην καταπολέµηση των «σταλινικών απόψεων» και της «χαφιεδολογίας» του Ζαχαριάδη.
Το σύµπαν που αναπαριστά η αφήγηση της Παππά είναι δύσβατο. Φίλοι και σύντροφοι που προδίδουν, άνθρωποι ξεκοµµένοι στην Αθήνα που ζουν έγκλειστοι σε υπόγεια, προσωπικές τραγωδίες, αλλά και µικρότητες, στελέχη που διαχωρίζουν τους εαυτούς τους από τα µέλη, άνθρωποι που αλλάζουν µέσα στον χρόνο.
Υπό την οπτική αυτή, µας υπενθυµίζει ότι οι πολιτικοί κρατούµενοι, οι κυνηγηµένοι του µετεµφυλιακού κράτους ήταν ταυτόχρονα άνθρωποι. Με τις αρετές και τις αδυναµίες τους, ικανοί για το καλύτερο και το χειρότερο. Κυρίως όµως, µας υπενθυµίζει, τι σήµαινε η ένταξη στο κοµµουνιστικό κίνηµα.
Ολόπλευρο δόσιµο για τη µεγάλη υπόθεση του κοινωνικού µετασχηµατισµού, υποταγή του ατοµικού στο συλλογικό, εµπιστοσύνη στην ηγεσία του κόµµατος και ετοιµότητα για την ύστατη θυσία – τον θάνατο. Ο Νίκος Πλουµπίδης στην επιστολή του προς την Παππά τονίζει «αν π.χ. το Κόµµα πη εµένα χαφιέ, τόσο εγώ όσο και αυτοί που µε γνωρίζουν και µ’ αγαπούν οφείλουµε να υποστηρίξουµε τη θέση του Κόµµατος. Θα πούµε τη γνώµη µας στο Κόµµα, όµως στον κόσµο θα πούµε ότι ο Πλ. είναι χαφιές, γιατί το λέει το Κόµµα».
Στρατευµένη...
Το παράδειγµα της Ελλης Παππά είναι η πιο απτή απόδειξη. Στρατευµένη στο κοµµουνιστικό κίνηµα από τα νεανικά της χρόνια, σύντροφος του Νίκου Μπελογιάννη, είχε την κοινή µοίρα χιλιάδων ανθρώπων που φυλακίστηκαν για τις ιδέες τους. Η οργανωτική της σχέση µε το Κοµµουνιστικό Κόµµα Ελλάδας γνώρισε σηµαντικές εντάσεις και διακυµάνσεις.
Διαβάζοντας όµως την πολιτική της διαθήκη, δεν µπορεί παρά να διακρίνει κανείς ότι, παρά τις καταγγελίες των πρακτικών του ΚΚΕ και του «σταλινισµού», ο λόγος της απευθύνεται στο κοµµουνιστικό κίνηµα, εκείνο «το κίνηµα στο οποίο αφιερώσαµε τη ζωή µας – χωρίς ανταλλάγµατα και “εξαργυρώσεις”» σαν µία ύστατη προσπάθεια της στρατευµένης της ελπίδας να επικρατήσει «η αλλαγή µεθόδων λειτουργίας, λήψης και εφαρµογής των αποφάσεων, [και] ο σεβασµός στους αγωνιστές».
NEA
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου