Ντόμινο λουκέτων στην αγορά ...

Σπάει... η ραχοκοκαλιά της εθνικής οικονομίας, οι μικρομεσαίοι επιχειρηματίες και έμποροι, κάτω από το βάρος της οικονομικής ύφεσης και των φορολογικών μέτρων, λυγίζουν κι όσοι δεν έχουν κλείσει εκπέμπουν σήμα SOS... Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του «Εθνους», από την αρχή του χρόνου μέχρι σήμερα έχουν βάλει... λουκέτο 16.000 εμπορικές επιχειρήσεις. Μέχρι το ...
τέλος του χρόνου υπάρχει κίνδυνος να κλείσουν άλλες 30.000 μικρομεσαίες επιχειρήσεις -μεταποιητικές, επαγγελματικές- και το 2011 αν δεν αλλάξει η κατάσταση μπορεί να εξαφανιστούν 60.000 και να χαθούν 150.000 θέσεις εργασίας.
Ντόμινο λουκέτων στην αγορά

Ενα στα πέντε εμπορικά καταστήματα στο κέντρο της Αθήνας είναι ξενοίκιαστο, αφού ο επιχειρηματίας δεν άντεχε και έπαυσε τη δραστηριότητά του ή αναζήτησε αλλού επαγγελματική στέγη. Οι ιδιοκτήτες προχωρούν σε μείωση των τιμών των ενοικίων ακόμη και 50%. Οι εμπορικές πιάτσες της πρωτεύουσας ερημώνουν...

Αγωνία
Με αγωνία ο εμπορικός κόσμος στρέφει τώρα το βλέμμα του στις θερινές εκπτώσεις, που ξεκινούν στις 15 του μηνός, με την ελπίδα πως θα «αιμοδοτηθεί» η αγορά με ζεστό χρήμα.

Η περίοδος των εκπτώσεων, που θα διαρκέσουν έως τις 31 Αυγούστου, φαντάζει σαν σωσίβιο για τους εμπόρους, αλλά και τους καταναλωτές. Οι οποίοι θα έχουν ευκαιρίες για φθηνές αγορές, καθώς τα καταστήματα προσφέρουν ποσοστά εκπτώσεων που ξεπερνούν το 60%.

Οι εκπρόσωποι των επιχειρηματικών φορέων στους οποίος απευθύνθηκε το «Εθνος» ζητούν εδώ και τώρα ενεργοποίηση των προγραμμάτων χρηματοδότησης του ΕΣΠΑ και του Ταμείου Εγγυοδοσίας Μικρών και Πολύ Μικρών Επιχειρήσεων προκειμένου να «τρέξει» ρευστό στην αγορά.

«Δεν είναι καθόλου καλή η εικόνα στην αγορά. Κλείνουμε. Ούτε οι θερινές εκπτώσεις που κάποτε τόνωναν τον τζίρο μας μάς σώζουν...» λέει ο πρόεδρος της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ελληνικού Εμπορίου, Β. Κορκίδης, και δίνει στοιχεία που... σοκάρουν: «Από την αρχή του χρόνου μέχρι σήμερα έχουν κλείσει 16.000 εμπορικές επιχειρήσεις».

Επιβεβαιώνονται οι προβλέψεις
«Μήνα με τον μήνα η κατάσταση επιδεινώνεται», περιγράφει με τη σειρά του ο πρόεδρος της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας, Δ. Ασημακόπουλος, και απαριθμεί κι εκείνος τα... λουκέτα: «Οι φετινές μας προβλέψεις για 30.000 λουκέτα το δεύτερο εξάμηνο επιβεβαιώνονται δραματικά. Αν συνεχιστεί αυτή η... κατηφόρα, το 2011 διαβλέπουμε να κλείνουν 60.000 μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Θα μετράμε δηλαδή 150.000 άνεργους. Αυτοαπασχολούμενους αλλά και εργαζόμενους».

Ο πρόεδρος του Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου της Αθήνας, Π. Ραβάνης, μιλά για μεγάλη αύξηση των διαγραφών επιχειρήσεων έναντι των εγγραφών στην πρωτεύουσα: «Οι διαγραφές το πρώτο πεντάμηνο ανήλθαν στις 980 και οι εγγραφές στις 750. Πολλές επιχειρήσεις κλείνουν κι έκλεισαν».

«Πολλοί επιχειρηματίες δεν αντέχουν και βάζουν λουκέτο. Μένουμε κι εμείς άφωνοι... Χάνουμε το μέτρημα», λέει ο πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου της Αθήνας Κ. Μίχαλος.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα της αγοράς είναι η δραματική μείωση της κατανάλωσης και η έλλειψη ρευστότητας.

Τα νοικοκυριά έχουν βάλει «ψαλίδι» στις δαπάνες τους και ιδίως στα είδη που δεν είναι πρώτης ανάγκης, όπως ρούχα, παπούτσια, είδη οικιακού εξοπλισμού κ.λπ. Ετσι οι έμποροι, οι βιοτεχνίες και άλλες μεταποιητικές επιχειρήσεις δεν έχουν ρευστό για να κινηθούν.

Τα χρέη «τρέχουν», οι φόροι που ανέβηκαν έχουν αυξήσει το κόστος λειτουργίας και πια οποιαδήποτε μείωση τιμής και να κάνουν δεν δελεάζει τους καταναλωτές.

«Ο τζίρος των εμπορικών καταστημάτων έχει πέσει ανάλογα με την κατηγορία από -5% στα τρόφιμα έως -25% στα ρούχα και τα παπούτσια», λέει ο πρόεδρος του ΕΒΕΑ, Κ. Μίχαλος.

Μεγάλη είναι η πτώση και στις παραγγελίες των βιοτεχνιών και των μικρών μεταποιητικών επιχειρήσεων.

Οπως σημειώνει ο πρόεδρος του ΒΕΑ, Π. Ραβάνης, κυμαίνεται γύρω στο -30 με -35%.

Η... βουτιά στην κατανάλωση «στεγνώνει» την αγορά. Οι τράπεζες έχουν κλείσει τους... κρουνούς της χρηματοδότησης. Ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ, Β. Κορκίδης, μιλά με αριθμούς:

«Επτά στα δέκα επιχειρηματικά δάνεια απορρίπτονται. Στα στεγαστικά η αναλογία είναι πέντε στα δέκα και στα καταναλωτικά οκτώ στα δέκα. Επεξεργαστήκαμε τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας. Το φετινό τετράμηνο δόθηκαν από τις τράπεζες στις επιχειρήσεις δάνεια μόλις 85 εκατ. ευρώ, ενώ πέρυσι 962 εκατ. ευρώ».

Ο πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ, Δ. Ασημακόπουλος, υπογραμμίζει ότι «οι τράπεζες έχουν περιοριστεί πάρα πολύ. Εχουν τον φόβο των επισφαλειών και δεν δίνουν δάνεια».

«Παραμένουν κλειστοί οι τραπεζικοί... κρουνοί», λέει και ο πρόεδρος του ΕΒΕΑ, Κ. Μίχαλος, «το μόνο που κάνουν είναι να επιμηκύνουν τις δόσεις των δανείων».

Προγράμματα ΕΣΠΑ και ΤΕΜΠΜΕ
Δεν τα στηρίζουν οι τράπεζες

Η τελευταία ελπίδα των μικρομεσαίων και των εμπόρων είναι τα χρηματοδοτικά εργαλεία που έχουν εξαγγελθεί, αν και, όπως οι ίδιοι δηλώνουν, δεν βλέπουν κάποιο φως στο... τούνελ. «Τα προγράμματα του ΕΣΠΑ και του ΤΕΜΠΜΕ είναι ασπιρίνες για καρκινοπαθείς», λέει χαρακτηριστικά ο πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ, Δ. Ασημακόπουλος, εξηγώντας: «Ο τρόπος με τον οποίο έχουν σχεδιαστεί σε συνδυασμό με την άρνηση των τραπεζών να τα στηρίξουν δεν προσφέρουν τίποτα».

«Περιμένουμε τα προγράμματα του ΕΣΠΑ, αλλά ακόμη πάνε με αργούς ρυθμούς. Τα δύο προγράμματα του ΤΕΜΠΜΕ για τη ρύθμιση οφειλών των επιχειρήσεων στις ΔΟΥ και τα ασφαλιστικά ταμεία, καθώς και προς τους προμηθευτές, δεν τα δίνει καμία τράπεζα», περιγράφει με απόγνωση και ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ, Β. Κορκίδης. Ο πρόεδρος του ΕΒΕΑ, Κ. Μίχαλος, τονίζει ότι «απαιτείται άμεση ενεργοποίηση των προγραμμάτων αυτών». Προσθέτει επίσης πως «χάθηκε πολύτιμος χρόνος με τον αναπτυξιακό νόμο».

Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και ο πρόεδρος του ΒΕΑ, Π. Ραβάνης, αναφορικά με το ΕΣΠΑ και το ΤΕΜΠΜΕ. Ο ίδιος όμως κάνει άλλη μία πρόταση: «Ζητάμε χωρίς να καταλυθεί ο ανταγωνισμός να προτιμηθούν οι ελληνικές βιοτεχνίες σε προμήθειες και σε έργα δημόσιων φορέων. Τέτοιο αίτημα υποβάλλαμε πρόσφατα στον ΟΣΕ».

«Μαύρα» στοιχεία από τις βιομηχανίες Κ. Ελλάδας
Βουτιά 67,3% στην εσωτερική ζήτηση

Αγρια δοκιμάζονται και οι επιχειρήσεις της περιφέρειας από την οικονομική κρίση. Σε Θεσσαλία και Κεντρική Ελλάδα το πρώτο φετινό τρίμηνο «έκλεισε» για τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται εκεί με χειρότερα οικονομικά στοιχεία σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό.

Σε έρευνα που έκανε ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών Θεσσαλίας - Κεντρικής Ελλάδος, το μεγαλύτερο πρόβλημα των επιχειρήσεων του δείγματος εντοπίζεται στη ραγδαία επιδείνωση της εσωτερικής ζήτησης και ακολουθούν σε ιδιαίτερα μεγάλο ποσοστό (67,3%) η αύξηση των ακάλυπτων επιταγών και η μείωση της τραπεζικής χρηματοδότησης (57,4%). Ασφαλώς ένα μέρος που αφορά σε μείωση της εσωτερικής ζήτησης προέρχεται και από την απόφαση των ίδιων των επιχειρήσεων να μην εκτελούν επισφαλείς παραγγελίες, λόγω της υπονόμευσης της πίστης στην αγορά. Ακόμη, σχεδόν οι μισές επιχειρήσεις δηλώνουν μείωση στις παραγγελίες και στην παραγωγή τους από ποσοστό 10% έως 50%. Πλέον ενδιαφέρον το γεγονός πως οι επιχειρηματίες μετέρχονται κάθε μέσον, όπως δηλώνουν, προκειμένου να αποσοβήσουν τις μαζικές απολύσεις.

Αποφεύγουν τις απολύσεις
Οι μισές εταιρείες του δείγματος της έρευνας (συνολικά 202 πήραν μέρος) δηλώνουν ότι δεν έχουν προβεί σε καμία αλλαγή που θα μπορούσε να θεωρηθεί ως μεταβολή. Μόνον περίπου το 15% έχει προχωρήσει σε απολύσεις, ενώ όλες οι υπόλοιπες έχουν προχωρήσει σε κατάργηση των υπερωριών (32,7%), σε μείωση ημερών και αμοιβών (15,8%) με εσωτερικές συμφωνίες και σε αναγκαστικές άδειες (10,9%). Δηλαδή, οι επιχειρήσεις, παρά τις σοβαρές πιέσεις που δέχονται, αναδιαρθρώνουν τη δομή τους, διατηρώντας, όμως, το παραγωγικό τους δυναμικό χωρίς ουσιαστικές μεταβολές. Εντυπωσιακό, επίσης, είναι το στοιχείο της έρευνας ότι οι επιχειρήσεις θέτουν ως πρώτη προτεραιότητα, που μπορεί να βοηθήσει τις ίδιες και την οικονομία, τη δραστική μείωση της γραφειοκρατίας (81,2%).

Σε ποσοστό 64,4% θεωρούν ότι η εξόφληση χρεών του κράτους στις επιχειρήσεις και στην αγορά αποτελεί ένα κρίσιμο βήμα. Υπολογίζοντας ότι σήμερα το κράτος όχι απλώς δεν εξυπηρετεί υποχρεώσεις του παρελθόντος (κατασκευαστικές επιχειρήσεις, προμηθευτές, αναπτυξιακός νόμος κ.λπ.), αλλά δημιουργεί και νέες σοβαρές, όπως είναι η αναστολή της επιστροφής του ΦΠΑ, γίνεται αντιληπτό ότι σε συνδυασμό με την περιοριστική πιστωτική πολιτική οι επιχειρήσεις βιώνουν μια ανομολόγητη ασφυξία ρευστότητας.

Ερημοι οι εμπορικοί δρόμοι της Αθήνας
Πτώση έως 50% στα ενοίκια των καταστημάτων του κέντρου

«Βουτιά» έως 50% καταγράφεται στα ενοίκια των εμπορικών καταστημάτων στο κέντρο της Αθήνας. Την ίδια στιγμή τα κλειστά (ξενοίκιαστα) μαγαζιά έφθασαν στο 20%. Δηλαδή, ένα στα πέντε δεν έχουν ενοικιαστή εξαιτίας της οικονομικής κρίσης.

Οι έρημοι εμπορικοί δρόμοι και τα κλειστά καταστήματα αναγκάζουν τους αδιάλλακτους ιδιοκτήτες να βάλουν... νερό στο κρασί τους για να αποφύγουν ένα άδειο μαγαζί και την απώλεια εισοδήματος.

Η πρωτόγνωρη οικονομική ύφεση για τα ελληνικά δεδομένα σαρώνει στο πέρασμά της κανόνες που ήθελαν τους ιδιοκτήτες ακινήτων ρυθμιστές του «παιχνιδιού» για περισσότερα από τριάντα χρόνια.

Η τρέχουσα σκληρή οικονομική πραγματικότητα όμως τους έχει κάνει διαλλακτικούς, συνετούς και με μικρότερες απαιτήσεις σε σχέση με το παρελθόν.

Σύμφωνα με το παρατηρητήριο αγοράς του Εμπορικού Συλλόγου της Αθήνας και της ΠΟΜΙΔΑ, στο εμπορικό τρίγωνο που περιλαμβάνει τη Μητροπόλεως, την Αθηνάς και τη Σταδίου το ποσοστό των κλειστών καταστημάτων ανήλθε στο 17,2% στα τέλη του 2009. Οι κεντρικοί δόμοι όπως είναι η Σταδίου, η Πανεπιστημίου, μέρος της Πατησίων και οι κάθετοι δρόμοι σε αυτούς - το ποσοστό διαμορφώθηκε στο 16,3% και στο ευρύτερο κέντρο της Αθήνας στο 16,7%. Οι μειώσεις τιμών τείνουν να γίνουν καθημερινό φαινόμενο στην εμπορική πιάτσα και τα πρώτα δείγματα γραφής εντοπίζονται ακόμη και στους πιο κεντρικούς δρόμους της Αθήνας που μέχρι πρότινος οι ενοικιαστές έδιναν «χρυσάφι» για λίγα τετραγωνικά.

Η οδός Ερμού, ένας από τους πιο πολυσύχναστους δρόμους της Αθήνας, έχει μπει για τα καλά στο... μίζερο πνεύμα της εποχής αφού διαθέτει άδεια μαγαζιά, ενώ όσα παραμένουν ανοικτά οι μισθωτές έχουν προχωρήσει σε συμφωνία με τους ιδιοκτήτες τους για μείωση του ενοικίου.

Ο Γ. Λίτσας, διευθυντής εμπορικών ακινήτων της εταιρείας Δανός σε συνεργασία με την BNP Paribas Real Estate, υποστηρίζει ότι οι τιμές στο κέντρο της Αθήνας έχουν πέσει έως 7% στο πρώτο εξάμηνο του 2010 και στις υπόλοιπες εμπορικές περιοχές οι μειώσεις «άγγιξαν» το 10%. Προσθέτει ότι «οι τιμές σημείωσαν μεγάλη πτώση όταν το κατάστημα το νοίκιαζε τράπεζα. Οι διαπραγματεύσεις οδήγησαν έως και 30% πιο κάτω το μίσθωμα. Σε κάποιες περιπτώσεις έφθασε και στο 50%, αφού η απειλή της αποχώρησης έφερε σε δύσκολη θέση τον ιδιοκτήτη ο οποίος υποχρεώθηκε σε νέα συμφωνία».

Είναι χαρακτηριστικά τα πραγματικά περιστατικά που περιγράφει ο κ. Λίτσας.

Μία εταιρεία που διατηρούσε ολόκληρο όροφο στην οδό Δραγατσανίου αποφάσισε να τον εγκαταλείψει για να μειώσει τα κόστη της. Πλήρωνε 18.000 ευρώ τον μήνα και έφθανε τα 216.000 τον χρόνο. Η νέα στέγη της εταιρείας κόστισε 10.000 ευρώ τον μήνα και 120.000 ευρώ τον χρόνο και απέχει μερικά μέτρα από την πλατεία Συντάγματος.

Ακόμη, εταιρεία του χρηματοοικονομικού κλάδου μετακόμισε επί της οδού Ερμού για να γλιτώσει περισσότερα από 2.000 ευρώ τον μήνα και σε ετήσια βάση το όφελος ανέρχεται σε 24.000 ευρώ.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Δανός- BNP Paribas Real Estate, στην Ερμού το κόστος ενοικίασης ανά τετραγωνικό μέτρο κυμαίνεται πλέον από τα 110 και φθάνει έως τα 180 ευρώ.

Για παράδειγμα στην Τσακάλωφ το μίσθωμα μπορεί να ξεκινά από τα 70 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο και να ανέλθει στα 100 ευρώ. Η οδός Κολοκοτρώνη εμφανίζεται λιγότερο ελκυστική σε σχέση με το παρελθόν αφού τα κλειστά καταστήματα αυξήθηκαν δραματικά. Η χαμηλότερη τιμή αρχίζει από 65 ευρώ και η υψηλότερη στα 110 ευρώ.

Χρήστος Κολώνας - Νίκος Θεοδωρόπουλος ΕΘΝΟΣ.