Ενας Δανός για ειδικές αποστολές

Ρεπορτάζ: ΕΙΡΗΝΗ ΧΡΥΣΟΛΩΡΑ
Το «βαρύ» βιογραφικό και το άγνωστο πρόσωπο του επικεφαλής του κλιμακίου του ΔΝΤ στην Αθήνα...
Ως σκληρό διαπραγματευτή που έχει όμως επίγνωση και των πολιτικών επιπτώσεων των οικονομικών μέτρων περιγράφουν τον Πολ Τόμσεν οι έλληνες συνομιλητές του. (Εδώ ο δανός αναπληρωτής διευθυντής του τμήματος Ευρώπης του ΔΝΤ κατά την πρώτη του επίσκεψη στην Αθήνα τον Απρίλιο)
Εδώ και περίπου δυόμισι μήνες, ένας Δανός καθορίζει τις τύχες μας, περισσότερο ίσως και

από τον υπουργό Οικονομικών μας. Ο Πολ Τόμσεν είναι επικεφαλής της αποστολής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου στην Ελλάδα, αυτός
που διαμόρφωσε σε μεγάλο βαθμό το σκληρό πρόγραμμα για την οικονομία μας και από τον οποίο θα εξαρτάται στο εξής, κάθε τρεις μήνες, αν θα εισπράττουμε ή όχι την επόμενη δόση του δανείου μας.

Ξανθός, ψηλός και χαμογελαστός, ο Τόμσεν πλημμύρισε τις οθόνες των τηλεοράσεών μας τον περασμένο μήνα, όταν έκλεισε η συμφωνία για τον δανεισμό της Ελλάδας από την τρόικα και είχε μόνο ενθαρρυντικά λόγια να μας πει. «Το πρόγραμμα είναι αξιόπιστο γιατί έχει μεγάλη υποστήριξη από τη διεθνή κοινότητα, είναι αξιόπιστο γιατί είναι κοινωνικά καλά ισορροπημένο, είναι αξιόπιστο γιατί είναι το πρόγραμμα της ελληνικής κυβέρνησης» είπε με περισσή διπλωματία, αποδίδοντας στην κυβέρνηση όλη την πρωτοβουλία των κινήσεων.

Στην πραγματικότητα, το πρόγραμμα είναι του ΔΝΤ, που παίζει τώρα στην Αθήνα ένα μεγάλο στοίχημα: αυτό της σωτηρίας όχι μόνο της Ελλάδας αλλά της ευρωζώνης συνολικά, του μεγάλου ονείρου του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος που κινδυνεύει να μετατραπεί σε εφιάλτη. Αν η Ευρώπη αποσταθεροποιηθεί, η παγκόσμια οικονομία θα κλυδωνισθεί και αυτό είναι κάτι που δεν το θέλουν ούτε οι ΗΠΑ. Από την άλλη, αν η Ελλάδα σωθεί και η Ευρώπη σταθεί και πάλι στα πόδια της, ο επικεφαλής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου Ντομινίκ Στρος - Καν θα μπορεί να προσέλθει με δάφνες στη διεκδίκηση της γαλλικής προεδρίας το 2012.

Γέννημα- θρέμμα του ΔΝΤ, «άκρως υπηρεσιακός και φιλόδοξος», όπως τον χαρακτήρισαν κάποιοι από τους συνομιλητές του, ο 55χρονος Τόμσεν θα κάνει προφανώς ό,τι περνά από το χέρι του για να κερδηθεί το στοίχημα.

Το μνημόνιο, η συνταγή που διαμόρφωσε για τον σκοπό αυτό, στο πλαίσιο της τρόικας περιλαμβάνει ορισμένα από τα γνωστά βασικά συστατικά του ΔΝΤ, όπως το κόψιμο μισθών και συντάξεων και τον περιορισμό του αριθμού των δημοσίων υπαλλήλων, αλλά και μια ισχυρή δόση από διαρθρωτικά μέτρα, από την αναμόρφωση του Ασφαλιστικού μέχρι το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων. «Στην περίπτωση της Ελλάδας υπάρχει σαφής ανάγκη για πολύ σημαντικές διαρθρωτικές αλλαγές ώστε να αντιμετωπισθεί η απώλεια της ανταγωνιστικότητας» είπε.

Η αλήθεια είναι ότι στο ΔΝΤ θεωρούν πως χωρίς τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας δεν θα υπάρξει ανάπτυξη και χωρίς την ανάπτυξη δεν θα μπορέσει η χώρα να περιορίσει και να εξυπηρετήσει το χρέος της. Εξ ου και έθεσαν θέμα περικοπής του 13ου και του 14ου μισθού, για να κάνουν όμως στη συνέχεια τακτική υποχώρηση, προσφέροντας μάλισταδιά στόματος Τόμσεν- τη νίκη στην κυβέρνηση. «Η κυβέρνηση είπε ότι δεν είναι απαραίτητο να κοπούν... Συμφωνήσαμε με αυτό» τόνισε.

Μπορεί να είναι υπηρεσιακός αλλά δεν είναι απλώς τεχνοκράτης. Οπως τον περιγράφουν όσοι ήρθαν σε επαφή μαζί του, έχει συνείδηση των πολιτικών διαστάσεων που κρύβονται πίσω από τους αριθμούς και ήρθε συχνά σε κόντρα με τους κοινοτικούς, υπερασπιζόμενος πιο «ήπια» προσαρμογή της χώρας. Σύμφωνα με μαρτυρίες, ήταν αυτός που χτύπησε το χέρι στο τραπέζι και είπε στους κοινοτικούς πως «είναι ανέφικτο και αντιπαραγωγικό» να επιβληθεί στη χώρα η δημοσιονομική προσαρμογή σε τρία μόνο χρόνια, όπως εκείνοι επεδίωκαν αρχικά. Και του πέρασε. Το πρόγραμμα έγινε τετραετές, αφού το 2014 προβλέπεται να μειωθεί το έλλειμμα κάτω από 3% του ΑΕΠ.

Στην έδρα του ΔΝΤ, στην Ουάσιγκτον, λένε ότι ο Πολ είναι ο «troubleshooter» (σ.σ.: ένα είδος εξολοθρευτή των προβλημάτων) του Ευρωπαϊκού του Τμήματος. Σε όποια χώρα της Ευρώπης υπάρχει «μπελάς» αναλαμβάνει ο Τόμσεν. Το βιογραφικό του, άλλωστε, το επιβεβαιώνει. Με μεγάλη εμπειρία σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, ήταν ο αντιπρόσωπος του ΔΝΤ στη Σερβία, εγκατεστημένος στο Βελιγράδι για δύο χρόνια (1990-91), ηγήθηκε στη συνέχεια αποστολών στη Σλοβενία και στην ΠΓΔΜ ώς το 1996, ήταν επικεφαλής της αποστολής στη Ρουμανία από το 1996 ώς το 1998 και στη συνέχεια ανέλαβε τη Ρωσία, όπου ήταν επικεφαλής του γραφείου στη Μόσχα έως το 2004. Ως αναπληρωτής διευθυντής του Ευρωπαϊκού Τμήματος του ΔΝΤ που είναι σήμερα, ο Τόμσεν εποπτεύει τις ομάδες που ασχολούνται με άλλες προβληματικές ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Ισλανδία, η Ρουμανία, η Ουκρανία και η Σερβία, ενώ προΐσταται των αποστολών του ΔΝΤ στην Πολωνία και τη Ρωσία. Σε μια τέτοια αποστολή, στη Μόσχα, βρισκόταν στις αρχές της εβδομάδας. Αφού σχολίασε, σε συνέντευξη Τύπου, τον ρωσικό προϋπολογισμό, ήρθε στην Αθήνα να ασχοληθεί και με τον ελληνικό.

Εκ του αποτελέσματος προκύπτει ότι το να «πυροβολεί» κανείς τα προβλήματα δεν σημαίνει και ότι τα σκοτώνει. Ενίοτε ψυχορραγούν οι λαοί και συχνά σκοτώνονται οι κυβερνήσεις. Αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία, που έχει να κάνει με τις συνταγές του ΔΝΤ, όχι με τον Τόμσεν προσωπικά.

Γεννημένος στο Αμπενραα της Δανίας, σπούδασε και πήρε μάστερ στα οικονομικά στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης, όπου και εργάσθηκε για τρία χρόνια ως βοηθός καθηγητή. Αμέσως μετά, από το 1982 ανέλαβε δράστη στο ΔΝΤ, όπου θεωρείται- με τα λόγια συναδέλφου του - «πάρα πολύ καλός στη δουλειά του, συμπαθής ως άνθρωπος και μετρημένος στα λόγια του».

Μετρημένος ναι, αλλά κάθε άλλο παρά μαλακός, λένε οι συνομιλητές του στην Αθήνα. Αντίθετα, τον χαρακτηρίζουν «σκληρό διαπραγματευτή», άνθρωπο που δεν υποχωρεί εύκολα, που επιμένει στις θέσεις του και είναι αποφασισμένος να τις επιβάλλει.

Το γεγονός είναι πως παρ΄ ότι το ΔΝΤ δίνει μόνο περίπου το 1/4 του δανείου στην Ελλάδα, ο Τόμσεν επικράτησε της τρόικας, πέρασε τις απόψεις του και έγινε «το πραγματικό αφεντικό» όπως λένε. Ενα αφεντικό που θα μείνει μαζί μας για καιρό. Ο ίδιος λέει ότι σε τρία χρόνια η Ελλάδα θα είναι σε καλύτερη θέση, η οικονομία θα αναπτύσσεται, οι μισθοί θα αυξηθούν και πάλι και κατά συνέπεια θα υπάρξει ένα συλλογικό αίσθημα ανακούφισης στην οικονομία. Στους διαδρόμους του ΔΝΤ, όμως, ψιθυρίζουν ότι μάλλον θα μείνουν μαζί μας για περισσότερα από τρία χρόνια. Οπως θυμίζουν και στην Τουρκία το πρόγραμμα ήταν τριετές, αλλά τελικά έγινε εξαετές.
NEA