Ο σκηνοθέτης της βραβευμένης «Στρέλλας» Πάνος Κούτρας και η θρυλική τρανσέξουαλ Μαριλού μιλούν για τις drag queens της Αθήνας
Ο Πάνος Κούτρας γνώρισε ξαφνικά τα εξώφυλλα αυτόν τον χειμώνα. Η τολμηρή του «Στρέλλα» άρεσε πολύ, μη φανταστείτε όμως ότι ο δρόμος ήταν στρωμένος με δάφνες.
Το αλμοδοβαρικό σενάριο είχε απορριφθεί δύο φορές από το Κέντρο Κινηματογράφου και αρκετοί τού γυρνούσαν την πλάτη ώσπου το Βερολίνο επέλεξε τη «Στρέλλα» για το Πανόραμα του 59ου Κινηματογραφικού του Φεστιβάλ. «Μια ταινία που αρχίζει ως Μελβίλ, συνεχίζει ως Φασμπίντερ και τελειώνει σαν Disney» έγραψαν οι Ισπανοί ενώ η «Λιμπερασιόν» την κατέταξε στον μελαγχολικό κατάλογο των ταινιών «που σύντομα δεν...
θα γίνονται πια στον κινηματογράφο». Η Μίνα Ορφανού, η νεαρή τρανσέξουαλ πρωταγωνίστριά του, έγινε και αυτή η αγαπημένη των κριτικών.
Oταν του τηλεφώνησα λοιπόν αρχές Μαρτίου είχα έναν φόβο ότι θα προφασισθεί πολλή δουλειά και θα αρνηθεί να συνεργασθεί μαζί μου. «Θα κάνω εκπομπή με τις τρανσέξουαλ που εμφανίζονται στις “Κούκλες”, θα περάσεις να πούμε δυο κουβέντες;». Μου απάντησε σχεδόν μονολεκτικά. «Βέβαια, αν είμαι στην Ελλάδα». Τελικά στα γυρίσματα στο μπαρ, σε ένα στενάκι κοντά στη Συγγρού, ήταν πολύ θερμός. «Εχω πιει και δυο ποτά στη γιορτή ενός φίλου».
Είχα μάθει ότι χρεώθηκες παντού για να κάνεις τη «Στρέλλα»...
Αλήθεια είναι. Χρωστάω παντού λεφτά αλλά άξιζε τον κόπο.
Χρωστάς ακόμα ύστερα από τόσο χειροκρότημα;
Ε, δεν ξεχρεώνεις αμέσως μια τέτοια ταινία. Υπάρχει μια απόσταση ανάμεσα στις κριτικές και στο ταμείο. Αλλά ας μη μεμψιμοιρούμε, η «Στρέλλα» με έκανε ευτυχισμένο.
Θα συνεχίσεις να έχεις μια γκέι κινηματογραφική ματιά στην πραγματικότητα;
Αναγκαστικά, γιατί είμαι γκέι. Οπότε αυτή είναι η κουλτούρα μου, εκεί είναι τα πράγματα που αγαπώ. Η επόμενη ταινία μου μπορεί να μην έχει σχέση με τους γκέι αλλά η ματιά μου δεν θα αλλάξει.
Συνήθως όταν είναι καθολικό το χειροκρότημα, οι δημιουργοί πιστεύουν ότι έγιναν πλέον πρωταγωνιστές της κεντρικής σκηνής και απομακρύνονται από το περιθώριο...
Ποτέ δεν πίστευα ότι είμαι του περιθωρίου. Οι γκέι είναι μία από τις πιο σημαντικές κοινότητες στην Ελλάδα από τη δεκαετία του ΄70. Δεν αισθάνθηκα ποτέ όμως ότι κάνω μία ταινία για μια μειονότητα. Η αγάπη δεν έχει φύλο. Ενας γκέι μεγάλος έρωτας είναι πρώτα από όλα ένας μεγάλος έρωτας.
Οι τρανσέξουαλ όμως εξακολουθούν να είναι για τους περισσότερους μια σκοτεινή ιστορία...
Ναι, για μένα όμως μια ταινία με τρανσέξουαλ είναι κάτι που πάντα σκεφτόμουν. Οταν δρούσε ακόμη το ΑΚΟΕ, όταν διάβαζα το βιβλίο της Μπέτυς ή παρακολουθούσα την Πάολα, μία από τις πιο μαχητικές φωνές που ακούστηκαν από τη δεκαετία του ΄80 κιόλας.
Οι «στολισμένες βασίλισσες»ήταν λοιπόν να υποθέσω ένα στοιχείο έμπνευσης για την «Στρέλλα»;
Ηταν σημείο αναφοράς οι «Κούκλες». Ενα από τα μεγάλα σημεία αναφοράς.
Πότε είδες πρώτη φορά το σόου;
Α... από την αρχή. Ζούσα κυρίως στο Παρίσι, αλλά εντελώς τυχαία εκείνες τις μέρες ήμουν στην Αθήνα και άκουσα ότι κάτι θα γίνει στη Συγγρού. Ημουν λοιπόν παρών στο opening του μαγαζιού, το 1994. Πόσο έχουν αλλάξει οι πελάτες από τότε;
Οι πελάτες συνεχίζουν να είναι πρώτα απ΄ όλα οι τρανς που βρίσκουν έναν χώρο όπου αισθάνονται άνετα. Είναι επίσης οι άνθρωποι που γουστάρουν τις τρανς. Και είναι τέλος όλοι αυτοί που θέλουν να βλέπουν τι κάνουν αυτοί οι άνθρωποι, γιατί πρόκειται για μία κοινότητα που έχει πολύ ταλέντο, έχει πολλά πράγματα να πει και δεν βρίσκει πάντα τον τρόπο να τα εκφράσει.
Πόσο εύκολη είναι η ζωή ενός γκέι εκεί έξω;
Ενός γκέι είναι αρκετά εύκολη τώρα.
Μιας τρανσέξουαλ δεν είναι τόσο εύκολη. Εχουμε ξεπεράσει το πρόβλημα της ομοφοβίας αλλά δεν έχουμε ξεπεράσει το πρόβλημα της τρανσοφοβίας.
Οι άνθρωποι είναι πάρα πολύ φοβισμένοι για το τι είναι τρανσέξουαλ, για το τι είναι τραβεστί.
Οι τρανς που έχεις γνωρίσει είναι ευτυχισμένοι άνθρωποι;
Είναι ευτυχισμένοι όλοι οι άνθρωποι που προσπαθούν να είναι ελεύθεροι και που βγαίνουν στον δρόμο γι΄ αυτό. Είναι ευτυχισμένοι όταν διεκδικούν τα δικαιώματα τα οποία τους στερούν. Το δικαίωμά τους δηλαδή να έχουν διαφορετική σεξουαλική ζωή από τους υπολοίπους.
Βρίσκεις και καλλιτεχνική αξία σε όλα αυτά που κάνουν οι ντραγκ κουίν πάνω στη σκηνή;
Βρίσκω πολύ μεγάλη καλλιτεχνική αξία. Ολο αυτό είναι ένα έργο τέχνης. Αυτοί οι άνθρωποι υποδύονται τους ρόλους που τους έχουν επηρεάσει στη ζωή τους. Δηλαδή, όταν κάποιος υποδύεται την Κάλλας, της αποτίει φόρο τιμής, ταυτόχρονα όμως κάνει κι ένα σχόλιο για εκείνη.
Αυτό για μένα είναι έργο τέχνης.
που προσπαθούν να
είναι ελεύθεροι και που βγαίνουν
στον δρόμο γι΄ αυτό. Είναι ευτυχισμένοι
όταν διεκδικούν τα δικαιώματα
Είναι ευτυχισμένοι όλοι οι άνθρωποι
τα οποία τους στερούν. Το
δικαίωμά τους δηλαδή να έχουν
διαφορετική σεξουαλική ζωή
από τους υπολοίπους
«Αν δώσεις χυδαιότητα, χυδαία σε αντιμετωπίζουν»
Oταν ο Φασουλής και ο Μπέζος γέμιζαν με «Το κλουβί με τις τρελές» το «Παλλάς», μια φίλη μου πρότεινε να πάμε να δούμε τις αληθινά τρελές στις «Κούκλες». Και φέτος τον Σεπτέμβριο, όταν πέθανε η Σπεράντζα Βρανά, πληροφορήθηκα ότι κάποιες τουαλέτες της από τις δεκάδες θεατρικές της παραστάσεις τις είχε χαρίσει στις ελληνίδες ντραγκ κουίν που και αυτή είχε χειροκροτήσει. Με τη «Στρέλλα» του Κούτρα ήρθε ο τρίτος οιωνός. Ετσι, τον Μάρτιο αποφάσισα να επισκεφθώ το μοναδικό τραβεστί drag show της Αθήνας, να δω τέλος πάντων αν είχε δίκιο και ο Μάνος Χατζιδάκις που έλεγε ότι το αίσθημα (και η τέχνη;)
ανθεί και στο ευτελές. Για τη Μαριλού, τη γυναίκα που επιμελείται εδώ και 16 χρόνια το πρόγραμμα με τις «στολισμένες βασίλισσες», είχα ακούσει πολλά.
Ενας Κρητικός, δυο μέτρα, που εγκατέλειψε ανήλικος το σπίτι του για να ζήσει στην Αθήνα και μετά για πολλά χρόνια στο Βερολίνο.
«Είναι σαν βασίλισσα με θρόνο και αυλή», θα μου ψιθυρίσουν.
«Αλλά το αξίζει. Εχει ζήσει το Βερολίνο στα ΄70ς, όταν οι άλλες της Συγγρού ζούσαν ακόμη στα χωριά τους. Και όταν αυτή γνώριζε τη Μάρλεν Ντίντριχ, αυτές έπαιζαν κρυφτό με τους αγαπητικούς τους».
Στο σπίτι της- με θέα και αυτό στη διάσημη λεωφόρο- είναι μπερδεμένη η φιλαρέσκεια και ο ρομαντισμός. Κινηματογραφικοί ήρωες του ΄60 μαζί με δικά της φωτογραφικά πορτρέτα υπάρχουν παντού. Ακόμη και στα φωτιστικά. Ποπ χρώματα, ψηλά τακούνια, κοσμήματα. Μια θηλυκότητα δηλαδή που απαιτεί να τονισθεί.
Γιατί έφυγες από το Βερολίνο;
Τότε είχα να έρθω στην Ελλάδα 10 χρόνια, ήρθα για διακοπές, γνώρισα τα κορίτσια, κόσμο που δεν ήξερα και... ξεμυαλίστηκα.
Για μια τρανσέξουαλ είναι πιο δύσκολη η ζωή στην Αθήνα από ό,τι στο Βερολίνο;
Α, καμία σχέση. Εδώ δεν είσαι ελεύθερος άνθρωπος. Το Βερολίνο είναι μια πόλη κουλτούρας, μια πόλη που σε δέχεται όπως ακριβώς είσαι. Δεν τους ενδιαφέρει τι κάνει ο διπλανός τους. Αν και εδώ, σήμερα, είναι καλά τα πράγματα. Οταν έφυγα εγώ, όμως, ήταν άγρια.
Σε κοιτούσαν στραβά;
Εμένα στραβά δεν με κοιτάνε. Είναι και τι παρουσιάζεις στον άλλον. Αν του δώσεις χυδαιότητα, χυδαία σε αντιμετωπίζει, αν του δώσεις ευγένεια, αυτό θα πάρεις. Οι Γερμανοί τον τελευταίο καιρό μας κάνουν δύσκολη τη ζωή.
Εγώ τα πολιτικά δεν τα ξέρω. Η νέα γενιά των Γερμανών όμως είναι καταπληκτικοί άνθρωποι.
Στο Βερολίνο σού γεννήθηκε η ιδέα να κάνεις drag show στην Αθήνα;
Οχι ακριβώς. Στην αρχή άνοιξα ένα μπαράκι που χώραγε περίπου 40- 50 άτομα. Κάποια βράδια ανέβαινε πάνω στο μπαρ η Εύα Κουμαριανού και έκανε ένα μικρό σόου. Εκεί μου μπήκε η ιδέα να ανοίξω τις «Κούκλες».
Είναι δύσκολοι χαρακτήρες οι τρανς;
Πολύ. Και πρέπει να έχεις ατσάλινα νεύρα.
Αυτό εννοούσε ο Τσαρούχης όταν έλεγε ότι υπάρχουν μικροί και ηλίθιοι σε όλες τις σεξουαλικές τάσεις;
Για όλους τους έλεγε. Και για σας και για μας. Οι τρανσέξουαλ πάντως είναι τρισδιάστατες, αν το έχεις πάρει είδηση. Δεν τις βρίσκεις ούτε από εδώ ούτε από εκεί. Πρέπει δηλαδή και εσύ λίγο να λικνίζεσαι.
Αυτό είναι το μυστικό;
Το μυστικό νομίζω ότι είμαι εγώ. Μόνο εγώ μπορούσα να κρατήσω τις «Κούκλες». Δεν νομίζω ότι θα μπορούσε να τις κρατήσει άλλος άνθρωπος.
Πώς τα βγάζεις περά με τις φιλοδοξίες, τους ανταγωνισμούς τους;
Εκεί να σου πω την αλήθεια δεν παίρνω θέση, τις αφήνω και τα βρουν μονές τους. Σε δευτερόλεπτα μπορεί να τις δεις να τσακωθούν άγρια στα καμαρίνια, σε δευτερόλεπτα όμως θα είναι πάλι μαζί. Πιάνονται αγκαζέ και πάνε να διασκεδάσουν.
Για πες την πιο μεγάλη στιγμή στις «Κούκλες»;
Τι να σου πω; Για τη Χάνα Σιγκούλα;
Εχει έρθει;
Ναι, στα ΄90s, όταν είχε ήρθε στην Αθήνα. Και ένα άλλο βράδυ ήταν η Τσανακλίδου με τον Παπακωνσταντίνου στο μαγαζί. Βγαίνει μια δικιά μου κοπέλα που τη μιμείται και σηκώνεται η κυρία Τσανακλίδου και ανεβαίνει πάνω στη σκηνή. Και έβλεπες δύο Τάνια Τσανακλίδου να τραγουδάνε μαζί, ήταν καταπληκτικό.
Αγόρια που είναι στο μεταίχμιο, να κάνουν ή όχι το βήμα, σου ζητάνε συμβουλές;
Ναι, δεν είμαι πάντα της γνώμης να κάνουν το βήμα, άλλα νομίζω ότι δεν παίζει ρόλο η γνώμη μου. Πώς δεν παίζει, είσαι μια ιέρεια αυτού του χώρου.
Ο μύθος έγινε από μόνος του, δεν τον καλλιέργησα εγώ. Εγώ τόσα χρόνια έπινα καφεδάκι με τις φίλες μου. Ισως να πλάστηκε όλος αυτός ο μύθος επειδή ερχόμουν από το εξωτερικό. Και πάντα ήμουν λίγο πιο μπροστά από την εποχή μου. Δηλαδή τα δερμάτινα που φοράμε τώρα εγώ τα φόραγα το ΄80. Με καταλαβαίνεις;
Τι λες λοιπόν στα παιδιά; Να επαναστατήσουν ή όχι;
Εγώ την απόφαση την πήρα μόνη μου. Αυτό που θα σου πει ο άλλος μπορεί να είναι και λίγο παγίδα.
Μαζί τους είμαι πάντως, δεν είμαι υπέρ αυτού που θέλει να μιζεριάσει. Η μιζέρια και ο τσιγκούνης άνθρωπος είναι ό,τι δεν μπορώ να ανεχτώ διπλά μου.
Η επανάσταση είναι πάντα καλύτερη από τον συμβιβασμό;
Ναι, βέβαια, ο συμβιβασμός σε κατεβάζει.
Η επανάσταση όμως δεν μπορεί να σε οδηγήσει σε αδιέξοδα;
Ναι, άλλα αν δεν κανείς και την επανάσταση, στερείς κάτι από τον εαυτό σου. Του στερείς ένα δικαίωμα.
Στην Κρήτη δεν θα είχα μείνει ποτέ. Αυτό στο λέω με σιγουριά. Εκείνο τον καιρό τής ήμουν πολύ της Κρήτης, ήμουν πολύ αναρχικό στοιχείο. Αντάρτης. Δεν μπορούσα να μείνω στην Κρήτη, δεν με σήκωνε.
Πόσα χρόνια θα κρατήσει ακόμα το παραμύθι;
Α, δεν ξέρω. Υπάρχουν στιγμές που νιώθω ότι έκαναν τον κύκλο τους οι «Κούκλες». Και νομίζω ότι είναι καλό να σταματάς κάτι πριν το βαρεθείς. Το αγαπούν τα κορίτσια, αλλά μπορεί σήμερα το βράδυ να δουλέψουν και αύριο να μην ξανανοίξουν. Οι αποφάσεις μου έτσι παίρνονται. Μπαμ μπαμ. Και δεν μου βγήκαν σε κακό.
Μισογεμάτο λοιπόν το ποτήρι της ζωής σου.
Μπορώ να πω ότι η ζωή μου στάθηκε καλή, Σταύρο. Δεν στερήθηκα, δεν ντράπηκα. Το είχα φιλοσοφήσει... ότι περνά η ζωή, να κάνω λοιπόν όλα τα καπρίτσια.
Δεν θα μου δώσει ο Θεός μια δεύτερη ευκαιρία για να κάνω αυτά που δεν έκανα. Μπορεί να είμαι και από τα τυχερά άτομα, δεν ξέρω.
Αν είχες μείνει στο Ηράκλειο όπου γεννήθηκες, τι ζωή θα είχες τώρα;
Εδώ δεν είσαι ελεύθερος άνθρωπος. Το Βερολίνο είναι μια πόλη
κουλτούρας, μια πόλη που σε δέχεται όπως ακριβώς είσαι. Δεν
τους ενδιαφέρει τι κάνει ο διπλανός τους. Αν και εδώ σήμερα είναι
καλά τα πράγματα. Οταν έφυγα εγώ, όμως, ήταν άγρια
ΝΕΑ Σταύρος Θεοδωράκης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου