Γόπα και απειθαρχία...

Λώρη Κέζα
Θα ήταν παράλογο να επιρρίψουμε ευθύνες στην κυρία Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου για το εθνικό ντουμάνι. Δεν μπορεί ο υπουργός Υγείας να επιθεωρεί κάθε καφενέ στις ορεινές περιοχές της χώρας, δεν μπορεί να ψάχνει για τασάκια στα μπουζουξίδικα ούτε να στέλνει υπαλλήλους για να κόβουν πρόστιμα. Το είπε και η ίδια, ότι οι ελεγκτικοί μηχανισμοί δεν δουλεύουν (δεν θα μπορούσαν άλλωστε). Για να παταχθεί το κάπνισμα στους δημόσιους χώρους θα έπρεπε να...
υπάρχει τοποτηρητής του υπουργείου Υγείας σε κάθε πιθανό σημείο παράβασης. Ακόμη και αν ξεχύνονταν οι μισοί απασχολούμενοι στον δημόσιο τομέα δεν θα μπορούσαν να επιβάλουν την τάξη. Το ερώτημα είναι αν η δυσκολία εφαρμογής του νομοσχεδίου κατά του καπνίσματος σκοντάφτει στους θεριακλήδες ή σε γενικευμένη αναρχία.

Η κυρία Ξενογιαννακοπούλου έχει δυνατούς συμμάχους. Κατ΄ αρχάς ο επιστημονικός κόσμος βομβαρδίζει το κοινό με διάφορες έρευνες που καταδεικνύουν την καταστρεπτική ισχύ της νικοτίνης. Για δεκαετίες έλεγαν ότι με το τσιγάρο σαπίζουν τα πνευμόνια, βαθαίνουν οι ρυτίδες, πέφτει η λίμπιντο. Το πιο πρόσφατο εύρημα αφορά το μυαλό. Οι καπνιστές είναι βλάκες ή με κάθε τζούρα αποβλακώνονται. Ναι, ναι, ειπώθηκε και τούτο με στοιχεία. Οσο περισσότερο καπνίζει κανείς τόσο φυραίνει ο νους και συγκεκριμένα όσοι καίνε πάνω από ένα πακέτο την ημέρα έχουν δείκτη νοημοσύνης κατά 7,5 μονάδες πιο κάτω από εκείνου των κανονικών ανθρώπων. Ετσι λέει ο δρ Μαρκ Γουάιζερ στην επιθεώρηση «Αddiction». Ως τώρα οι μελέτες για το μυαλό των καπνιστών διεξάγονταν σε άσυλα και τα αποτελέσματα ήταν θεαματικά: τα «φουγάρα» ήταν οι πιο διαταραγμένοι. Ετσι ο δρ Γουάιζερ αποφάσισε να πιάσει μια μερίδα πληθυσμού χωρίς ιδιαίτερες πιέσεις και άγχη: καταπιάστηκε με φαντάρους για να ταράξει όσα θυμόμασταν από έξυπνους ανθρώπους. Αν υιοθετήσουμε τα αποτελέσματα της έρευνας, θα πρέπει να διαγράψουμε από τη συλλογική μνήμη τις εικόνες διανοουμένων με πίπα ή τσιγάρο- και δεν είναι λίγες.

Ενας άλλος εντελώς διαφορετικός αρωγός της κυρίας Ξενογιαννακοπούλου είναι ο φόρος. Κάποτε οι καπνιστές που ξεκινούσαν για ταξίδι, ας πούμε στην Αγγλία, έπαιρναν μαζί τους τις κούτες γιατί εκεί ήταν απλησίαστες οι τιμές. Χάρη στον υπουργό Οικονομικών θα γίνουμε και εμείς Βρετανία.

Κάθε φορά που υπάρχει δημοσιονομική τρύπα, η εκάστοτε κυβέρνηση τη γεμίζει με καπνό. Με τα νέα μέτρα θα φτάσουμε στο παλαιομοδίτικο σλόγκαν «παφ και τάλιρο», μετατρέποντας μια εξάρτηση σε τιμωρία. Ο καπνιστής δεν θα το κόψει επειδή αυξάνεται το πακέτο μισό ευρώ: θα συνεχίσει, αναλαμβάνοντας μερίδιο χρεών που δεν του αναλογεί. Εν ολίγοις οι καπνιστές αντιμετωπίζονται ως κοινωνική ομάδα με αυξημένες υποχρεώσεις ενώ δεν πρόκειται για κοινωνική ομάδα. Με αυτήν τη λογική το εισπρακτικό μέτρο θα μπορούσε να μετατοπιστεί: να αυξηθεί ο φόρος στις καραμέλες, που χαλάνε τα δόντια και παχαίνουν τους καταναλωτές.

Ποιες όμως θα ήταν οι εξελίξεις αν γινόταν πιο αυστηρό το νομοθετικό πλαίσιο; Ας υποθέσουμε ότι καταργείται η συχώρεση του μαγαζάτορα την πρώτη φορά που συλλαμβάνεται με βρώμικα τασάκια.

Απευθείας υψηλό πρόστιμο. Χαράς Ευαγγέλια για τους εισπράκτορες: ζεστό χρήμα. Ας υποθέσουμε ότι όποιος συλλαμβάνεται σε δημόσιο χώρο να καπνίζει, οδηγείται στο κρατητήριο. Ας υποθέσουμε ότι δημιουργείται μια αστυνομία μουλάδων που θα ραβδίζει τους καπνιστές στις πλατείες. Θα σταματήσουν οι Ελληνες να καπνίζουν; Οχι. Και δεν εννοούμε ότι είναι μαγκιά να ντουμανιάζει κανείς τους τριγύρω του, ούτε ότι είναι ωραίο να βρωμοκοπάνε τα ρούχα τού μη καπνιστή που τολμά να πάει για ποτό σε μπαρ. Οι Ελληνες δεν θα σταματήσουν να καπνίζουν γιατί έχουν μάθει να παραβιάζουν τον νόμο ατιμώρητα. Οσο πιο αυστηρές γίνονται οι διατάξεις τόσο μεγαλώνει η διαφθορά. Οι εστιάτορες θα βρουν τους προστάτες τους μέσα στον ελεγκτικό μηχανισμό ακριβώς όπως βρίσκουν έναν υπάλληλο να τους ξελασπώσει όποτε γίνεται φορολογικός έλεγχος. Η απείθεια δεν αφορά τους καπνιστές αλλά το κράτος που λειτουργεί σαν αμέρικαν μπαρ.
BHMA