«Μάχη» κατά της διαφθοράς...

Δρακόντεια μέτρα για την πάταξη της διαφθοράς προωθεί η κυβέρνηση, θεσπίζοντας ένα πολύ αυστηρότερο νομοθετικό πλαίσιο για το «πόθεν έσχες» και τα οικονομικά εγκλήματα σε βάρος της κρατικής περιουσίας.
Στα νομικά «όπλα» που επιστρατεύει η κυβέρνηση, πέρα από την αύξηση ποινών και προστίμων, συγκαταλέγονται: 1) η δήμευση περιουσιακών στοιχείων που αποκρύπτονται από τις δηλώσεις «πόθεν έσχες» ή προκύπτουν από πράξεις διαφθοράς, 2) η στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων και η έκπτωση από το αξίωμά τους για όσους...


αξιωματούχους μετέχουν σε offshore εταιρείες και για τους υπαλλήλους που καταδικάζονται για διαφθορά, 3) η θεσμοθέτηση μέτρων επιείκειας για όσους βοηθούν στην αποκάλυψη φαινομένων διαφθοράς που μπορούν να μείνουν ατιμώρητοι ή να πετύχουν χαμηλότερες ποινές. Η ρύθμιση μπορεί να εφαρμοστεί και σε εκκρεμή σκάνδαλα (π.χ. Siemens, Βατοπέδι, δομημένα ομόλογα κ.λπ.).
«Μάχη» κατά της διαφθοράς

Με τα νέα νομοθετικά μέτρα θα χάνουν το αξίωμά τους κυβερνητικά στελέχη, βουλευτές, εκπρόσωποι ΟΤΑ, δικαστικοί που μετέχουν οι ίδιοι (ή με στενά συγγενικά πρόσωπα) σε offshore εταιρείες, ενώ στο ίδιο αποτέλεσμα μπορεί να οδηγήσει η απόκρυψη περιουσιακών στοιχείων (ή η ανακριβής δήλωση «πόθεν έσχες»), αφού προβλέπονται πλέον κακουργηματικές ποινές, στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων και δήμευση περιουσιακών στοιχείων.

Ωστόσο, η δήμευση, η έκπτωση και η στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων επεκτείνονται και σε κάθε κρατικό υπάλληλο και λειτουργό που εμπλέκεται σε διαφθορά, ενώ πολύ αυστηρότερες γίνονται οι ποινές για εφοριακούς, τελωνειακούς που προσδιορίζουν μικρότερους φόρους και τέλη, μειώνοντας την κρατική περιουσία.

Η δυνατότητα απαλλαγής υπαλλήλων ή ιδιωτών που αποκαλύπτουν κυκλώματα διαφθοράς, καταγγέλλουν υπουργούς κ.λπ. πυροδότησε συζητήσεις ότι μπορεί να εμφανιστεί ο Μ. Χριστοφοράκος και να καταγγείλει πολιτικά πρόσωπα, επιτυγχάνοντας πάντως τη μείωση της ποινής του (και όχι πλήρη απαλλαγή), αφού οι ποινικές του ευθύνες έχουν πλέον παραγραφεί.

Ο υπ. Δικαιοσύνης Χ. Καστανίδης δήλωσε ότι η κυβέρνηση δεν νομοθετεί με βάση την τρέχουσα συγκυρία, αλλά θεσπίζει κανόνες, κατάλληλους για την αντιμετώπιση της διαφθοράς και τη θωράκιση της διαφάνειας.

Παράλληλα, η κυβέρνηση εξετάζει βελτίωση του νομικού πλαισίου για την ευθύνη των υπουργών, με την πρόβλεψη ότι θα κληρώνεται εισαγγελέας που θα διενεργεί προανακριτικές έρευνες πριν να αποφανθεί η Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής για την παραπομπή ή μη του πολιτικού προσώπου. Επίσης, η κυβέρνηση μελετά να αυξήσει το χρηματικό όριο των 73.000 ευρώ (που ισχύει από το 1996), πέρα από το οποίο αντιμετωπίζεται ένα αδίκημα ως κακούργημα.

Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, που ανέλυσαν χθες ο Χ. Καστανίδης, ο υφυπουργός Απ. Κατσιφάρας και ο γ.γ. Γ. Δημήτραινας και το οποίο δίνεται σε κόμματα, φορείς κ.λπ. για δημόσια διαβούλευση, προβλέπονται:

Οι ποινές
Η δήμευση και στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων θα είναι υποχρεωτική για κάθε πράξη διαφθοράς υπαλλήλου - κρατικού λειτουργού, ενώ διευρύνεται σε διάφορα αδικήματα πέραν της δωροδοκίας (απιστία, υπεξαίρεση, κατάχρηση εξουσίας, παράβαση καθήκοντος). Οι εφοριακοί ή τελωνειακοί που προσδιορίζουν μικρότερους φόρους και τέλη, εφόσον η ζημιά του Δημοσίου είναι μεγαλύτερη των 15.000 ευρώ θα διώκονται για κακούργημα. Οι διατάξεις για δήμευση, στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων, μέτρα επιείκειας επεκτείνονται και στην περίπτωση δωροδοκίας βουλευτών, εκπροσώπων ΟΤΑ.

Τα 13 μέτρα κατά της διαφθοράς

1. Μετατρέπεται σε κακούργημα ο παράνομος πλουτισμός, όταν στο «πόθεν έσχες» ξεπερνά τα 73.000 ευρώ. Κακούργημα η απόκρυψη περιουσιακών στοιχείων άνω των 300.000 ευρώ στη δήλωση «πόθεν έσχες».

2. Απαγόρευση συμμετοχής για κυβερνητικά στελέχη, βουλευτές, εκπροσώπους ΟΤΑ, δικαστές σε offshore εταιρείες. Βαρύτατες ποινές (φυλάκιση 2 έως 5 ετών), έκπτωση από το αξίωμα, στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων.

3. Δημεύονται τα περιουσιακά στοιχεία που αποκρύπτονται από το «πόθεν έσχες». Ανοίγουν αμέσως λογαριασμοί, ακόμα και κοινοί με άλλα πρόσωπα για να μην εξαφανίζονται στοιχεία.

4. Μέτρα επιείκειας για όποιον καταγγείλει διαφθορά. Μπορεί να μείνει ατιμώρητος. Μπορεί να μειωθεί η ποινή του, αν έχουν παραγραφεί τα αδικήματα πολιτικών (π.χ. περίπτωση Χριστοφοράκου).

5. Νέο αδίκημα η προσφορά για επιρροή σε δημόσιο πρόσωπο που φέρει υποχρέωση δήλωσης «πόθεν έσχες». Κακούργημα όταν ξεπερνά τα 73.000 ευρώ.

6. Επεκτείνεται η δήμευση περιουσιακών στοιχείων (προϊόντων εγκλήματος) σε όλες τις πράξεις διαφθοράς στο Δημόσιο: απιστία, παράβαση καθήκοντος, υπεξαίρεση, κατάχρηση εξουσίας.

7. Διευρύνεται η κακουργηματική απιστία και σε εφοριακούς, τελωνειακούς που μειώνουν την κρατική περιουσία, επιβάλλοντος μικρότερους φόρους, τέλη.

8. Στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων και αυτοδίκαιη έκπτωση από την υπαλληλική ιδιότητα για κάθε υπάλληλο και κρατικό λειτουργό που εμπλέκεται σε διαφθορά.

9. Σε περίπτωση δωροδοκίας βουλευτών ή εκπροσώπων ΟΤΑ επεκτείνεται η δήμευση, η στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων και τα μέτρα επιείκειας.

10. Ελεγχος «πόθεν έσχες» με αίτημα υπουργού, Συνηγόρου του Πολίτη, έπειτα από δημοσιοποίηση καταγγελιών στα ΜΜΕ. Καταγγελίες επώνυμες.

11. Μελετάται η αύξηση του χρηματικού ορίου των κακουργημάτων (73.000 ευρώ).

12. Προανακριτικές έρευνες από εισαγγελέα για την ευθύνη υπουργών.

13. Ενίσχυση ελέγχου «πόθεν έσχες» με τεχνικά μέσα, ορκωτούς εκτιμητές κ.λπ.

Πόθεν έσχες
Κακούργημα πλέον η απόκρυψη στοιχείων

Ο έλεγχος των περιουσιακών στοιχείων γίνεται πολύ αυστηρότερος, όπως και οι ποινές, ενώ θεσπίζονται δήμευση περιουσιακών στοιχείων, στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων και έκπτωση τόσο για τους πολιτικούς και κρατικούς αξιωματούχους αλλά και για τους υπαλλήλους (ή και ιδιώτες) που έχουν υποχρέωση υποβολής δήλωσης περιουσιακής κατάστασης.

Ετσι μετατρέπεται πλέον σε κακούργημα (τιμωρείται με κάθειρξη 5 έως 10 ετών και χρηματική ποινή 20.000-1 εκατ. ευρώ) ο παράνομος πλουτισμός που ξεπερνά τα 73.000 ευρώ. Με την ίδια ποινή απειλείται η απόκρυψη περιουσιακών στοιχείων από τη δήλωση «πόθεν έσχες» όταν υπερβαίνουν τα 300.000 ευρώ, ενώ προβλέπεται η δήμευση.

Η μη υποβολή δήλωσης «πόθεν έσχες» ή η ανακριβής δήλωση που οφείλεται σε αμέλεια ή αφορά μικρότερα ποσά τιμωρείται με φυλάκιση 2 έως 5 χρόνια και χρηματική ποινή 10.000-500.000 ευρώ. Με τις ίδιες κακουργηματικές ποινές απειλούνται οι υπότροποι ή όσοι παραβιάζουν κατ’ επάγγελμα τον νόμο, καθώς και τρίτα πρόσωπα (π.χ. συγγενείς) που προσπορίζονται οφέλη.

Ως νέο αδίκημα θεσπίζεται η προσφορά (αντάλλαγμα κ.λπ.) για άσκηση επιρροής, όταν γίνεται από τον υπόχρεο σε δήλωση πόθεν έσχες, αλλά και από οποιονδήποτε τρίτο. Για λόγους συμβολικούς αναγράφονται ενδεικτικά ως πιθανοί δράστες, η σύζυγος, τα παιδιά και οι συνεργάτες του υπόχρεου κ.λπ., με απειλή παρόμοιων ποινών (ανάλογα με το περιουσιακό όφελος)

Τα αδικήματα θα διερευνά εφέτης - ανακριτής και η δήμευση περιουσιακών στοιχείων θα καλύπτει όχι μόνο τα άμεσα αλλά και τα έμμεσα αποκτηθέντα. Αν δεν υπάρχουν πλέον ή ανήκουν σε τρίτο και δεν μπορούν να κατασχεθούν, θα δημεύονται περιουσιακά στοιχεία ίσης αξίας.

Με δικαστικές ενέργειες, προκειμένου να μη χάνονται περιουσιακά στοιχεία, θα ανοίγουν αμέσως λογαριασμοί, θυρίδες, θα μπλοκάρεται η εκποίηση ακινήτων, θα ακυρώνεται κάθε εκταμίευση χρημάτων, ενώ απειλείται με φυλάκιση όποιος τραπεζικός συνδράμει τον ελεγχόμενο. Παράλληλα, προβλέπονται αστικές κυρώσεις και το Ελεγκτικό Συνέδριο θα καταλογίζει τα ποσά που πρέπει να επιστραφούν.

Offshore
Εκπτωση, κάθειρξη και πρόστιμο

Με έκπτωση από το αξίωμά τους θα τιμωρούνται όσα μέλη της κυβέρνησης, αρχηγοί κομμάτων, βουλευτές - ευρωβουλευτές, περιφερειάρχες, εκπρόσωποι ΟΤΑ (νομάρχες, δήμαρχοι), δικαστικοί λειτουργοί, διοικητές - υποδιοικητές πιστωτικών ιδρυμάτων που ελέγχονται από το Δημόσιο κ.λπ., εφόσον συμμετέχουν σε offshore εταιρείες, θα απειλούνται με φυλάκιση 2 έως 5 ετών, χρηματική ποινή 10.000-500.000 ευρώ, στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων, δήμευση του μεριδίου συμμετοχής στις εταιρείες. Οι ποινές εφαρμόζονται και όταν η συμμετοχή γίνεται από συζύγους και στενά συγγενικά πρόσωπα. Αν προκύπτει και παράνομος πλουτισμός, απόκρυψη περιουσίας κ.λπ. ενεργοποιούνται οι κακουργηματικές διατάξεις.

Καταγγελίες
Μέτρα επιείκειας

Ατιμώρητοι θα μένουν οι υπάλληλοι ή ιδιώτες που καταγγέλλουν πράξεις διαφθοράς ή βοηθούν στην αποκάλυψη κυκλωμάτων. Ετσι μεταφέρεται και στα εγκλήματα διαφθοράς η σχετική πρόβλεψη που ισχύει για καταγγελίες σε υποθέσεις ναρκωτικών, τρομοκρατίας κ.λπ. Αν το καταγγελλόμενο πρόσωπο είναι υπουργός, η δικογραφία διαβιβάζεται στη Βουλή που την αξιολογεί και αν κινήσει διαδικασία δίωξης του υπουργού, αναστέλλεται η δίωξη του καταγγέλλοντα που μένει ατιμώρητος. Αν το αδίκημα του υπουργού έχει παραγραφεί, ο καταγγέλλων τιμωρείται με μικρότερη ποινή.

Αλέξανδρος Αυλωνίτης ΕΘΝΟΣ.