Αν ρωτούσε κάποιος το στίγμα της νέας χρονιάς, δεν θα δίσταζα να το προσδιορίσω με μία λέξη: αβεβαιότητα... Αβεβαιότητα για τον κόσμο. Αβεβαιότητα για την Ελλάδα. Αβεβαιότητα για την Ελλάδα μέσα στον κόσμο. Τα ερωτήματα τις ημέρες αυτές είναι περισσότερα από τις απαντήσεις και το πολιτικό πεδίο στο οποίο βαδίζει ήδη το 2010 μοιάζει σπαρμένο με δισεπίλυτους γρίφους.
Αλλά με έναν γρίφο να κυριαρχεί όλων των άλλων: Θα μπορέσει η χώρα να ξεφύγει από τα πλοκάμια του τέλματος και να βαδίσει στον δρόμο της ανόρθωσης; Τίποτε δεν...
είναι δεδομένο. Αν και όλοι διαισθανόμαστε ότι σε αυτή τη νέα χρονιά θα παιχτούν πολλά, τα περισσότερα, αν όχι όλα. Σε δώδεκα μήνες από σήμερα θα ξέρουμε αν η Ελλάδα έβγαλε το κεφάλι της έξω από το νερό ή συνεχίζει να βυθίζεται.
Ηταν ο Τζον Μέιναρντ Κέινς που κάποτε προειδοποιούσε ειρωνικά ότι «οι προγνώσεις είναι δύσκολες, κυρίως όταν αφορούν το μέλλον». Και είχε δίκιο: Ποιος θα μπορούσε πέρυσι, τέτοια εποχή, να προβλέψει ότι μερικούς μήνες αργότερα ο Γ. Παπανδρέου θα ήταν πρωθυπουργός με δέκα μονάδες διαφορά, ο Α. Σαμαράς αρχηγός της ΝΔ και ο Κ. Καραμανλής σιωπηλός βουλευτής της αντιπολίτευσης! Ακόμη κι αν κάποιος διέθετε τέτοια ακριβή διαίσθηση, νομίζω ότι θα προτιμούσε να την εξαντλήσει στο Τζόκερ.
Πέρα από προβλέψεις και προγνωστικά, όμως, είναι προφανές ότι αυτή τη στιγμή έχουμε μόνο δύο αδιαμφισβήτητα δεδομένα. Πρώτον, ότι η χώρα διαθέτει μια νέα κυβέρνηση με νωπή λαϊκή εντολή και ευρεία κοινοβουλευτική πλειοψηφία.
Δεύτερον, ότι ο μεγαλύτερος αντίπαλος της νέας κυβέρνησης (άρα και της χώρας...) είναι ο χρόνος που τρέχει και οι δυνάμεις της αδράνειας που ποντάρουν στον χρόνο.
Κανείς προφανώς δεν περιμένει από μια κυβέρνηση να λύσει όλους τους γρίφους που ανοίγονται μπροστά της μέσα σε δώδεκα μήνες. Ολοι όμως περιμένουμε να πέσει με τα μούτρα στην άσκηση του συγκεκριμένου. Να αντικαταστήσει το ταχύτερο δυνατόν τις προθέσεις με επιδόσεις και τα σχέδια με αποτελέσματα. Είπαμε: tempus fugit. Ακόμη περισσότερο που η κυβέρνηση αυτή υποχρεούται να μετρήσει τις δυνάμεις της σε ένα εξαιρετικά δυσχερές περιβάλλον. Στο εξωτερικό, η ύφεση ή (στην καλύτερη περίπτωση...) η στασιμότητα έρχεται να συμπληρώσει την κρίση. Στο εσωτερικό η διακυβέρνηση της ΝΔ αλλά και οι χρόνιες παθογένειες της ελληνικής κοινωνίας έχουν οδηγήσει τη χώρα στο έσχατο σημείο διάλυσης και απορρύθμισης.
Για άλλη μία φορά στην πρόσφατη ελληνική ιστορία το «τι πρέπει να γίνει» είναι σχεδόν αυτονόητο. Το «πώς θα γίνει» όμως δεν είναι καθόλου απλό. Υπενθυμίζω ότι οι προηγούμενες προσπάθειες σταθεροποίησης (το 1985 και το 1996) έγιναν σε ένα διεθνές οικονομικό περιβάλλον πολύ πιο ευνοϊκό, ακόμη κι αν η Ελλάδα αντιμετώπιζε και τότε αμφισβήτηση και δυσπιστία.
Υπό αυτή την έννοια, η κυβέρνηση αισθάνεται υποχρεωμένη να επιδοθεί σε μια διαρκή ακροβασία. Να ανορθώσει την οικονομία στην κατεύθυνση που ζητούν η Ευρωπαϊκή Ενωση και οι διεθνείς αγορές χωρίς να δημιουργήσει προϋποθέσεις κοινωνικής αντίδρασης. Να ανασυντάξει τη χώρα χωρίς να αποκόψει εκείνους που πρωτοστατούν στην αποσύνθεσή της. Με άλλα λόγια, να επιτύχει το μέγιστο πολιτικό όφελος με το ελάχιστο κοινωνικό κόστος.
Αν το επιτύχει, θα έχει ανακαλύψει περίπου τη φιλοσοφική λίθο της πολιτικής. Αν όχι, του χρόνου τέτοια εποχή θα συνεχίζουμε το μοιρολόι.
Διότι η πολιτική στην εποχή μας έχει, δυστυχώς ή ευτυχώς, δύο μεγάλες ιδιαιτερότητες: είναι και βραχυπρόθεσμη και μετρήσιμη. Η ηγεμονία του Κ. Καραμανλή, ας πούμε, ανατράπηκε σε λιγότερο από ένα εξάμηνο και η ανατροπή κεφαλαιοποιήθηκε από το ΠαΣοΚ σε λιγότερο από ένα έτος. Ο πολιτικός χρόνος έχει συμπυκνωθεί σε απίστευτο βαθμό.
Θα ήταν άδικο να υποστηρίξει κανείς ότι η αβεβαιότητα αποτελεί ελληνική ιδιαιτερότητα. Ολη η Ευρώπη, όλος ο πλανήτης, αισθάνονται ότι βαδίζουν στο άγνωστο- δεκαπέντε κορυφαίες προσωπικότητες της επιστήμης, της διεθνούς οικονομίας και πολιτικής το πιστοποιούν σήμερα με άρθρα τους στο «Βήμα».
Πράγμα που κάνει τη δική μας προσπάθεια ακόμη πιο δύσκολη: πέρασε η εποχή των σίγουρων μοντέλων, των ασφαλών επιλογών και των ιδεολογικών βεβαιοτήτων. Ο καθένας πρέπει να ξαναβρεί τον δρόμο του και όλοι μαζί να χαράξουμε έναν καινούργιο δρόμο. Τα νέα προβλήματα δεν αντιμετωπίζονται με παλιές συνταγές και οι νέες συνταγές δεν έχουν δοκιμαστεί ακόμη.
Αυτό ακριβώς με φοβίζει: ότι το «νέο» στην Ελλάδα αποτελεί δημοφιλές σύνθημα αλλά ενοχοποιημένη πρακτική. Η συντριπτική πλειονότητα της κοινωνίας μας προτιμά να μένει γαντζωμένη σε χρεοκοπημένες βεβαιότητες, σε ανύπαρκτα δεδομένα και σε επισφαλείς εξασφαλίσεις αντί να τολμήσει το μεγάλο άλμα. Σε αντίθεση με τον Πρίγκιπα της Σαλίνα στον «Γατόπαρδο», ο μέσος Ελληνας φωνάζει να αλλάξουν όλα αρκεί να μην αλλάξει τίποτε.
Είναι αλήθεια ότι καμία πολιτική ηγεσία δεν δείχνει διαθέσιμη ούτε ικανή να τον παιδαγωγήσει και να τον οδηγήσει. Είναι αλήθεια επίσης ότι «άκρα του τάφου σιωπή στον κάμπο βασιλεύει» - ο δημόσιος διάλογος εξαντλείται στη διαρκή κολακεία του εαυτού μας από τον εαυτό μας...
Γι΄ αυτό μόνο η ανάγκη μπορεί να σπρώξει και να υποχρεώσει. Η ανάγκη της εθνικής επιβίωσης. Διότι τελικώς το πραγματικό ζητούμενο προσδιορίζεται παντού, καθημερινά, από όλους και είναι εξαιρετικά απλό. Ο κόσμος γύρω μας αλλάζει, άλλαξε. Εμείς;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΡΕΤΕΝΤΕΡΗΣ BHMA
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου